بیت‌الامیر نام مجموعه‌ای آشناست که محل استقرار آن دریکی از کوچه‌های خیابان شهید سید حسن غیوری، بالاتر از چهارراه خط آهن، با مکانی محقر قرار دارد که منشأ فعالیت‌های مهم فرهنگی‌ست و استاد علائی، که خود از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه است، مدیریت آن‌را بر عهده دارد. امروز به ساختمان مرکزی این مؤسسه آمدیم که از نزدیک درباره دومین همایش "ری و انقلاب اسلامی" که محوریت این سال "مبارزات دانشجویی"ست گپ و گفتی با استاد داشته باشیم تا بتوانیم از برنامه‌های این فعالیت، بیشتر مطلع شویم. البته فعالیت‌های معاونت‌ها و مراکز و شعب و سازمان‌های وابسته به بیت‌الامیر، خود مجالی دیگر می‌طلبد که باید گزارشی مستقل از آن تهیه شود و امیدواریم بتوانیم آن‌را در آینده، تهیه کنیم. ولی به‌هرحال در این فرصت در دفتر استاد، خواستیم تنها درباره همایش سخن بگوید و ایشان هم باحوصله این درخواست را اجابت کرد.
سلام‌علیکم لطف کنید خودتان را بیشتر معرفی کنید.
علیکم‌السلام، بنده محمدناصر حسینی‌علائی هستم. متولد شهرری و محصل همین شهر و هم‌اکنون عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان هستم و مدیریت مؤسسه قرآن و عترت بیت‌الامیر را هم بر عهده دارم.
درباره همایشی که در 18 بهمن 1401 تشکیل شد، بفرمائید که سابقه و خواستگاه آن چه بوده است؟
در مصاحبه قبلی، که باهمت این روزنامه در تاریخ 18 بهمن امسال ترتیب یافته و منتشر شد و ما آن‌را در پک‌های اهدایی به شرکت‌کنندگان همایش هفته گذشته، متن آن‌را تقدیم کردیم، عرض کردم: برنامه‌ریزی این سلسله همایش‌ها، از سال گذشته کلید خورد و اولین آن با تجلیل از مبارزان قبل از انقلاب و دومین آن در سال جاری با محوریت مبارزات دانشجویی برگزار شد؛ سومین همایش هم ان‌شاءالله سال آینده با توفیق الهی و حمایت ستاد مردمی، تشکیل یافته و مسئولان شهر و به‌خصوص شورای فرهنگ عمومی، محوری دیگر مرتبط با ری و انقلاب اسلامی در دستورکار خواهد بود.
آیا در اهداف برگزاری همایش، تنها برنامه چندساعته است که سخنرانی را دعوت کنید و عده‌ای به سخنرانی گوش دهند و بروند؟
سؤال خوبی پرسیدید. اگر قرار است برای هر برنامه، تنها همایش برگزار شود، هرچند فی‌نفسه خوب است؛ ولی برنامه‌ریزی تنها برای آن، کافی نبوده و خیلی هنر نیست. به‌همین‌دلیل، برای هر همایش متناسب با محور آن، ابتدا نقش‌آفرینان آن موضوع شناسایی‌شده و آنگاه با آنان صحبت اولیه انجام و محدوده فعالیت‌های آن‌ها دریافته شد و سپس از مؤثران و نقش‌آفرینان، مصاحبه اخذ می‌شود. خاطرات آنان که اختصاصی در همین موضوع صحبت می‌کنند، دریافت و ثبت می‌شود. تا اطلاعات آنان قبل از ازبین‌رفتن، ضبط شده و بعدها بتوان آن‌را منتشر کرد. در کنار آن، برای هرسال، باتوجه‌به محور خاص آن، سرودی خاص هم ساخته شده و گروه سرود نوجوانان آن‌را اجرا کرده و از آن رونمایی می‌شود. مثلاً برای برنامه هفته گذشته، سرود دانشجو ساخته شد و بچه‌های شعبه یک بیت‌الامیر، که در منطقه 15 در منطقه مسعودیه مستقر است، آن‌را اجرا کردند و تمامی مراحل آن‌را بیت‌الامیر انجام داد. همان گروهی که دختران آن نزد رهبر معظم انقلاب اسلامی در روز زن و ولادت حضرت زهرا علیها سلام در چند هفته قبل، آن‌را اجرا کردند.
