گفتوگو با گزینه پیشنهادی رئیسجمهوری برای وزارت آموزش و پرورش
نمایندهای برای یکمیلیون معلم
«بطحائی»، فردی که از سوی روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم معرفی شده، معتقد است که آموزش و پرورش از ریل اصلی خود خارج و در جاده خاکی افتاده، لذا تغییر ساختار در چنین شرایطی برای آن همچون وصله و پینهای است که هرچه این قطار را هل دهیم، تنها کمی حرکت میکند اما کسی را هم به مقصد نمیرساند. بطحائی که اذعان دارد، هر چند وقتی به این قطار نگاه میکنیم، میبینیم سرپاست اما واقعیت آن است که روی ریل نیست و از آن خارج شده است، میگوید: آموزش و پرورش که ماموریتهای خود را فراموش کرده و نتیجه این امر خود را در قالب مشکلاتی همچون ناهنجاریهای اجتماعی و رفتاری، محیط زیستی و ... نشان میدهد؛ به جاده خاکی رفته و حال آمدهایم و میخواهیم با تغییر ساختارش وصلهپینهای بزنیم به آن و این همان هل دادن قطار است که البته هر چه هم هلش میدهیم، تنها تکان میخورد اما به جلو نمیرود. به گزارش ایسنا، وی همین تکانها را باعث خوشحالی عدهای میداند و میگوید که «اگر آدم عاقلی از کمی دورتر این قطار را نگاه کند، متوجه میشود روی ریل خود نیست لذا در ابتدای امر باید قطار را روی ریل اصلی خود قرار داد تا با کوچکترین حرکت به سمت مقصد حرکت کند». سید محمد بطحائی 54 ساله، گزینه پیشنهادی رئیسجمهور که حال درگیر ودار معرفی برنامههایش برای دولت دوازدهم و اقناع نمایندگان به سر میبرد، تاکید میکند، نمیخواهد شعار و وعده الکی بدهد و درصدد است در دولت جدید این قطار را با استفاده از خلاقیت نیروی انسانی توانمند در آموزش و پرورش طوری روی ریل قرار دهد تا با انرژی کم نیز حرکت کند.
وزیر پیشنهادی کابینه دوازدهم درخصوص استقرار نظام جامع رفاه فرهنگیان که از آن بهعنوان یکی از برنامههایش یاد میکند، میگوید: بهعنوان وزیر پیشنهادی دولت دوازدهم ضمن اینکه بهشدت از ارائه وعدههای بلند مدت و دست نیافتنی اجتناب میکنم، اما با تمام وجودم معتقدم آموزش و پرورش از حیث منابع و امکانات درحدی هست که بتواند با کمک دولت، نظام جامع رفاهی را برای فرهنگیان طراحی و مستقر کند. وی در اینباره توضیح میدهد: در نظام جامع که به نوعی مکمل وضعیت معیشتی فرهنگیان خواهد بود، در حوزههای درمان، سلامت، گردشگری، مسکن و ... خدمات شایانی به فرهنگیان عرضه خواهد شد که همین امر میتواند وضعیت معیشتی آنها را بهبود بخشد. ایجاد نظام جامع رفاهی معلمان (نظام خاص پرداخت حقوق، تسهیلات رفاهی و ... ) جزو برنامههای وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم به چشم میخورد.
بطحائی یکی از مصادیق تلاش دولت برای رفع دغدغه معیشت معلمان را اجرای طرح رتبهبندی میداند و میافزاید: مهمترین پیام این طرح، همسو و همجهت کردن شایستگیهای نیروی انسانی با نظام پرداختی بود. یعنی بخشی از نظام پرداخت باید با شایستگیها و توانمندیهای نیروی انسانی گره زده شود. وی با بیان اینکه هر چه این شایستگیها افزایش یابد باید از عوامل انگیزشی بالاتری در نظام پرداختی برخوردار شود و این همان اصل پذیرفته شده در رتبهبندی معلمان است. در نظام سنجش صلاحیتها صرفا نباید از ساختار و کانالهای دولتی موجود استفاده کنیم. به عبارت دیگر متخصصترین نیروی انسانی دولت در آموزش و پرورش قرار دارد، به طوریکه بیش از 70درصد این نیرو دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر بوده و میانگین سابقه خدمت نیروهای آموزش و پرورش حدود 23سال است. وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش کابینه دوازدهم، طراحی نظام معلمی در آموزش و پرورش و استفاده از نیروهای متخصص در این تشکیلات برای انجام بخشی از طرح سنجش صلاحیت فرهنگیان را یکی از اقداماتی خواند که طی چندماه گذشته صورت گرفته است.
