«افسردگی شدید» در کمین افراد کینه‌ای!

دلخوری، ناراحتی، رنجش، کینه و ... یک احساس رایج است و اکثر مردم در مقطعی از زندگی، این احساسات را تجربه خواهند کرد؛ برخی از این احساسات منفی ممکن است نسبتاً کوتاه‌مدت باشند؛ درنهایت برطرف یا به‌سادگی فراموش ‌شوند اما برخی‌دیگر می‌توانند تا آخر عمر باقی بمانند. زمانی‌که احساس کینه و خشم رشد کرده و تا بلندمدت ادامه پیدا کند، تبدیل به نفرت شده و اثرات منفی بر سلامت جسم و روان می‌گذارد. چنانچه مطالعات نشان داده که افراد کینه‌توز، بیشتر احتمال دارد افسردگی شدید و اختلال استرس پس از سانحه و همچنین سایر مشکلات سلامتی را تجربه کنند؛ پس مقابله با احساسات منفی ازجمله کینه‌ورزی برای بهزیستی سالم ضروری‌ست؛ زیرا کینه‌ورزی معمولاً نتیجه معکوسی بر روابط و سلامت افراد می‌گذارد.

خطر کینه‌توزی برای سلامت جسمی
مطالعات نشان داده‌اند که کینه‌توزی نه‌تنها بر سلامت روان تأثیر منفی می‌گذارد بلکه برای سلامت جسمانی مضر است. کینه شما را در دام عصبانیت می‌اندازد و باعث می‌شود تا دچار نشخوار فکری مداوم شوید. اغلب افراد گمان می‌کنند که با کینه و بدخواهی، به‌طرف مقابل آسیب می‌رسانند اما دراین‌میان کسی‌که بیشترین آسیب روحی و جسمی را متحمل می‌شود، خودِ فرد است. اساساً کینه مانع فراموش‌کردن یا حل مسئله می‌شود و همین‌مسئله شما را درگذشته گیر می‌اندازد و باعث ناراحتی و تقویت خشم و عصبانیتتان می‌شود. این جنگ‌وگریزی‌ها با افزایش سطح استرس ناشی از کینه‌توزی منجر به تغییرات متعدد در ضربان قلب، فشارخون، سیستم ایمنی بدن و خواب می‌شود؛ بنابراین، این تغییرات خطر ابتلابه‌افسردگی، بیماری قلبی، دیابت، زخم معده و اختلالات درد را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، مطالعات نشان داده‌اند که بخشش با کاهش استرس می‌تواند تأثیر مثبتی بر روی سلامتی داشته باشد و خطر ابتلا به مشکلات جسمی و روحی را کاهش دهد.

علت تمایل به کینه‌ورزی بیشتر!
برخی تحقیقات و شواهد به‌این‌واقعیت اشاره دارند که برخی افراد بیشتر از دیگران تمایل به کینه‌توزی دارند. افرادی‌که مستعد حسادت، حساسیت، ناپختگی، منفی‌بافی و کنترل تکانه هستند، احتمالاً بیشتر درجهت کینه‌توزی هستند. عوامل فرهنگی، محیطی، سبک زندگی، فرزندپروری، ژنتیکی و ... نیز ممکن است در گرایش فرد به کینه‌ورزی نیز نقش داشته باشند. ازسوی‌دیگر، کسانی‌که تیپ‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خاصی دارند ممکن است بیشتر درگیر احساس کینه شوند. افرادی‌که تمایل به تحریک‌پذیری و بی‌ثباتی عاطفی بیشتری دارند هم به‌جای‌اینکه مسئولیت خود را یک موقعیت درنظر بگیرند، به‌احتمال‌زیاد احساسات خشمگینانه را در خود بروز می‌دهند و دیگران را سرزنش می‌کنند. جالب‌آنکه تحقیقات نشان داده برخی از عادات سبک زندگی؛ ازجمله ورزش منظم، می‌تواند افراد را درمعرض بخشش و انعطاف‌پذیری قرار دهد.

