پرواز با بال‌های برزنتی!

شاید هنوزهم برخی این تصور کلیشه‌ای را داشته باشند که پاراگلایدر بیشتر رشته‌ای مردانه است؛ اما امروزه شاهدیم زنان زیادی دراین‌رشته فعالیت دارند. هرچند تعداد مردان نسبت به زنان دراین‌رشته بیشتر است اما نمی‌توان به این‌رشته صفت مردانه داد. حمید سراجان، دبیر انجمن ورزش‌های هوایی درمورد تعداد زنان پاراگلایدرسوار گفت: «هرسال متغیر است اما کسانی‌که مستمر و قهرمانی فعالیت می‌کنند حدود ۳۰، ۴۰‌نفر هستند که مرتب در مسابقات شرکت می‌کنند و رتبه‌بندی‌های داخلی و خارجی دارند. ازنظر قهرمانی، مردان هم حدود ۱۰۰‌نفر هستند که در رده‌بندی‌ها حضور دارند. حضور کمتر زنان به‌این‌است‌که این ورزش بیرون‌ازشهر انجام می‌شود و محدودیت‌هایی وجود دارد بااین‌حال تعداد زیادی از آن‌ها دراین‌رشته فعال هستند». ندا توتونچی یکی از زنانی است که دراین‌رشته فعالیت دارد. او پرواز را از سال ۹۸ شروع کرد، در مسابقات قهرمانی کشور هدف‌زنی در سال ۱۴۰۰ سوم شد و به‌عنوان پدیده مسابقات هایک اند فلای انتخاب شد. او درمورد حضورش دراین‌رشته گفت: «اول دوست داشتم از هواپیما سقوط کنم اما برای سقوط باید اول چتر را یاد می‌گرفتم. فکر می‌کردم چتر سقوط و پاراگلایدر به یک‌شکل است چون علمش را نداشتم. به‌همین‌دلیل سراغ پاراگلایدر آمدم که کنترل چتر را یاد بگیرم اما دیدم که دنیای پاراگلایدر خیلی جذاب‌تر از سقوط است. ۱۹ سالم بود و قبل‌ازآن هیچ آشنایی با این‌رشته نداشتم. فقط چند فیلم دررابطه‌با سقوط دیده بودم که ازطریق فضای مجازی بود اما چون از بچگی هیجان را دوست داشتم، سراغ این‌رشته آمدم. با برادر و پسرعمویم آموزش را شروع کردیم». کلادیا بولگاکوف یکی از بزرگ‌ترین زنان پاراگلایدرسوار است که در رتبه سوم جهان قرار دارد. او در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ قهرمان جهان شد و تجربه پرواز در آلپ را هم دارد. تجربه‌ای عجیب و جذاب که شاید هرکسی جرئت آن‌را نداشته باشد. «سولو» یکی از رسم‌های قدیمی در پرواز است که بعدازاینکه خلبان برای اولین‌بار به‌صورت انفرادی پرواز می‌کند، بعد از فرود روی سرش یک سطل آب سرد می‌ریزند که نوعی خوشامدگویی است و هم برای‌اینکه ترس و اضطراب اولین پرواز از بین برود. خلبانان پاراگلایدر سوار هم بعد از اولین پروازشان این رسم قدیمی را اجرا می‌کنند. توتونچی درمورد اولین پرواز و سطل آبی که روی سرش ریخته شد، می‌گوید «اولین‌باری که تنهایی پرواز کردم، استادم گفت به هیچ‌چیز دست نزن اما قرقره بی‌سیمم چرخیده بود و بی‌سیمم قطع شد. خیلی ترسیده بودم. هیچ فرمانی نداشتم. صدایی که همیشه به من دلگرمی می‌داد قطع شده بود و با خودم فکر می‌کردم چرا روی هوا آمده‌ای، اصلاً اینجا چه می‌خواهی؟ فقط ازطریق تئوری‌های استادم لند کردم (فرود آمدم) و وقتی فرود آمدم به‌جای یک سطل دو، سه سطل آب روی سرم ریختند. آن‌لحظه خیلی خوشحال بودم اما فردا صبحش باز پرواز کردم چون نمی‌خواستم ترس در من باقی بماند». یکی از چالش‌های ورزش پاراگلایدر تهیه لوازم آن‌است‌که هزینه زیادی دارد. کلیه وسایل آن باید از خارج کشور تهیه شود و هر تغییری قیمت ارز، در تغییر قیمت تجهیزات این‌رشته هم اثرگذار است. سراجان می‌گوید: «برای یکدست لوازم روز اروپایی باید حدود ۴، ۵‌هزاریورو پرداخت شود اما نکته خوب این‌است‌که با تهیه یکدست لوازم می‌توان سال‌ها از آن استفاده کرد». محمود باقری از خلبانان باتجربه پاراگلایدر هم دراین‌مورد گفت: «اگر کسی بخواهد لوازم دست‌دوم تهیه کند باید چیزی حدود ۱۵۰‌میلیون‌تومان هزینه کند اما برای تهیه تجهیزات نو باید حدود ۳۰۰‌‌میلیون‌تومان پرداخت کرد. عمر مفید این تجهیزات هم به ساعت استفاده از آن بستگی دارد که تا ۳۰۰‌ساعت می‌توان پرواز کرد اما عرفی که برای این‌کار داریم روی ۱۰۰ ساعت لوازم را عوض می‌کنیم. هرچند مسابقات این‌رشته در داخل و خارج‌ازکشور هم برگزار می‌شود اما دبیر انجمن ورزش‌های هوایی می‌گوید حمایت‌های مالی لازم برای اعزام به مسابقات