شش برداشت از مناظره هفته گذشته دمکراتها
بایدن، وارن، سندرز و دیگران
هفته گذشته، چهارمین مناظره کاندیداهای ریاستجمهوری دمکرات برگزار شد. با این مناظره سهساعته، کاندیداهای دمکرات بیش از یک نیمروز روی آنتن تلویزیونهای ملی ایالات متحده مشغول بحث با یکدیگر بر سر شایستگیهای انتخاباتی خود بودهاند و هنوز البته ساعتهای بسیار باقی مانده. رسانهها از دقایقی پس از پایان مناظره، به بررسی عملکرد حاضرین روی صحنه میپردازند و در کنار بررسی مواضع، گاهی به اعلام برنده و بازنده و بهتعبیری اعلام «نتیجه» مناظره هم میپردازند. واقعیت اما اینجاست که با همه اهمیت مواضع و عملکردها، مهمترین بخش «نتیجه» یا همان تأثیرگذاری روی نظرات رأیدهندگان، زمان بیشتری برای مشخصشدن لازم دارد. بهعبارتی، مناظرات سیاسی بیشازآنکه مشابه فوتبال باشند، شبیه ژیمناستیک هستند و برای مشخصشدن برنده باید بهانتظار رأی داوران نشست. تا اینجا هم البته، مناظرهها روی انتخابهای اول رأیدهندگان دمکرات در نظرسنجیها تأثیر چندانی نداشتهاند. تنها حرکت جدی در نتیجه یک مناظره، رشد آرای کامالا هریس بعد از تقابلش با بایدن در مناظره اول بود که همان هم با گذشت زمان خنثی و با عدمتکرار در مناظرات بعدی بیمعنا شد. بهجز این اعداد، مناظرات خروجیهای معنادار دیگری هم دارند؛ هدفهایی که برای حمله انتخاب میشوند، همدستیهای موقت و گاه نهچندانموقت که روی سن شکل میگیرد، فرصتهایی که نامزدهای برای سخنگفتن پیدا میکنند، سیاستهایی که تبیین میکنند و حتی رفتار آنها روی سن، قابلیت تفسیر و تحلیل دارد. با همین نگاه، شش برداشت از مناظره هفته گذشته را مرور میکنیم.
۱. رکورد بیجای ۱۲نفره
مناظره چهارم، برخلاف روال قبلی این دوره؛ علیرغماینکه بیش از ۱۰نفر طبق قواعد تعریفشده به آن راه یافته بودند، به دو شب تقسیم نشد تا مناظره ۱۲نفره، رکورد تاریخی بیشترین تعداد رقیب روی صحنه را بشکند. واقعیت اما ایناستکه چه ۱۲نفر این مناظره و چه جمعیتهای ۱۰نفره قبلی، آنقدر زیاد هستند که عملاً و تاحدزیادی، مناظره را از شکل میاندازند. کاندیداها، فرصت محدودی برای تبیین نظرات خود دارند و اغلب درمیان تأکید بر موضع اصلی خود، با تشکر مجریان مجبور به قطع صحبتهای خود میشوند. فرصت بحثهای دونفره یا بیشتر بسیارمحدود است و زمان زیادی برای مقایسه مواضع درمیان نمیماند. درچنینشرایطی، خیلیها ناچار میشوند با حربههای مختلفی؛ ازجمله تخطی از محدودیت زمانی، شکلدهی به چالشهای دونفره و بیان مواضع تند یا با ادبیات خاص، فرصت محدود خود را باارزشتر کنند. خود کاندیداها هم صراحتاً بهاینموضوع اشاره کردند. جو بایدن یکبار وقتی در میانه حرف خود با تشکر مجری مواجه شد، خیلی واضح گفت من هم مثل بقیه به حرفم ادامه میدهم. کوری بوکر، دیگر کاندیدایی بود که بهاینوضعیت مستقیم اشاره کرد. جایی از مناظره تولسی گبرد، از گزینههای کماقبالتر، سؤال تندی از الیزابت وارن پرسید اما مجری بهدلیل کمبود وقت اجازه نداد گفتوگویی اتفاق بیفتد. ازسویی، عامل این وضعیت، کاندیداهایی هستند که بدون شانس جدی همچنان به رقابت ادامه میدهند اما علاوهبر افزایش پلهای شرایط راهیابی به مناظره، ذات این سیستم که فرصت کافی برای اثرگذاری به کاندیداهای کمهوادارتر نمیدهد، درنهایت باعث ریزش گزینهها و جدیترشدن بحث درنتیجه خواهد شد و این اتفاق همزمانی خواهد افتاد که با نزدیکشدن رأیگیریها، توجه بیشتری هم به مناظرات میشود.
