لزوم تشکیل انجمن تخصصی فراساحل ایران
مسعود یوردخانی/ شانا
ایران دارای حدود ٣٠٠٣ کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان است که ١٤٠٠ کیلومتر طول خط ساحلی خلیج فارس، ٤٠٠ کیلومتر طول خط ساحلی ١٥ جزیره مسکونی و ٢١ جزیره غیرمسکونی خلیج فارس، ٦٣٧ کیلومتر طول خط ساحلی دریای عمان و ٨٢٠ کیلومتر طول خط ساحلی دریای خزر است. این میزان مرز آبی آن هم در یکی از مهمترین مناطق کره زمین از نظر اقتصادی، تمرکز منابع نفت و گاز و میزان بالای صادرات و واردات کشورهای منطقه، موهبتی است خدادادی که باید بیش از اینها قدر آن را بدانیم. به زبان دیگر، خلیج فارس محور ارتباط میان اروپا، آفریقا، جنوب و جنوب شرقی آسیاست. انرژیهای تجدیدپذیر دریایی مانند استفاده از نیروی باد و نیروی جذر و مد به منظور تامین برق استانهای ساحلی، توسعه میدانهای مشترک نفت و گاز با کشورهای آن سوی خلیج فارس، نگهداری میدان گازی پارس جنوبی و سکوهای تحت مدیریت شرکت نفت فلات قاره، توسعه صنایع کشتیسازی و تعمیرات کشتی، به تولید رساندن میدانهای نفت و گاز دست نخورده خلیج فارس، ساخت لنگرگاهها و بنادر جدید در سواحل خلیج فارس و دریای عمان تنها نمونهای از فعالیتهایی است که باید در سالهای آینده انجام شود. این در حالی است که در طول ساحل بزرگ خلیج فارس، دریای عمان و جزایر ایرانی جنوب کشور تعداد معدودی یارد ساخت سازههای فراساحلی و کشتیسازی وجود دارد که آن هم از استانداردهای لازم برخوردار نیستند. شرکتهای پیمانکاری که در سالهای گذشته اقدام به ساخت سازههای فراساحلی و لولهگذاری در بستر دریا کردهاند، کمتر از انگشتان یک دست هستند. در حالی که شناورهای بزرگ لولهگذار و نصب سازههای دریایی داریم؛ ولی شناورهای پشتیبانی فراساحلی بسیار کمتر از حد مورد نیاز در کشور فعال هستند و شرکتهای خصوصی حوزه فراساحل در شرایط مناسبی نیستند. البته چند سازمان دولتی و انجمن غیردولتی وجود دارند که همهساله سمینارها، همایشها و نشستهایی را به طور موازی برگزار میکنند ولی خروجی این سازمانها در طول ٢٠ سال گذشته منجر به اتفاق خاصی در حوزه فراساحل نشده است. تجارب تجارت جهانی نشان میدهد که سازمانهای مردم نهاد (NGO) بـا ایفای نقشهای نظارتی، بسیج، جذب و هدایت منابع انسانی، مادی و معنوی میتوانند بهترین نمود از مشارکت مدنی باشند که با انسجام بخشی به گروههای انسانی همراستا، راهگشای دستیابی به اهداف توسعه پایدار در منابع ملی باشند. انجمن تخصصی فراساحل، در صورت رعایت اهداف اولیه تشکیل، یعنی اطلاعرسانی و آگاهسازی عمومی، جلب مشارکت، جذب سرمایهها و منابع کوچک مردمی، ایجاد، گسترش و تقویت هماهنگی میان دولت و شرکتهای خصوصی، ایجاد، گسترش و تقویت تفاهم میان شرکتهای داخلی و شرکتهای بینالمللی حوزه فراساحل، پایداری در فعالیتها و افزایش بهرهوری در استفاده از منابع میتواند موجب توسعه این صنعت و جلوگیری از بسیاری موازیکاریها باشد. لازم به ذکر است که این انجمن تخصصی باید متشکل از افرادی باشد که انگیزه بالایی برای فعالیت در جهت اهداف خاص این صنعت داشته باشند و به طور داوطلبانه فعالیت کنند. این انجمن نباید به دنبال سود به معنای کسب درآمد باشد و به عبارت بهتر انجمن تخصصی فراساحل باید غیرانتفاعی باشد. در پایان باید گفت در حال حاضر با توجه به وجود متخصصان باتجربه در حوزه فراساحل و همچنین شرکتهای مختلف کارفرمایی و پیمانکاری صنعت فراساحل برای تامین منابع مالی، امکان تشکیل انجمن تخصصی فراساحل وجود دارد که با توجه به پایان تحریمها و تمایل شرکتهای بزرگ بینالمللی حوزه نفت و گاز فراساحل و کشتیسازی برای فعالیت در ایران، تاسیس انجمن تخصصی فراساحل لازم و ضروری به نظر میرسد.