از چه کسانی مصاحبه می‌گیرید و خاطراتشان را ضبط می‌کنید؟
ما برای این همایش، که محور آن مبارزات دانشجویی بود، به‌دنبال شناسایی دانشجویانی بودیم که در شهرری دانشجو بودند یا کسانی که رازی بودند ولی دوره دانشگاهی خود را در سایر شهرها یا خارج کشور، گذارنده بودند و مبارزه داشتند.
آیا شهرری دانشگاه داشته است؟
بله مرکز آموزش عالی داشته است که فوق‌دیپلم می‌داده است و تنها مرکز آموزش عالی شهرری، همین مکانی‌ست که همایش در آن برگزار شد. سابقه تأسیس این مرکز به چند سال قبل از انقلاب می‌رسد؛ البته نامش دانشسرای راهنمای تحصیلی بود که مدرک فوق‌دیپلم اعطا می‌کرد و فارغ‌التحصیلان آن جذب دبیری در آموزش‌وپرورش می‌شدند و عموماً هم کارآمد بودند.
این دانشسرایی که نام می‌برید که مدرک فوق‌دیپلم اعطا می‌کرد، چگونه می‌تواند در پیروزی انقلاب، تأثیرگذار باشد؟
ببینید ما برای تأثیرگذاری دانشجویان درمورد ری و انقلاب اسلامی، سه دسته را مدنظر داشته و داریم، که هریک جداگانه تأثیرات خود را داشته‌اند. دسته اول کسانی هستند که ساکن ری بوده و در ری هم تحصیل می‌کردند. این مرکز آموزش عالی به لحاظ تأثیرگذاری بسیار تأثیرگذار بوده است؛ چون دانش‌آموزان، زیردست فارغ‌التحصیلان آن تربیت می‌شدند و همین‌ها بودند که اعتصابات دانش‌آموزی در مدارس شهرستان را برای سرنگونی رژیم شاهنشاهی و طاغوتی رقم زدند. بسیاری از اینان در آموزشگاه محل خدمت خود، رهبری اعتصابات را بر عهده داشتند و حتی کسانی که دانشجو بودند، همین دانشسرا را به تعطیلی کشاندند. حتی بعد از انقلاب، همین فارغ‌التحصیلان مسئولیت‌های ادارات آموزش‌وپرورش و یا سایر ادارات را بر عهده داشتند. دسته دوم در این دانشسرا، غیر از افراد ساکن در ری؛ کسانی هم از قم و شهرهای دیگر بودند که اتفاقاً فعال بودند. ولی متأسفانه به‌دلیل کمبود وقت نتوانستیم به آنان دسترسی یافته و با آنان مصاحبه کنیم. ولی گمان داریم باتوجه‌به فعالیت‌هایی که همکلاسی‌هایشان از آنان نقل می‌کنند، وقتی در دوران دانشجویی فعال بودند؛ قطعاً در دوران خدمت هم فعال و تأثیرگذار بوده‌اند. که امیدواریم شرایطی فراهم شود تا آنان هم مورد شناسایی قرار گرفته و از آنان مصاحبه اخذ شود تا با این کار دریچه‌ای جدید برای ما ایجاد شود. گروه سوم کسانی بودند که اساساً رازی بودند و در ری زندگی می‌کردند و سکونت داشتند و دانشجوی دانشگاه‌های سایر مناطق کشور، اعم از تهران و سایر شهرستان‌ها بودند. اینان هم در دانشگاه خود مؤثر بودند، مثلاً همین آقای عبدالعلی عسگری، بچه شهرری و دانشجوی ممتاز دانشگاه شریف بود و زندانی هم شد. سید محمود کاظمی و عبدالله آقاخانی و غیره همین‌طور بودند. اگر تمامی این‌ها مورد شناسایی قرار گیرند، لیست بلند بالایی را تشکیل می‌دهد که اساس هیچ منبعی برای بررسی این موضوع وجود ندارد. این همایش می‌خواست همین کار را کند و به همین هدف دست یابد.
