یادداشت
پوتین در تهران بهدنبال چه اهدافی میگردد؟
رییسجمهور روسیه که اکنون بهعنوان یکی از اعضای مجمع کشورهای صادرکنندهی گاز در تهران بهسر میبرد، میخواهد این سفر را با چند نشان به اتمام برساند و برای همین منظور این سفر دارای اهمیت چندگانه است. ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه با 3 هدف مهم و بزرگ به تهران سفر کرده است. هدف اول این سفر، حضور در مجمع کشورهای صادرکنندهی گاز است که در تهران و در سطح روسای جمهور برگزار شد. از آنجا که مسکو یکی از اعضای اصلی این مجمع انرژی در جهان بهحساب میآید این سفر میتواند در راستای برنامهریزی، تصمیمسازی و اتخاذ استراتژی کلان این مجمع بهشمار آید و حتی رویکرد کشورهای دارندهی گاز برای سالهای آینده (حداقل 3 سال ) را برنامهریزی کند. هدف دوم میتواند روابط دوجانبه باشد که در حال حاضر بین تهران و مسکو در حال افزایش است. روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی 2 کشور میتواند محور گفتوگوها قرار گیرد؛ چرا که 2 کشور اعلام کردند در این سفر تا سقف 30میلیارد دلار قرارداد مشترک را برنامهریزی کردهاند. نکتهی سوم دیدار پوتین با رهبر انقلاب اسلامی است که میتواند بهعنوان مهمترین بخش این سفر از نظر تهران باشد که در این دیدار، مهمترین نکات و تصمیمات دربارهی سیاستهای مشترک منطقهای و فرامنطقهای در دستور کار میتواند باشد. از نگاهی دیگر، در روابط دوجانبه و پروندههای مهم مطروحه بین روحانی و پوتین میتوان به قراردادهای حوزهی انرژی، مدیریت منابع زیرزمینی مثل نفت و گاز و حتی آب و توافقات امنیتی مثل همکاری هستهای و تبادلات نظامی و در حوزهی تکنولوژی مباحثی در حوزهی هواو فضا و ساخت هواپیمای مسافربری و تبادلات غیرنفتی همانند آنچه در دوران تحریم چند ماه پیش اروپا مطرح شد، در دستور کار باشد. در حوزهی مسائل فراملی نیز مباحث منطقهای همانند تحولات سوریه و عراق، مبارزه با تروریسم و نحوهی مواجهه با نفوذ آمریکا در خاورمیانه میتواند از نکات مهم باشد. در عین حال، روابط رو به افزایش فعلی تهران و مسکو با توجه به ترتیبات نظام بینالملل و قرارگرفتن 2 کشور در بلوکبندیهای نزدیک بههم در موارد منطقهای شرایطی را ایجاد کرده که تهران و مسکو افزون بر تمایلات دیپلماتیک به بیان دیگر اجبارهای زمانه را نیز برای ارتقای دوستی و همکاری مورد ملاحظهی جدی قرار دهند و به همین جهت است که پوتین میخواهد حضور در تهران را به فرصتی چندجانبه جهت تحکیم روابط و اتخاذ تصمیمات مهم منطقهای و راهی برای پشتوانهسازی دوطرف در فضای بحرانی خاورمیانه تبدیل کند. از سوی دیگر، میتوان گفت در میان موضوعات مهم منطقهای که مورد علاقهی 2 طرف بهحساب میآید پروندهی سوریه است که با توجه به مذاکرات وین درخصوص روند سیاسی در سوریه و اعلام مواضع علنی توسط مقامات 2 کشور بهنظر میرسد تمرکز بر موضوع آیندهی سیاسی بشار اسد در حال حاضر برگ برندهی تهران و مسکو در قبال فشارهای متراکم سیاسی طرف مقابل است و از آنجا که سطح مذاکرات تهران بسیار بالاست، این موضوع میتواند تاثیر شگرفی بر آیندهی سیاسی و امنیتی خاورمیانه داشته باشد. اهمیت این موضوع یعنی نحوهی مواجههی 2 کشور به مقولهی آیندهی سیاسی اسد موقعی مورد توجه اساسی قرار میگیرد که بدانیم اخیرا بهویژه پس از کنفرانس وین رسانههای غربی با فضاسازی سنگین تلاش بسیار کردند که این مساله را محل اختلاف ایران و روسیه القا کنند؛ در صورتی که در بیان مقامات بلندپایهی 2 کشور در این مورد اختلاف نظری نیست و هر 2 طرف به رای افکار عمومی و فرآیند انتخابات بهعنوان تنها مسیر تصمیمات سیاسی در سوریه تاکید دارند.