خارجی وجود ندارد و اکنون مسابقات داخلی برگزار می‌شود یااینکه ورزشکارانی که توانایی مالی لازم را دارند، خودشان در مسابقات خارجی شرکت می‌کنند». ندا توتونچی می‌گوید: «مسابقات در رشته‌های کمترشناخته‌شده با چالش‌هایی مواجه است. در یکسری مسابقات زنان نیستند و اکنون با گذشت پنج‌سال از حضورم دراین‌رشته تعداد زنان بیشتر شده است. ازطرفی تبلیغات در سال‌های اخیر باعث شده سطح تمرینات و مسابقات هم بالاتر برود». در تاریخ تمامی رشته‌های ورزشی ردی از وقایع تلخ به‌چشم می‌خورد. اتفاقات خطرناکی که گاهی منجر به حادثه‌ای دردناک شده و گاهی هم ختم‌به‌خیر شده است. وی از خطرناک‌ترین اتفاقی‌که تجربه کرده می‌گوید: «وقتی بود که کمکی کشیدم. در دهنه‌ای گیر کرده بودم که چاره‌ای نداشتم و بهترین کار کشیدن کمکی بود. داشتم فرود می‌آمدم که جهت باد برگشت و بالم جمع شد. آن‌قدر ارتفاعم کم بود که منطقی‌ترین کار کشیدن کمکی بود. یک‌بار هم در دوره امنیت پرواز که روی آب برگزار می‌شود، داخل آب افتادم. دراین‌دوره قایق زیر پای خلبان است و خلبان با بی‌سیم با مربی درارتباط است». در مسابقات قهرمانی جهان سال ۲۰۱۱ که به‌میزبانی اسپانیا برگزار شد دو پاراگلایدرسوار به‌دلیل ازدست‌دادن کنترل پاراگلایدر جان خود را از دست‌ دادند. ابتدا فرانسیسکو وارگاس آرژانتینی ساعت دو بعدازظهر سقوط کرد و سپس در ساعت چهار بعدازظهر ایتل شیلیایی به سرنوشتی مشابه دچار شد. روی دیگر یک‌رشته اما لحظات شیرین و لذت‌بخش آن است. لحظاتی که به زندگی آدم جان می‌دهند و هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند. دلیلی می‌شوند برای ادامه و انگیزه‌ای برای‌اینکه بگویی هرگز دست نمی‌کشم. توتونچی درمورد شیرین‌ترین خاطره خود می‌گوید: «لحظه‌ای بود که در ابر رفتم. خیلی آن پرواز را دوست داشتم. همه‌چیز سفید بود؛ مانند حس کودکی‌ام بود که دوست داشتم به اَبر دست بزنم اما این‌بار در ابر پرواز می‌کردم. البته کمی هم ترسناک بود. یک چالش اصلی در ورزش پاراگلایدر صدور گواهینامه دراین‌رشته است. مطابق قانون، گواهینامه این‌رشته باید توسط نهاد ورزشی صادر شود اما برخی مؤسسات هواپیمایی هم اقدام به صدور گواهینامه می‌کنند که همین‌موضوع باعث موازی‌کاری شده است». سراجان دراین‌مورد گفت: «اگر پاراگلایدر را ورزش بدانیم، طبق مصوبه هیئت‌وزیران، ورزش زیرنظر سازمان تربیت‌بدنی است؛ بنابراین پاراگلایدر زیرمجموعه فدراسیون انجمن‌های ورزشی و زیرمجموعه آن انجمن ورزش‌های هوایی است. درنتیجه ورزشکاران باید گواهینامه خود را ازاین‌طریق کسب کنند تا اجازه ورود به مسابقات را داشته باشند اما یکسری آموزشگاه‌های هواپیمایی به‌نوعی گواهینامه صادر می‌کنند. پیگیری‌ها هنوز انجام می‌شود اما هنوز به‌جایی نرسیده‌ایم که مدیریت واحدی به‌وجود بیاید». دبیر انجمن ورزش‌های هوایی درپاسخ‌به‌این‌سؤال‌که این‌موضوع منجر به حادثه هم شده است، گفت: «بله چون این‌موضوع دوگانگی به‌وجود می‌آورد و گواهینامه‌ها از مراکزی صادر می‌شود که رصد کامل اتفاق نمی‌افتد، بنابراین باعث بروز سوانحی می‌شود. ما کمیته بررسی سوانح داریم که سوانح را بررسی می‌کنیم و اکثر سوانح از مراجعی غیر از انجمن‌های ورزشی صادر شده است». سخن پایانی درد و دلی است با دخترانی‌که رؤیای کودکی‌شان پرواز است یااینکه عاشق هیجان‌اند. شاید اکنون پاراگلایدر را بیشتر بشناسید، شاید ترس معلق شدن با چند نخ در آسمان در جانتان ریشه دوانده باشد و از خیرش بگذرید یا به‌قول توتونچی اعتماد کنید به اینکه «تاریخچه پاراگلایدر با خون نوشته شده، هزاران آزمون‌وخطا شده تا ما بتوانیم پرواز کنیم و حس آرامش و هیجان را کنار هم داشته باشیم»؛ البته بادرنظرگرفتن همه جوانبِ احتیاط! آخرین حرف را هم از زبان توتونچی بشنوید که دل به این‌مسیر داده است: «نترسید، این‌رشته را شروع کنید؛ خیلی‌قشنگ است. شاید کمی‌سخت باشد اما به‌نظرم تجربه‌نکردن، آرزو‌داشتن و در حسرت حس پرواز بودن سخت‌تر است».
معصومه مومی‌وند/ایسنا