وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات:
دنبال مسدودسازی و محدودسازی نیستیم
عیسی زارع‌پور بابیان‌اینکه انتخابش به‌عنوان وزیر ارتباطات ارتباطی با حضور وی در قوه قضائیه نداشته، درمورد پذیرفتن این مسئولیت گفت: «ازآنجا‌‌که آقای رئیسی در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری وعده داده بودند از نظرات مردم برای انتخاب اعضای کابینه بهره خواهند گرفت، در انتخاب وزیر ارتباطات نیز ازاین‌روش استفاده کردند؛ به‌نحوی‌که با راه‌اندازی سامانه‌ای از مردم خواسته شد افراد موردنظرشان برای وزارت ارتباطات را معرفی کنند که در‌آن‌سامانه ابتدا ۵۰۰نفر معرفی شدند». به‌گزارش ایسنا؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: «کارگروهی بررسی نفرات را برعهده گرفت و به‌تدریج طبق بررسی کارنامه افراد معرفی‌شده، تعداد نفرات به سه‌نفر کاهش یافت. از میان سه‌نفر نهایی به جلسه‌ای با حضور رئیس‌جمهوری دعوت شدم و با کسب اجازه از ریاست قوه قضائیه دراین‌جلسه شرکت کردم. درنهایت نیز به‌عنوان وزیر ارتباطات انتخاب شدم». او بابیان‌اینکه «هیچ پیگیری و تلاشی برای وزیر‌شدن نکردم و حتی پرهیز هم داشتم؛ چون مسئولیت سنگینی‌ست»، گفت: «در صحن مجلس رأی اعتماد حداکثری نمایندگان، مسئولیت ما را سنگین‌تر کرد. میزان رأی نمایندگان، بالاترین میزان رأی اعتماد بعدازانقلاب در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات بود».
وی درباره مهم‌ترین اقدامات مدنظر در وزارت ارتباطات در چهارسال‌آینده، گفت: «تلاشمان این‌است‌که راهبردهای مناسبی را برای بهره‌گیری از فضای مجازی و فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌کار گیریم. نگاه ما باید فرصت‌محور باشد و از ابزارهای این‌فضا، بیشترین استفاده را ببریم. راهبرد دولت سیزدهم در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، استفاده حداکثری ازاین‌فضا برای حل مشکلات مردم است؛ به‌ویژه در دوران کرونا زندگی مردم دراین‌فضا شکل گرفته و به‌طورقطع هر تصمیمی دراین‌فضا گرفته شود بر زندگی مردم تأثیرگذار است. قصدمان این‌است‌که ایران هوشمند در تراز انقلاب اسلامی شکل داده و تمام خدمات حوزه فضای مجازی را دراختیار مردم قرار دهیم. نگاه مدیریت و حکمرانی دراین‌فضا داریم و چنانچه غفلت کنیم، دراین‌حوزه جا خواهیم ماند. براین‌مبنا؛ برنامه‌هایمان را در هشت سرفصل شامل حکمرانی، شبکه ملی، دولت هوشمند، اقتصاد دیجیتال، حمایت از حریم خصوصی و داده، شتاب‌دهی فضایی و توسعه پست و پست‌بانک به مجلس ارائه کردیم. طبق برنامه زمان‌بندی ظرف چهارسال‌آینده این‌برنامه‌ها را محقق می‌کنیم. طبق فرمایش مقام معظم رهبری؛ باید وعده‌هایی بدهیم که بتوانیم به آن عمل کنیم. امیدواریم که این‌برنامه‌ها محقق شود. اکنون عصر، عصر حاکمیت پلتفرم‌ها (شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های خدمت‌رسان) است و میزان کاربری چشمگیر مردم از این پلتفرم‌ها، عمق نفوذ آن‌ها را نشان می‌دهد. ما معتقدیم که باید از این ظرفیت، برای توسعه حکمرانی استفاده کرد». وی بابیان‌اینکه حاکمیت پلتفرم‌ها