نقش بخشش در رهایی از احساسات منفی
بخشش فقط گفتن کلمات نیست بلکه با بخشش تصمیم می‌گیرید احساسات منفی را رها کنید؛ چه آن شخص سزاوارش باشد یا نه. وقتی خشم، رنجش و خصومت را رها می‌کنید، نسبت به فردی‌که به شما ظلم یا بدی کرده، احساس همدلی، شفقت و گاهی‌اوقات حتی محبت می‌کنید. مطالعات نشان داده است که برخی افراد طبیعتاً بخشنده‌تر هستند. آن‌ها رضایت بیشتری از زندگی خود دارند و افسردگی، اضطراب، استرس و عصبانیت کمتری را تجربه می‌کنند. بااین‌حال، افرادی‌که کینه‌توزند، بیشتر دچار افسردگی شدید و سایر مشکلات سلامتی می‌شوند.

شیوه کنارگذاشتن کینه‌ورزی و بخشش دیگران
چنانچه احساس کردید در مواقع ناراحتی و رنجش، بیش از بخشش به کینه‌ورزی و انتقام‌گیری تمایل دارید، بهتر است از یک مشاور و روان‌درمانگر کمک بگیرید. صحبت با یک درمانگر درمورد تعارضاتتان به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های پاسخگویی مؤثرتر به موقعیت‌های سخت یا آسیب‌زا را توسعه دهید. علاوه‌براین، قبل از نتیجه‌گیری سریع یا محکوم‌کردن رفتار کسی، به شما کمک کند که خود را به‌جای دیگری قرار دهید. توجه کنید که گاه ممکن است سوءظن شما نسبت به رفتار یا گفتار دیگران کاملاً دقیق نباشد؛ شاید دیگران به‌خاطر داشتن یک‌روز بد یا ناراحتی از جای دیگر دربرخوردبا شما مرتکب رفتار اشتباه شده‌ باشند. برای یادگیری و تمرین مهارت‌های مقابله‌ای مثبت مانند بخشش و تمرین فن‌های سالم مدیریت استرس می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- پرت‌کردن حواس با فیلم، کتاب، نقاشی یا سایر فعالیت‌های لذت‌بخش
- انجام یوگا
- ورزش‌کردن
- تمرکز بر نکات مثبت
- خواب کافی
- یادگیری مهارت‌های کنترل خشم
- رهاکردن گذشته
- گوش‌دادن به دیدگاه طرف مقابل
- زندگی در لحظه حال (یا ذهن‌آگاهی)
- گذراندن وقت با عزیزان
- نوشتن احساسات خود
دقت کنید که بخشیدن و کنارگذاشتن رنجش و عصبانیت به‌این‌معنانیست‌که بگویید حق با طرف مقابل است یااینکه ناراحتی شما موجه نیست؛ بلکه بخشش به‌معنای دورکردن احساسات منفی از خود و رسیدن به آرامش است. این فرآیندی‌ست که ممکن است به زمان زیادی نیاز داشته باشد. مهم است به‌یاد داشته باشید بخشش در درجه اول به‌نفع خودتان است. درواقع، بخشش نیازی به آشتی ندارد. ممکن است مواقعی وجود داشته باشد که آشتی ناممکن باشد مثل زمانی‌که طرف مقابل فوت کرده باشد یا اگر طرف مقابل خیانت کرده باشد، ممکن است آشتی غیرممکن یا سخت باشد اما بخشش می‌تواند شما را آرام کند. بخشش می‌تواند به شما کمک کند خشم، رنجش و افکار منفی را رها کنید و احساس خوبی داشته باشید. با بخشش حتی بهتر می‌توانید کیفیت روابط و سلامت جسمانی و عاطفی خود را بهبود ببخشید. بخشش شفاست. این به‌معنای رهایی از گذشته‌ای دردناک است که به شما قدرت می‌دهد تا حال و آینده‌ای روشن‌تر خلق کنید و آن‌را در آغوش بگیرید.
هدی‌سادات پاک‌نهاد/ ایرنا