۲. وارن؛ «یکی از» پیشتازان
الیزابت وارن که مستمراً درحالرشد در نظرسنجیها بوده. در هفتههای منتهی به مناظره در چند نظرسنجی ملی و چند نظرسنجی ایالت آیوا بهعنوان اولین رقابت، از جو بایدن جلو افتاد. بحث بر سر اینکه آیا باید حالا او را پیشتاز درنظر گرفت؟ هنوز در رسانهها جریان دارد اما در اولین مناظره بعد از جایگاه جدید وارن، بسیاری از نامزدها با او مثل رقیب اصلی رفتار کردند. ایمی کلوبشار، پیت بوتجج، حتی تولسی گبرد و البته جو بایدن، اینبار وارن را هدف جدی انتقادهای خود قرار میدادند. بایدن بهعنوان رقیب اصلی وارن تاحدی ناچار به این تقابل است اما کسانی مثل کلوبشار و بوتجج با جایگاههای پائینتر در رقابت، بهخصوص بهدلیل تمایلی که به تعریف خود بهعنوان گزینه معتدل دارند، عملاً حمله به وارن را بهعنوان راه بقا انتخاب کردهاند. مزیت پیشتازی او دراینبین برای آنها ایناستکه باتوجهبه فاصله مواضع، راحتتر از پیشتاز پیشین، یعنی بایدن میتوانند وارد تقابل با او شوند.
۳. سندرز جایی نمیرود
نفر سوم رقابتی که از دید بسیاری کمکم باید سه یا حداکثر چهارنفره حسابش کرد، در فاصله مناظره قبلی با این مناظره، یک حمله قلبی را از سر گذراند. باتوجهبه سنوسال بالای برنی سندرز، این حمله قلبی ضربهای واقعی به موقعیت او در نظرسنجیها زد و باعث شد بسیاری از شرکتکنندگان در نظرسنجیها، سنوسال او را بهعنوان عاملی منفی اعلام کنند و برخی نیز این حمله قلبی را ضربه کاری به کارزار سندرز بخوانند. این مناظره اما قویترین حضور سندرز را در خود دید. سندرز حرفها و تبیینهای تازه ارائه کرد، شادابتر بهنظر رسید و یک شوخی خوب هم با بایدن داشت و درنهایت، برنامه تجمع بازگشت خود را هم اعمال کرد. اگر این مناظره برای مرددها قانعکننده نبود، تجمع «برنی برگشته» با اعلام حمایت نامهای مهمی مثل الکساندرا اوکازیو کورتز، مشخص کرد که سندرز هنوز قصد کناررفتن ندارد.
۴. علامتهای آشکار کلوبشار و بوتجج
هری انتن؛ کارشناس سیانان که سالها مشغول تحقیق در آمار و ارقام انتخاباتی بوده است، نشان میدهد با بررسی رقابتهای سالهای پیشین نتیجه گرفته است که ۱۵درصد احتمال دارد کسی غیر از بایدن، وارن و سندرز پیروز این رقابت شود. میتوان گفت مشخصترین برنامه برای معرفی خود بهعنوان نفر چهارم این رقابت سهنفره را بوتجج و پس از او کلوبشار داشتند. کلوبشار آشکارا بهدنبال معرفی خود بهعنوان گزینه «انتخابپذیر»؛ یعنی گزینه قابلقبول برای مستقلها و جمهوریخواهان جهت پیروزی در رقابت اصلی بوده و هربار این موضع را شفافتر تبیین میکند. تلاش کلوبشار برای تأکید بر محبوبیتش در منطقه «میدوست» یا همان غرب، بههمراه سوابقش و البته زنبودن او، شانس او برای ادامه حضور در رقابت را تبیین میکنند اما مشخصاً او به افت بایدن یا حتی رشد وارن برای جدیترشدن استدلال خود نیاز دارد. بوتجج؛ شهردار جوان نیز کموبیش چنین وضعیتی دارد؛ بااینتفاوت که در نظرسنجیها همینحالا هم بهعنوان نفر چهارم حضور دارد. او که تصمیم گرفته مانند کلوبشار و بایدن در خط میانهروهای حزب رقابت کند، البته رفتار تقابلیتری از خود نشان داد تا تواناییهای خود دراینزمینه را نیز بهرخ بکشد. هرچند باید دید تقابل او با وارن و شبهحملهاش به اورورک، مطلوب هواداران خواهد بود یا برعکس، مثل حمله کاسترو به بایدن در مناظره قبلی، به او ضربه خواهد زد؛ اما درصد پائین بوتجج در نظرسنجیها، او را مشخصاً ریسکپذیرتر کرده است.