هم‌اکنون مشکل تمام دنیاست، افزود: «برای همه کشورها مهم است فلان پلتفرم چه‌تعداد کاربر و در چند کشور دارد. دغدغه کشورها این‌است‌که با پلتفرم‌های جهانی چه کنند؛ زیرا پلتفرم‌ها حافظ قوانین محلی کشورها نیستند. به‌همین‌دلیل اتحادیه اروپا جرائمی را برای نقض قوانین محلی برای پلتفرم‌های جهانی درنظر گرفته؛ حتی درمورد مدیریت اینترنت هم نگرانی جهانی وجود دارد». وی بابیان‌اینکه ایران در حوزه برخی پلتفرم‌های خدمت‌رسان؛ ازجمله تاکسی اینترنتی و پلتفرم‌های خریدوفروش خوش درخشیده، گفت: «در‌این‌حوزه‌‌ها حتی درخواست خدمات از کشورهای همسایه نیز داشته‌ایم؛ اما دربرخی‌موارد نیز جا مانده‌ایم. اگر مدل حکمرانی فضای مجازی برای ظرفیت‌های موجود داشته باشیم، می‌توانیم شاهد حل برخی مشکلات اقتصادی، اشتغال‌زایی، امنیتی و فرهنگی در کشور باشیم». وی گفت: «معتقدم که حاکمیت باید حافظ منافع مردم باشد و از حقوق مردم محافظت کند. اکنون شاهد وجود پرونده‌های متعدد کلاه‌برداری و تخلف در فضای مجازی هستیم؛ اما ابزار مناسب برای احقاق حقوق مردم دراین‌زمینه وجود ندارد. ازسویی، درزمینه تعاملات سیاست خارجی هم موفق به متقاعدکردن پلتفرم‌ها برای حفظ قوانین و مقررات کشورمان نبوده‌ایم؛ بنابراین ما نگاهمان ایجابی و فرصت‌محور است. درصورت استفاده درست ازاین‌فضا می‌توانیم میلیون‌ها شغل ایجاد کنیم؛ به‌هیچ‌وجه دنبال مسدودسازی و محدودسازی کسب‌وکارها نیستیم؛ اما معتقدیم این‌فضا باید نظم داشته و نظام‌مند باشد؛ و هم از فرصت‌ها حداکثر استفاده را داشته باشیم. ما هرجا خواستیم، توانستیم و موفق بودیم. پلتفرم‌های موفقی راه انداختیم. حساس‌تر از پلتفرم بانکی وجود ندارد؛ این پلتفرم‌ها به‌صورت بومی در کشور راه‌اندازی شده و مردم استفاده می‌کنند و در هرساعت میلیون‌ها تراکنش در آن‌ها اتفاق می‌افتد».
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بااشاره‌به عدم‌موفقیت در راه‌اندازی پلتفرم‌های مربوط به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان بومی گفت: «معتقدم با حمایت گلخانه‌ای و کار نمایشی نمی‌توان کار کشور را راه انداخت. باید مدل اقتصادی برای پلتفرم‌ها دیده شود. سیاست ما این‌است‌که مطابق مصوبه طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، از راه‌اندازی پیام‌رسان و خدمات پایه کاربردی حمایت کنیم و برایش بسته حمایتی ویژه دیده‌ایم». وی درباره نگرانی مردم از قطع اینترنت جهانی با ایجاد شبکه ملی اطلاعات، به توضیح فنی درباره این‌شبکه پرداخت و گفت: «تخصص بنده شبکه‌های کامپیوتری‌ست و با یک مثال ساده سعی می‌کنم شبکه ملی اطلاعات را شرح دهم. صفرتاصد لایه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات دراختیار وزارت ارتباطات است؛ یعنی یک کسب‌وکار برای راه‌اندازی پلتفرم خریدوفروش، نیاز به خرید سرور و قراردادن آن در یک مرکز داده دارد که اگر این سرور در یک مرکز داده خارجی میزبانی شود، به‌این‌معناست‌که یک‌بسته اطلاعاتی باید مسافتی را به خارج‌ازکشور طی کند و به اروپا و آمریکا برود و ذخیره شود و پس‌ازآن دوباره به کشور بازگردد