بطحائی دراینباره تصریح میکند: سنجش صلاحیت با مدلهای مختلفی همچون مصاحبه، مشاهده، بازدیدهای بالینی و میدانی و ... حتی مخلوطی از این مدلها میتواند اجرا و مبنای سنجش باشد. وی ادامه میدهد: لذا نظام سنجش صلاحیتها باید مستقر، شایستگیهای افراد اندازهگیری و با ارتقای آن، نظام پرداختی نیز شکل بگیرد. این درحالیست که دولت در بودجه 96 و همچنین برنامه ششم توسعه، ظرفیتهای خوبی برای تامین منابع این کار پیشبینی کرده است. بدین ترتیب میتوان منابع لازم برای اجرای سنجش صلاحیت و ارتقای معیشت فرهنگیان را بهتدریج تامین و به دنبال آن نظام پرداختی را ارتقاء و بهبود داد. بطحائی اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح را مستلزم پیشبرد اجرای سنجش صلاحیتها عنوان کرده و میافزاید: هر چقدر این سنجشها پیشرفت یابد، منبع اعتباری بالاتری نیاز خواهد بود؛ اما بر اساس پیشبینیهای بودجه 96 و قانون برنامه ششم مشکلی از حیث تامین منابع نخواهیم داشت.
بطحائی درباره تخلفات مالی صندوق ذخیره و پیگیری موضوع میگوید: تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان از سوی مراجع قضایی و همچنین طرح تحقیق و تفحص از سوی نمایندگان مجلس درحال پیگیری است؛ یعنی هم قوه قضائیه و هم مجلس به دلیل حساسیت موضوع وارد شده و در حال انجام کار هستند اما تا این تاریخ هنوز نتیجه بررسیهای هیچ کدام اعلام نشده یعنی هنوز نمیدانیم عمق تخلفات در این صندوق چقدر و در چه سطحی بوده است. وی با بیان اینکه لذا بدیهی است پس از اعلام مراجع رسمی، متخلف یا متخلفان در هر سطحی که باشند باید پاسخگوی قانون و سهامداران (معلمان) باشند، در خصوص دلیل اعتراضاتی که شخص خودش را نشانه گرفته میگوید: در مورد خودم هم باید بگویم به عنوان معاون توسعه، مدیریت و پشتیبانی وقت آموزش و پرورش به دلیل پستی که داشتم یکی از اعضای هیاتامنای صندوق بودم. وزیر آموزش و پرورش، رئیس هیاتامنای صندوق است و بر اساس اساسنامه هفت تا نهنفر هم عضو هیاتامنا هستند که یکی از این اعضاء، معاون پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش است.
بطحائی با این گفته که هیاتامنا نقش مجمع عمومی را دارد اظهار میکند: در موسسات مالی و بازارهای سرمایه شبیه صندوق ذخیره، مجمع عمومی معمولا سالی یکبار تشکیل میشود و شاید این جلسات به سالی دوبار برسد. در این جلسات به سیاستگذاریها در حوزه فعالیتهای آن موسسه پرداخته شد، لذا طی دوسالی که عضو هیاتامنا بودم تنها دوبار (سالی یکبار) تشکیل جلسه داد. معمولا در مجامع، گزارش حسابرسی که از سوی حسابرس قانونی شرکت ارائه میشود، مجمع عمومی که در صندوق نامش هیاتامناست، این گزارش حسابرس را بررسی، تایید و همچنین برنامه کلی سال آینده موسسه را بررسی و تصویب میکند؛ لذا نقش من به عنوان عضو هیاتامناء که سالی یکبار جلسه تشکیل داده آیا در این حد از اعتراضات مطرح شده هست؟ وی ادامه میدهد: هر چند من باید پاسخگو باشم و نمیخواهم بگویم هیچکاره بودهام. به عنوان عضو هیات امناء و در حد سیاستگذاری صندوق ذخیره وقتی تخلفات مطرح شده باید پاسخگو باشم این درحالیست که متاسفانه ما گرفتار یک سری بداخلاقیها شدهایم.
وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم با اشاره به ایام کنونی برای اخذ رای اعتماد وزراء، از هجمههای مخالفان گلهمند شد و گفت: در این ایام به راحتی به افراد تهمت زده میشود و با کمترین اطلاعات افراد را تخریب میکنند. طی دوسالی که عضو هیاتامناء بودم، علیرغم اینکه اساسنامه به رئیس هیاتامناء (وزیر آموزش و پرورش) اجازه داده بود حقالجلسه به اعضاء پرداخت کند، من ریالی حق الزحمه تحت عناوین مختلفی همچون حق الزحمه، هدیه، وام کم بهره، دریافت خودروی لیزینگی و ... نداشتم، اما متاسفانه در برخی رسانهها و شبکههای مجازی موضوعاتی از این دست مطرح شد. وی به هجمههایی از سوی مخالفان در زمان سرپرستیاش در آموزش و پرورش نیز اشاره میکند و میگوید: وقتی سرپرست بودم، گفتند ماشین لوکس از صندوق ذخیره دریافت کردهام، این درحالیست که خودروی من ال 90 مدل 88 است. وقتی از وزارتخانه رفتم با خودروام عکس انداختم و برای همان فردی که چنین خبری را اعلام کرده بود فرستادم و گفتم این است ماشین لوکس من و آن را از بازار خریدهام.
