افتادن آتش دولول به جان تلگرام
وقتی جنایت را در فضای مجازی خرید و فروش میکنند
اسلحه دولول بغل هم چخماقی، اسلحه مارک برسیا ایتالیا به سفارش ارتش آمریکا، انواع کارد و چاقو، اسلحه شکاری با جواز، پیپ میسوری مرشام کورنکاب ساخت آمریکا، پیپ استفانو دستساز ایتالیا و دست آخر هم پکیج قلیان همراه، همهوهمه در کانالهای تلگرام به فروش میرسند. این ابزار و کالاها درحالی در کانالهای تلگرامی به فروش میرسند که هیچ نظارتی بر فروش آنها در فضای مجازی وجود ندارد و تبلیغات فریبنده آنها هرکسی را متمایل به خرید این کالاها میکند. در تبلیغ قلیان همراه با تصویری از آن ضمن دادن اطلاعات مانند شکل استوانهای و جنس اکرلیک، آنرا وسیلهای مناسب سفر و پیکنیک معرفی کردهاند. پیپ و تنباکو معطر و انواع سیگار و سیگاربرگ اروپایی و کوبایی نیز در کنار وسایل تزئینی تجملی مانند کیف چرم پیپ، انواع قهوه ترک، کبریت دائمی و با جملات فریبنده مانند مخصوص زوجها یا برندهای خارجی در فضای مجازی بهویژه تلگرام عرضه میشوند. کافیست نام یکی از این وسایل در موتور جستوجوگر اینترنتی تایپ شود تا انبوهی از عرضهکنندگان آنها هویدا شوند. از قرار معلوم دسترسی و امکان خرید اینگونه وسایل از قیمتهای ارزان تا خیلی گران برای همگان فراهم شده و چهبسا نوجوانان نیز با دیدن این تبلیغات به صرافت تهیه یکی از این ابزار برآیند. البته در مورد اسلحه، فقط اسلحههای مجاز به فروش میرسند اما آیا اینکه طرف خریدار نیز باید پروانه حمل سلاح شکاری داشته باشد نیز بررسی میشود و آیا امکان خرید سلاح غیر مجاز در این شبکههای اجتماعی وجود ندارد. شاید اسلحه شکاری مجاز به خودی خود، مسئله جدی نباشد اما نحوه استفاده و سهلالوصولشدن آن میتواند منجر به فجایعی شود که بر هیچکس پوشیده نیست. متاسفانه قلیان نیز قبح مصرف سیگار را در جامعه ایرانی ندارد و با آمدن نوع همراه آن معلوم نیست چه تعداد از جوانان و نوجوانان ایرانی بهسمت مصرف آن سوق داده میشوند. پیپها هم که با عناوین گمراهکنندهای مانند «دستساز» در فضای مجازی عرضه میشوند و برای خیلی از نوجوانان جالب توجه است. دختر نوجوانی که با سفارش در کانال تلگرام اقدام به خرید پیپ و وسایل جنبی آن کرده است، میگوید: «من در عمرم سیگار و پیپ نکشیدم اما با دیدن هدیههای تزئینی و طرح و شکل پیپ، بیآنکه واقعا اهل دخانیات باشم، اقدام به خرید آن کردم». مریم اضافه میکند: «ابتدا میخواستم آنرا به برادر کوچکترم هدیه دهم اما فکر کردم شاید با این هدایا، واقعا اقدام به مصرف آن کند؛ بنابراین تصمیم گرفتم آنرا نزد خود نگاه دارم». وی در پاسخ به این سئوال که چرا عضو این کانال تلگرامی شده است، میگوید: «من تبلیغ این کانال را در یکی از کانالهای تلگرامی که به این منظور نبود، دیدم و عضو شدم؛ بسیاری از کانالهای تلگرامی که ظاهری موجه دارند، بسیاری از کانالهای اینچنینی را تبلیغ میکنند». رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران میگوید: «با گسترش فضای مجازی، تبلیغات تجاری و نحوه عرضه، خرید و فروش کالا دستخوش تحول شگرفی شده است». دکتر شهرام خرازیها میافزاید: «فضای مجازی از این ظرفیت برخوردار است که به ویترین رایگان و سهلالوصولی برای عرضه کالا تبدیل