و به‌دست مصرف‌کننده نهایی برسد؛ اما با وجود شبکه ملی اطلاعات و استفاده از دیتاسنتر خوب داخلی، می‌توان؛ هم هزینه این خروج بسته اطلاعاتی و اختلالات آن‌را کاهش داد و هم امنیت و استقلال دیتای کاربران به مخاطره نمی‌افتد. درصورت تحقق شبکه ملی اطلاعات، یک شبکه پرسرعت و باکیفیت در داخل کشور خواهیم داشت که خدمات بهتری روی آن قابل‌ارائه است و می‌توانیم به‌عنوان هاب انتقال اطلاعات، ترانزیت ارتباطات را برای سایر کشورهای منطقه هم داشته باشیم». وی درپاسخ‌به‌اینکه چنددرصد این‌شبکه تکمیل شده؟ گفت: «اختلاف‌نظر آماری درباره پیشرفت این‌شبکه میان وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی وجود دارد که باید آن‌را حل کنم؛ پیشرفتمان در لایه زیرساخت خوب است اما جای کار دارد. قول داده‌ام شبکه ملی اطلاعات را در همه لایه‌ها تا سال ۱۴۰۴ تکمیل کنم اما لایه زیرساخت ارتباطی این‌شبکه تا دوسال‌آینده ایجاد خواهد شد. درعین‌حال در قانون برنامه ششم توسعه تأکید بر رساندن ترانزیت دیتا به ۳۰ترابیت‌برثانیه است که تاکنون ۵ترابیت آن محقق شده و این تکلیف، قدرت بازدارندگی برای ما برابر قطع دسترسی اینترنت به‌شمار می‌رود». وی بابیان‌اینکه در توسعه دسترسی نقاط دورافتاده به شبکه ارتباطی و اینترنت، در چهارسال‌گذشته کار ویژه‌ای انجام شد، افزود: «اکنون حدود ۹۰درصد روستاها به شبکه دسترسی دارند. حدود ۴۰۰۰ روستا باقی مانده که تا پایان ۱۴۰۱ به اینترنت متصل می‌کنیم. البته باید سرعت دسترسی ۸۰درصد خانوار ازطریق اینترنت ثابت تا سال ۱۴۰۴ به ۲۵مگابیت‌برثانیه برسد که این‌رقم هم‌اکنون به‌طورمیانگین حدود ۸مگابیت است». وی بااشاره‌به لزوم توسعه اینترنت ثابت افزود: «کشورهای پیشرفته هم‌اکنون فیبر را تا در منازل کاربران برده‌اند و اینترنت ثابت را توسعه داده‌اند و خانه‌ها حتی سرعت هزار‌مگابیت را تجربه کرده‌اند؛ اما در ایران برعکس، توسعه اینترنت موبایل اتفاق افتاده است. ما در برنامه داریم که فیبر نوری را به منازل ببریم».
زارع‌پور بابیان‌اینکه برای کسب‌وکارها جهت توسعه اقتصاد دیجیتال طبق اهداف شبکه ملی اطلاعات، سرعت دسترسی ۱۰۰مگابیت دیده شده، خاطرنشان کرد: «توسعه شبکه ملی اطلاعات به‌معنای قطع دسترسی جهانی نیست بلکه به‌دنبال فراهم‌کردن یک شبکه باکیفیت و پرسرعت هستیم». وی درباره برنامه‌هایش در امنیت اطلاعات و حفظ حریم خصوصی کاربران گفت: «تأکیدمان این‌است‌که هیچ‌کس بدون طی مراتب قانونی نمی‌تواند به اطلاعات و داده کاربران دسترسی داشته باشد. خود را ضامن حریم خصوصی کاربران و حفظ حقوق آن‌ها می‌دانیم. بعضاً دیده می‌شود که پلتفرم‌ها اطلاعات کاربران را دراختیار برخی مؤسسات تبلیغاتی می‌گذارند که باید جلوی این‌گونه موارد گرفته شود. دلیل این‌موضوع این‌است‌که قوانین و مقررات ما دراین‌حوزه به‌روز نیست». وی بابیان‌اینکه صیانت از داده‌های کاربران یک دغدغه بین‌المللی‌ست، افزود: «حتی اتحادیه اروپا در چندسال‌اخیر قانون GDPR را برای حفاظت از داده کاربران تصویب کرده. در کشور باید قوانین مشخصی داشته باشیم تا حریم خصوصی کاربران مورد دستبرد قرار نگیرد».