وقتی دریافت خودروی لوکس از صندوق ذخیره به روی خروجی یکی از خبرگزاریها قرار گرفت مخاطبان به دلیل عدم آگاهی از واقعیت، کامنتهای وحشتناکی فرستاده بودند لذا به فرد مصاحبه کننده گفتم شما با ایمان آدمها بازی کردید، چرا که مخاطبان من را نمیشناختند. در حالی که چنین خبری صحت نداشت، تصوراتی را در ذهن خواننده ایجاد کرده و باعث شده بود خیلیها ایمانشان را بسوزانند. وی ادامه میدهد: من بهعنوان کاندیدای دولت در وزارت آموزش و پرورش و دولت دوازدهم خود را نماینده یکمیلیون معلم میدانم و به عنوان نماینده آنها میتوانم مشکلاتشان را در دولت و به مراجع رسمی منتقل و متقابلا از عملکرد معلمان دفاع کنم؛ لذا نمایندگی من، نمایندگی دو طرفه است. پس تاکید میکنم بهعنوان کسی که نماینده این تعداد در دولت و مجلس و مراجع توزیع کننده منابع هستم، از تمام تجربیات 35ساله خود استفاده میکنم و در این راه با ایمان و اعتقاد کامل و با تجربه اندکی که در حوزههای مختلف اندوختهام پیش خواهم رفت تا آموزش و پرورش را به جایگاه بایسته خود نزدیک کنم.
وی در رابطه با بحث چالشی استخدام نیرو، با توجه به بازنشستگی 408هزارنفر از فرهنگیان تا سال 1400 و عنوان شدن مبحث تنوع در شیوه جذب دانشجویان بهعنوان دیگر برنامه ارائه شدهاش میگوید: تا سال 1400 بخش قابل توجهی از نیروی انسانی آموزش و پرورش به شرایط بازنشستگی میرسند اما این بدان معنا نیست که آنها بازنشسته میشوند. به عبارت دیگر این تعداد، این امکان را دارند که بازنشسته شوند.
وی با یادآوری اینکه دانشگاه فرهنگیان با جذب دانشجو و سپس بعد از چهارسال ارائه مدرک لیسانس، مراحل گزینش نیروها را پی میگیرد تا آنها را جذب کند میگوید: روشهای دیگری هم در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان برای جذب نیروی انسانی پیشبینی شده که اجازه میدهد از ظرفیت فارغ التحصیل سایر دانشگاهها که امروز وجود دارد، با گذراندن دورههای تربیت معلم بهکار گرفته شود. البته استفاده از این روشها با رعایت قانون امکان پذیر است. گزینه پیشنهادی روحانی برای آموزش و پرورش ضمن اشاره به روشهای اضطراری به کار گرفته شده در سالهای گذشته همچون نیروهای حق التدریسی و به کارگیری آنها بدون گذراندن دورههای تربیت معلمی میگوید: این نیروها باعث افت کیفیت در آموزش و پرورش میشوند مگر اینکه دورههای آموزش معلمی را گذرانده و سپس به کارگیری شوند. حقالتدریس از گذشته روشی جبرانی برای تامین نیروی انسانی بوده است. در برنامهریزی نیروی انسانی چنانچه نتوانیم نیروی شایسته و ذیصلاح را بهکار بگیریم از حقالتدریس به عنوان مُسکن استفاده میکنیم. بدیهی است تا زمانی که با بحران نیروی انسانی در آموزش و پرورش مواجه باشیم چارهای جز استفاده از نیروی حقالتدریس نخواهیم داشت. این درحالیست که حقالتدریس نسخه آخر تامین نیروی انسانی در آموزش و پرورش است. بطحائی به روشهای دیگر جذب نیرو در آموزش و پرورش همچون برگزاری آزمونهای استخدامی و همچنین درخواست به ادامه فعالیت فرهنگیانی که به سن بازنشستگی رسیده اما شرایط و شایستگی لازم را دارند اشاره کرده و میگوید: درخواست از بازنشستگان برای به تاخیر انداختن زمان بازنشستگی خود و یا استفاده از روشهای ترکیبی از جمله اقداماتی است که میتواند با بهکار گرفتن آنها، بحران کمبود نیرو را رفع کرد اما گزینه اول ما جذب نیرو از طریق دانشگاه فرهنگیان است.