شود. در چنین شرایطی تعجببرانگیز نخواهد بود اگر عدهای به فکر سودجویی فرصتطلبانه حتی کلاهبرداری زیرکانه بیفتند و از آب گلآلود ماهی بگیرند». این کارشناس رسانه خاطرنشان میکند: «فضای مجازی در حال حاضر نقش بازار مکاره را به خود گرفته، بازاری که انواع کالاهای ممنوعه یا غیر موجه از سیگار، تنباکو، قلیان و توتون گرفته تا اسلحه سرد و گرم در آن به فروش میرسد». کارشناس سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به عرضه مهارگسیخته سیگار در سطح کشور، گفت: «درحالیکه منبع درآمدزایی اصلی بسیاری از کیوسکهای فروش مطبوعات، دخانیات است و دسترسی به سیگار در دورافتادهترین نقاط مملکت ظرف فقط چند دقیقه ممکن است، تبلیغ و عرضه سیگار در فضای مجازی حکم قوز بالا قوز را دارد و به ترویج مصرف مواد دخانی دامن میزند». خرازیها خاطرنشان میکند: «توتون و تنباکو در کنار الکل بهعنوان مواد دروازهای اعتیاد؛ یعنی نقطه آغازی برای مصرف مواد مخدر و محرک شناخته میشوند؛ بهاینترتیب، تبلیغ و عرضه دخانیات در فضای مجازی حکم تبلیغ و عرضه مواد مخدر و محرک را دارد». رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران میگوید: «مصرف دخانیات به مرگ تدریجی میانجامد اما بهکاربردن اسلحه گرم یا سرد، مرگ فوری را در پی دارد». خرازیها میافزاید: «در فضای مجازی شاهدیم که به بهانههای مختلف مانند عرضه لوازم شکار، اسلحه به فروش میرسد». وی خاطرنشان میکند: «محققین از طریق پژوهشهای علمی به دفعات ثابت کردهاند که دسترسی به هر نوع سلاح بر احتمال خودکشی و دیگرکشی میافزاید و هرچه میزان دسترسی به ابزار و وسایل کشنده بیشتر باشد، احتمال خودکشی و قتل بالاتر میرود». رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران بر این اعتقاد است که دستیابی به اسلحه، بذر خودکشی یا دیگرکشی را در ذهن صاحب آن میکارد. خرازیها تصریح میکند: «نوجوانان به اقتضای شرایط سنیشان، تخیلات و فانتزیهای بیحدوحصری دارند که جامه عمل پوشاندن به آنها گاهی اوقات فاجعه میآفریند». وی خاطرنشان میکند: «یکی از فانتزیهای دوران نوجوانی، کسب و اعمال قدرت بههرطریق از جمله دراختیارداشتن اسلحه و تهدید دیگران با آن، اگرچه به صورت تفریحیست». خرازیها با اظهار تاسف از بیضابطگی و افسارگسیختگی فضای مجازی، تاکید میکند: «جلوی گسترش فضای مجازی را نمیتوان گرفت اما دانش مردم در زمینه تعامل با رسانهها را میتوان افزایش داد و ارتقاء بخشید». وی تصریح میکند: «این فضا در کشور ما هماکنون حکم یک بازار را پیدا کرده که به موازات آن، بازار سیاه کالاهای کمیاب یا غیر مجاز هم پدیدار شده است». رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران میگوید: «بازارسیاه فضای مجازی خیلی مخربتر از بازارسیاه کوچه و خیابان است؛ زیرا دسترسی به کالا از طریق فضای مجازی مستلزم صرف وقت کمتر و دستیابی آسانتر و کمدردسرتر است». وی میافزاید: «شیوه توزیع کالا تغییر کرده است؛ بهگونهای که فروشندگان و توزیعکنندگان، آن کالا را مستقیما به درب منازل برده و تحویل مشتری میدهند». وی تصریح میکند: «هماکنون قلیان، تریاک، شیشه و الکل، با سفارش تلفنی یا اینترنتی مانند کالاهای ماهوارهای، درب منزل قابل دریافت است».