وزیر ارتباطات بااشاره‌به برنامه‌هایش درباره تحقق اقتصاد دیجیتال در کشور، گفت: «اقتصاد دیجیتال موضوعی بین‌بخشی‌ست اما هسته اصلی آن مربوط به حوزه فناوری اطلاعات می‌شود. سهم تولید نرم‌افزار و سخت‌افزار از گردش ناخالص ملی بیش از چهاردرصد عنوان می‌شود؛ برنامه ما این‌است‌که سهم اقتصاد دیجیتال را از اقتصاد کل به ۱۰درصد برسانیم و برای تحقق این هدف نیازمند بومی‌سازی تجهیزات هستیم». وی بابیان‌اینکه سالانه یک‌میلیارددلار خرید خارجی در شبکه اپراتورهای سیار و ثابت و بخش خصوصی داریم، گفت: «در 1.5سال‌اخیر برای بومی‌سازی تجهیزات حوزه ICT اقدامات خوبی صورت گرفته و باتوجه‌به مزیت نسبی دراین‌حوزه، نهضت بومی‌سازی در تجهیزات این‌حوزه آغاز شده است. ظرفیت کشور در ساخت تجهیزات های‌تک خوب است و حتی درزمینه برخی تجهیزات، تولیدات ایرانی به حدود ۸۰ کشور صادر می‌شود و با این پتانسیل قطعاً می‌توانیم نیاز داخل را برطرف کنیم». وی باتأکیدبر توسعه زیرساخت‌های ارتباطی پایدار و توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری برای بخش خصوصی و تسهیل فضای کسب‌وکار، اظهار کرد: «ما می‌توانیم دراین‌حوزه میلیون‌ها شغل ایجاد کنیم؛ هم‌اکنون درآمد برنامه‌نویسی از درآمد نفت بیشتر است. ظرفیت دراین‌فضا زیاد است و تنها نیاز به وفاق داریم. ازاین‌رو قرار است کارگروه اقتصاد دیجیتال را در سطح دولت با حضور نمایندگان مجلس و نمایندگان بخش خصوصی ایجاد کنیم». وی بابیان‌اینکه بروز سه اتفاق هم‌زمان صنعت ICT را غافلگیر کرد، گفت: «شیوع ویروس کرونا تقاضای ترافیک اینترنت را افزایش داد؛ به‌طوری‌که میانگین مصرف اینترنت از بهمن ۹۸ تاکنون دوبرابر شده و از ۵گیگ میانگین مصرف ماهانه به ۱۰گیگ رسیده. درکنارآن تحریم‌های ظالمانه دراین‌حوزه شدت یافت و مشکل بالارفتن ارز برای خرید تجهیزات نیز اتفاق سوم بود. ازاین‌رو، باید تصمیمات مدبرانه دراین‌حوزه بگیریم. اگر با همین فرمان جلو برویم تا شش‌ماه‌آینده دراین‌بخش مشکلات جدی خواهیم داشت اما قول می‌دهم که با کمک نخبگان کیفیت شبکه روزبه‌روز ارتقا یابد».
زارع‌پور درباره نقش وزارت ارتباطات در فیلترینگ سایت‌ها و پلتفرم‌ها گفت: «ما متولی فیلترینگ نیستیم و تنها یک عضو از کارگروه ۱۳نفره تعیین مصادیق محتوای مجرمانه محسوب می‌شویم. نگاه ما هم فرصت‌محور است اما معتقدیم باید برای آسیب‌های فضای مجازی تدبیر اندیشید». وی بابیان‌اینکه ما مردم و به‌ویژه کودکان‌ونوجوانان را بی‌پناه در فضای مجازی رها کرده‌ایم، گفت: «بیش از ۱۵سال است کشورهای مختلف برای این‌موضوع دغدغه دارند و نگران آسیب کودکان از فضای اینترنت هستند. دراین‌سال‌ها دوبار در اجلاس جامعه اطلاعاتی ژنو در نشست مربوط به صیانت از کودکان در محیط آنلاین شرکت کردم و متوجه شدم که دنیا برای این‌موضوع دغدغه دارد. حتی گوگل در نسخه وب و اپلیکیشن خود تنظیمات جستجوی ایمن مخصوص کودکان راه‌اندازی کرده تا محتوای نامناسب دراختیار کودکان قرار نگیرد. کشورهای مختلف به پلتفرم‌ها اجبار کرده‌اند نرم‌افزارهای کنترلی دراختیار والدین قرار دهند و به‌همین‌دلیل است که پلتفرم‌ها در زمان ایجاد، اطلاعات شخصی فرد را دریافت می‌کنند تا متناسب با سن وی، محتوا دراختیارش قرار دهند. دراین‌زمینه کوتاهی کردیم. در کشور فرهنگ‌سازی نکردیم و ازاین‌بابت خانواده‌ها نگران‌اند. ازاین‌رو، مطابق با تکلیفی که در مصوبه ۱۷ خرداد شورای‌عالی فضای مجازی به ما ابلاغ شده؛ به‌زودی اپراتور اختصاصی کودکان‌ونوجوانان را درجهت ارائه محتوای سالم در فضای مجازی راه‌اندازی می‌کنیم. تمام تلاشم این‌است‌که به‌عنوان یک خدمتگزار و متخصص این‌حوزه تمام دانش خود را به‌کار گیرم تا طعم شیرین فناوری در زندگی مردم احساس شود».