تبسم شاه‌پوری از «خفتگان و مردگان» می‌گوید
نگار امیری
«خفتگان و مردگان» اولین اثر نمایشی تبسم شاه‌پوری در‌مقامِ کارگردان است که متن آن‌را نیز با همراهی تایماز رضوانی با برداشت آزاد از نمایشنامه «مکبث» شکسپیر، با نگاهی به پیشینه تاریخی این ماجرا؛ به‌نگارش درآورده و كوشش کرده به روایت تازه‌ای از این داستان به‌همراهیِ فرم و ساختار فانتزی و پست‌مدرن بپردازد. این نمایش، با بازی آرمان خوزستانى، شكیلا شرافتمند، مهدى توكلى‌نیا و محمدامین افشار؛ تا 27 دی‌ماه 97 ساعت 19:45در «عمارت نوفل لو شاتو» (سالن دو) میزبان علاقه‌مندان است. از عوامل این نمایش می‌توان به محمد فراهانی: مدیر تولید/ یاسمین شاه‌پوری: مشاور کارگردان/ آرمان خوزستانی: برنامه‌ریز/ سید جعفر پور‌طه: دستیار کارگردان/ تبسم شاه‌پوری و شکیلا شرافتمند: طراحان صحنه/ سهیل حاتمی: ساخت تیزر/ نگار امیری: روابط‌عمومی اشاره کرد. تبلیغات مجازی این نمایش نیز با همراهی «تهران تماشا» صورت می‌گیرد.
با معرفی خود، از کارهایی که قبلاً کارگردانی کرده‌اید، بگویید.
تبسم شاه‌پورى هستم. فارغ‌التحصیل رشته كارگردانی در مقطع كارشناسی. بررسی ریشه تاریخی «مكبث» شكسپیر، موضوع پایان‌نامه من بود كه حاصل مطالعاتم در‌این‌زمینه، اخیراً در‌قالبِ «خفتگان و مردگان» به‌عنوانِ اولین تجربه حرفه‌ای من در جایگاه كارگردان روی صحنه رفته است.
به‌عنوانِ اولین تجربه حرفه‌ای چرا سراغ اقتباس از متن سنگینی مانند «مکبث» شکسپیر رفتید؟
پیچیدگی‌ها و حفره‌های متعددی كه در متن‌های كلاسیك؛ به‌ویژه نمایشنامههای شكسپیر وجود دارد، جذابیت فزاینده‌ای برای من به‌عنوانِ یك مخاطب داشت. احساس كردم كه این نمایشنامه می‌تواند بستر مناسبی برای بیان جایگاه انسان امروزی نیز باشد؛ چرا‌كه خود من به‌عنوانِ عضوی از این اجتماع، ارتباط ویژه‌ای با شخصیت‌ها برقرار كردم كه بیشتر، از بحران هویت و جایگاه انسان امروزی نشئت می‌گیرد.
از نظر شما نمایشنامههای شکسپیر چه پارامترهایی دارد که منجر به اجرای مجدد آثارش می‌شود؟
امكان برداشت‌های بی‌پایان و انعطاف‌پذیری منحصر‌به‌فردی كه در آثار شكسپیر وجود دارد، این امكان را به نویسنده و كارگردان می‌دهد تا در‌عینِ روایت یك داستان جذاب و ارزشمند؛ دغدغه‌های شخصی و رویكرد اجتماعی و فرهنگی منحصر‌به‌خود را نیز انعكاس دهد.
سبک اجرایی شما در به‌صحنه‌بردن نمایش «خفتگان و مردگان» چقدر با موضوع کار همخوانی دارد؟
تلاش كردم تا این متن فاخر را از دیدگاه جدیدی به‌نمایش بگذارم و با بهره‌بردن از پست‌مدرنیسم و دكور و لباس‌های تا‌حدِ‌امكان مینی‌مال، مخاطب را غافلگیر و توجه او را به جنبه‌هایی از این نمایشنامه فوق‌العاده كه به‌ویژه در كشور ما كمتر موردِ‌توجه قرار گرفته است، معطوف كنم.
به‌عنوانِ نویسنده کار، چقدر این اثر نمایشی در زمان اجرا به چیزی که روی صحنه رفته، نزدیک است؟
طبیعتاً در هر نمایش، آنچه زمان نوشتن در‌نظر داشتیم، با آنچه نهایتاً روی صحنه می‌رود، یك‌دنیا تفاوت دارد و این نمایش نیز از این قاعده مستثنی نیست.
به‌نظر شما منشاء این اتفاق کجاست؟
بخشی‌از‌آن ناشی از كمبود امكانات اجرایی، محدودیت‌های فرهنگی و حتی توانایی‌های بازیگران دردسترس و ... است اما مجموعاً با‌توجه‌به امكانات دردسترس، از نتیجه كار راضی هستم.
به‌عنوانِ کارگردان تئاتر، مخاطبان و نیازهای آنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه امروزه عموم مخاطبان تئاتر در نتیجه پیشرفت روز‌افرون تكنولوژی و در‌دسترس‌بودن اطلاعات، راحت‌طلب شده و خود را از لذت تفكر و اكتشاف محروم می‌كنند. در این نمایش، كوشیدم كه افكار مخاطب را تحریك كنم تا در‌كنارِ شنیدن داستان روایت‌شده در دیالوگ‌ها؛ با تعمق در‌جریانِ بازی و میزانسن و فرم‌ها به داستان نهفته در دل این نمایش دست پیدا كند و پس‌‌از خروج از سالن نمایش، چیزی فراتر از یك داستان سرگرم‌كننده به‌یادگار همراه خود داشته باشد.
از شرایط اجرا در سالن‌های خصوصی راضی هستید؟
بله؛ خوشبختانه مسئولین و پرسنل مجموعه همكاری بسیار خوبی با ما داشتند. جا دارد همین‌جا از مجموعه نوفل لو شاتو قدردانی كنم.
برنامه آینده‌تان برای اجراهای بعدی؟
این‌کار به‌عنوانِ اولین اجرای عموم من، بیش‌ازهرچیز برای خودم تجربه‌ای عالی دربرداشت و قطعاً به‌زودی با اجراهای حتی بهتر در خدمت مخاطبان عزیز تئاتری خواهم بود.
در كارهای بعدی هم متن به‌نویسندگیِ خود شما خواهد بود؟
بله؛ ترجیح می‌دهم خودم از مراحل اولیه و نوشتن متن حضور داشته باشم تا دغدغه‌ها و افكارم را تا‌حدِ‌امكان همان‌طور‌كه در‌نظر دارم، به مخاطب كه هدف نهایی هر نمایش است، منتقل كنم.
سخن آخر؟
متأسفانه چیزی كه امروزه در تئاتر می‌بینیم؛ جذب مخاطب با حاشیه‌سازی‌ست كه حقیقتاً خارج از شأن هنری تئاتر است و امیدوارم این هنر، مجدد به جایگاه ارزشمند خود كه مدتی‌ست به‌خاطرِ كوتاهی خود ما از دست رفته، باز‌گردد.