۵. بقیه یکرقمیها
دیگر حاضرین روی صحنه که با درصدهای یکرقمی روی صحنه حاضرند، رویکرد متفاوتی نشان ندادند و بهنظر نمیرسد که توانسته باشند تأثیری روی شانس خود بگذارند. اورورک که بعد از تیراندازی در شهرش، بحث قوانین محدودکننده اسلحه را در راهبرد خود برجسته کرده بود، در مقابل چالش بوتجج درباره برنامه واقعیاش نتوانست از خود دفاع چندانی کند. همچنان مشخص نیست کامالا هریس در مناظرات چه راهبردی را تعقیب میکند و حتی دقیقاً به کدام خط، میانهروها یا پیشروها، نزدیکتر است. کوری بوکر که در یکی،دو مناظره اول خیلیجدی به بایدن حمله میکرد، اینبار مدام بر کنترل تقابلها تأکید داشت. اندرو ینگ، اینبار توانست چیزی بیش از ایده «درآمد عمومی پایه» را مطرح کند اما باید دید این بهجز افزایش شهرت، فایده دیگری برایش خواهد داشت یا نه. کاسترو عملاً حضور چندانی در بحثها نداشت و استیر نیز در اولین فرصت حضور روی صحنه استدلال منسجمی جز موافقت کلی با بخشی از رویکرد برنی سندرز ارائه نکرد. فاصله تولسی گبرد با مواضع بقیه اعضاء؛ بهخصوص در بحث سیاست خارجی، جنگ، خاورمیانه و روسیه، همچنان زیاد است و البته همین فاصله تابهحال در نظرسنجیها هم او را پائین نگه داشته. کمکم گویا زمان تصمیمگیریهای نهایی رسیده است.
۶. وارن و سندرز؛ همتیمی روی سن
در صحنه عمومی و در بین هواداران، دو نامزد جریان چپ حزب دمکرات، کمکم به یک شبهرقابت نزدیک میشوند اما رودررو و در صحنه مناظره، اینبار هم وارن و سندرز شباهتی به دو رقیب نداشتند و گاهی کاملاً بهعنوان همتیمی بازی میکردند. اینبار اگرچه جایگاه بالاتر وارن در رقابت باعث میشد دیگران روی صحنه گاهی او را بهتنهایی خطاب قرار دهند اما نزدیکی مواضع دو نامزد چپگرا و تقابلشان با دیگران همچنان آنقدر جدیست که هنوز «توافق عدمتقابل» بین این دو نامزد برقرار بماند؛ تاجاییکه حتی در یکبخش از مناظره، زمانیکه برنی سندرز مشغول تبیین یکی از مواضع مشترک این دو در قبال مالیات و خدمات درمانی شد، وارن با یک «آره» قاطع رسماً از همتیمی خود حمایت کرد. مشخص نیست این اتحاد تا کجا ادامه پیدا میکند اما خیلیراحت میتوان پیشبینی کرد که جایی در فرایند رقابت و باتوجهبه ترکیب آراء، سبد رأی این دو با یک توافق دیگر، یکی شود. هرچند، فعلاً سکته قلبی هم نتوانسته برنی سندرز را قانع کند که وارن را تنها بگذارد!
روالله نخعی/ دیپلماسی ایرانی