آیا شما همه این افراد را مورد شناسایی قرار دادید؟
تمامی آن‌ها را که خیر. ما بیشتر دسته اول و سوم را مورد شناسایی قرار دادیم و اصلاً از دسته دوم نتوانستیم کسی را پیدا کنیم. ولی نام آن‌ها را یافته‌ایم. امید است در آینده بتوان به آنان دست‌یافت.
از دو دسته‌ای که نام بردید، با چند نفر مصاحبه کردید؟
قبل از همایش، حدود 34 نفر از آن‌ها مورد شناسایی قرار گرفتند که با برخی از آن‌ها هم مصاحبه به‌عمل آمد، فکر می‌کنم با 15 نفر از آن‌ها مصاحبه شد؛ و بقیه هم به دلایلی، من‌جمله کهولت سن و بیماری و برخی هم به‌خاطر مسافرت در بازه زمانی که با فیلم‌بردار هماهنگ شده بود، مصاحبه اخذ نشد، برخی هم شماره آن‌ها یافت نشد، تعدادی هم اکنون حاضر به مصاحبه نشدند. خلاصه قطعاً اگر پیگیری بیشتری می‌شد، تعداد بیشتری قابل مصاحبه می‌شدند؛ ولی نشد. جا دارد از همین‌جا اعلام کنم حاضریم هرکس این افراد را می‌شناسد به ما معرفی کند، تا اطلاعات آنان در بانک اطلاعاتی دبیرخانه ذخیره شود.
تعدادی مرکز یا مؤسسه وجود دارد که درباره ری تحقیق می‌کنند و حتی می‌دانیم از افراد، مصاحبه می‌گیرند، آیا کار شما موازی باکار آن‌ها نیست؟
هرگز. این‌طور نیست. بله من هم می‌دانم که افراد یا گروه‌هایی وجود دارند که درباره ری کار می‌کنند. کارشان هم ارزشمند است؛ مثلاً حاج حسن اسلامی‌مهر، مستند ری را در حال تهیه دارد و با افرادی هم مصاحبه کرده، چند سالی‌ست که دارد این کار را می‌کند. یا مؤسسه‌ای هم همین کار را از منظر آثار باستانی و تاریخی در دستورکار خود دارد؛ و یا می‌دانیم که گروهی، به احصاء و شرح زندگی مدفونین در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام می‌پردازد؛ و یا کسی بود که به جمع‌آوری عکس و اطلاعات مشاهیر و نخبگان ری اهتمام داشت. کلاً هرکسی یا گروهی، بنا به ذوق و پیشینه و تعلقات خود به بُعدی از ابعاد ری اهتمام دارد. که سعی همه آنان مشکور باد که از آن‌ها مطلع هستیم، ولی ما تنها ری را از منظر انقلاب و انقلاب را از منظر ری نگاه می‌کنیم و به تبیین نقش شهرستان ری در انقلاب توجه داریم. این نگاه، نگاهی متفاوت با نگاه عزیزان دیگر است. حتی مثلاً حاج حسن اسلامی‌مهر که خودش درباره ری تحقیق می‌کند، از اعضای ستاد مردمی این همایش است و مجموعه تحت نظر خود را هم به همکاری تشویق کرده است؛ بنابراین، این موضوع چیزی نیست که بخواهیم درباره آن صحبت کنیم. مسیر و هدف و خواستگاه، متفاوت است. همه فعالیت‌ها و مجموعه‌ها، تنها در منطقه جغرافیایی ری مشترک است.
مصاحبه‌های پارسال که خاک‌خورد! بفرمائید آیا مصاحبه‌های امسال هم خاک می‌خورد؟
به نکته خوبی اشاره کردید، مصاحبه‌های پارسال قرار بود بعد از پیاده‌سازی، ویرایش و منتشر شود. البته پیاده‌سازی بر عهده دبیرخانه بود که انجام شد و باید ویرایش توسط خود مصاحبه‌شوندگان صورت می‌گرفت، آنگاه بیت‌الامیر آن‌را منتشر می‌ساخت که نشد، چون اعتبار آن دیده نشد. ولی امسال چنین چیزی را در ستاد پیش‌بینی کردیم، که به‌رغم کمبود اعتبار، این کار اتفاق بیافتد و پیاده‌سازی شود و به‌مناسبت همایش سال بعد، حداقل تعدادی از آن‌ها که گفته نشده و منتشرنشده، منتشر شود و دراختیار عموم قرار گیرد.
در سال گذشته، سخن از تدوین کتاب "ری در اسناد ساواک" بود، آیا این کار انجام شد؟
خیر، سال گذشته اعتبار 150.000.000 تومانی نیاز داشت که تأمین نشد؛ امسال هم مشکل می‌بینم چون اعتباری حدود 350.000.000 تومانی نیاز دارد که اگر نصف آن تأمین شود، بقیه را دبیرخانه خود تأمین می‌کند. ما امیدواریم کتاب ری در اسناد ساواک هم اعتبارش دیده شود، چون خیلی مهم است و زوایای خاصی از نقش ری را در انقلاب روشن می‌سازد.
آیا همایش امسال مصوبه شورای فرهنگ عمومی را داشت؟
بله. با پیگیری و حمایت امام‌جمعه محترم و فرماندار عزیز و رئیس گرامی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان، موضوع در دستورکار شورای فرهنگ عمومی روز 11 بهمن قرار گرفت و در آنجا به‌اتفاق آرا به تصویب رسید و دبیرخانه آن بیت‌الامیر علیه‌السلام پیش‌بینی شد. شرکت تقریباً همه مسئولان در همایش، نشان از حمایت معنوی آنان دارد که جملگی به بررسی این موضوع علاقه نشان می‌دهند. لازم است در همین‌جا، از همه آنان به‌خصوص از آنانی که نام بردم و به‌ویژه از رئیس پردیس شهید مفتح؛ جناب آقای دکتر پاک‌سرشت، که سالن همایش و همچنین برخی امکانات را دراختیارمان قرار داد و همکاران وی، که همکاری خوبی با ستاد داشتند؛ تشکر ویژه کنم. علی‌الخصوص از جناب آقای سید علی یزدی‌خواه (نماینده محترم مجلس) که در همه احوال، یار و راهنمای ستاد بودند؛ سپاس بی‌شائبه خود و اعضای ستاد را اعلام کنم.
لطف کنید ریز برنامه همایش را بفرمائید.
برنامه با تلاوت قرآن مجید توسط حجت‌الاسلام حاج سید جواد موسوی‌درچه‌ای و سرود ملی آغاز و حجت‌الاسلام‌والمسلمین قاضی‌عسگر (تولیت محترم آستان حضرت عبدالعظیم) به ایراد سخن پرداخت. به‌دنبال آن کلیپی از یکی از مبارزان پخش شد و در پی آن، از سرود دانشجو برای اولین بار پرده‌برداری شد. شعر این سرود را آقای فرائی (شاعر آئینی) سروده است. آنگاه آقای دکتر جواد منصوری (مشاور عالی مرکز اسناد انقلاب اسلامی) به ایراد سخنرانی و پاسخ به پرسش‌های حاضران پرداخت. در انتهای مراسم نیز از مبارزان دانشجویی قبل از انقلاب تقدیر به‌عمل آمد. این همایش، با حضور دانشجویان و سایر اقشار برگزار شد.
در این همایش چه کسانی همکاری داشتند؟
شورای فرهنگ عمومی، ستاد نماز جمعه، فرمانداری، اداره تبلیغات اسلامی، اداره اوقاف و امور خیریه، ستاد شعبانیه، جامعه روحانیت مبارز، مرکز رسیدگی به امور مساجد، پردیس شهید مفتح دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد یادگار امام، کانون ره‌پویان انقلاب اسلامی، مجتمع آموزشی میرداماد، قرارگاه آتش به اختیار، دفتر آیت‌الله جوادی‌آملی، همراه اول، معاونت فرهنگی دانشگاه فرهنگیان، بنیاد شهید، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناحیه ری و سیدالشهدا و برخی دیگر که ممکن است نام آن‌ها را فراموش کرده باشم، در این همایش همکاری داشته‌اند.
اگر در پایان نکته دیگری مانده، بفرمائید.
خیر. تشکر می‌کنم از شما و امیدوارم شما خواسته‌های ستاد را پیگیری کنید و در مقاطع مختلف، با اطلاع‌رسانی به‌موقع خود ما را یاری دهید.