شناورسازی تسهیلات خرید؛ گره‌گشای بازار مسکن؟
آجر دیگری در دیوار!
این‌روز‌ها وضعیت بازار مسکن به‌گونه‌ای‌ست‌که بسیاری از متقاضیان خرید مسکن و نیز فروشندگان این حوزه چشم‌انتظار تغییر در بازار مسکن هستند؛ به‌طوری‌که اغلب متقاضیان خرید مسکن همچنان به افزایش میزان تسهیلات خرید مسکن امیدوارند؛ این‌در‌حالی‌ست‌که وزیر راه و شهرسازی چندین‌بار به‌صراحت اعلام کرده است که تسهیلات خرید مسکن افزایش نمی‌یابد و ما دنبال راهکار‌های دیگری برای بهبود و رونق بازار مسکن هستیم. بسیاری از کارشناسان و نمایندگان بازار مسکن اعلام کرده‌اند که تنها راهکار بهبود وضعیت بازار مسکن در چنین شرایطی، افزایش نرخ تسهیلات خرید مسکن است و از‌سویی، بانک مسکن اعلام کرده است که تسهیلات خرید مسکن را افزایش نمی‌دهد و تسهیلات ساخت مسکن را برای انبوه‌سازان و سازندگان مسکن افزایش داده‌اند.
محمدرضا رضایی کوچی با‌بیان‌اینکه دولت باید اقدامات لازم برای رونق تولید مسکن را انجام دهد، گفت: «متأسفانه هیچ نظارتی بر بازار خرید‌و‌فروش مسکن وجود ندارد و باید هرچهسریعتر قیمت‌گذاری پایه‌ای برای بازار مسکن وجود داشته باشد». رئیس کمیسیون عمران مجلس افزود: «مالیات بر عایدی مسکن و جلوگیری از ورود دلالان و سوداگران به این بازار باعث می‌شود که بازار مسکن کمی رنگ‌و‌بوی آرامش را ببیند». وی با‌اشاره‌به‌اینکه اگر سیاست‌های دولت بر بازار مسکن همچنان ادامه داشته باشد و دولت راهکار درستی برای بهبود وضعیت بازار مسکن ارائه ندهد، در تابستان با موج جدیدی از افزایش قیمت روبه‌رو می‌شویم، گفت: «حذف قیمت‌های مسکن از سایت‌های درج آگهی، تأثیر چندانی بر بازار مسکن و قیمت‌ها ندارد؛ بلکه این بازار، تشنه افزایش میزان تسهیلات و همچنین رونق تولید است؛ بنابراین، باید با اخذ مالیات از خانه‌های خالی بتوانیم کمی این بازار را آرام کنیم».
حسام عقبایی با‌بیان‌اینکه باید با نظارت‌های دقیق‌تر بر بازار مسکن مانع موج‌سازی و گرانی‌های نا‌متعارف از‌سوی سوداگران شویم گفت: «د‌رصورتی‌که معاملات مسکن در سایت‌های اینترنتی یا مشاوران املاک به‌صورت کارشناسی‌شده باشد، می‌تواند این بازار را آرام کند». نایب‌رئیس اول اتحادیه املاک استان تهران گفت: «درج قیمت‌های کارشناسی‌شده بر روی سایت‌های درج آگهی باعث می‌شود که قیمت‌ها به قیمت‌های حقیقی مسکن نزدیک شود».
فرشید پورحاجت نیز دراینباره: «با شناورسازی تسهیلات خرید مسکن می‌توانیم رونق را به بازار مسکن بیاوریم اما به‌شرطی‌که بانک مسکن و شورای پول و اعتبار، با درخواست شناورسازی تسهیلات موافقت کند». دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور افزود: «طرح شناورسازی پرداخت تسهیلات مسکن از چندین‌سال‌پیش به بانک مسکن اعلام شده بود اما متأسفانه به‌دلیل‌آنکه این بانک چندان به نظرات کارشناسان و انبوه‌سازان توجه نمی‌کند، آن‌را پشت در‌های بسته نگه داشته بود اما به‌نظر می‌رسد که این‌روز‌ها وزیر راه و شهرسازی و نمایندگان مجلس، مجدد این طرح را مطرح کردند که امیدواریم هرچهسریعتر به نتیجه مناسبی برسد».
دراینباره بسیاری از مشاوران املاک هم اعلام کرده‌اند که اگر نرخ تسهیلات مسکن افزایش یابد، بازار مسکن از رکود خارج می‌شود؛ اگر چه ممکن است قیمت‌های مسکن مجدد افزایش یابد اما طی دو‌سال‌گذشته بازار مسکن وارد دوران رکود شدیدی شده و تنها راه نجات این بازار، افزایش تسهیلات است که امیدواریم بانک مسکن با پرداخت آن موافقت کند. یکی از مشاوران املاک در محدوده جنوب تهران با‌اشاره‌به‌اینکه پرداخت تسهیلات ۱۶۰میلیون‌تومانی خرید مسکن در بازاری که طی یک‌سال رشد قیمتی ۱۱۰درصدی داشته، جوابگو نیست؛ گفت: «تسهیلات ۱۶۰میلیون‌تومانی تنها برای خرید ۱۰متر واحد مسکونی جوابگوست؛ آن‌هم اگر در‌طول‌هفته قیمتش تغییری نکند. هم‌اکنون قدرت خرید متقاضیان مسکن کاهش چشمگیری پیدا کرده است. آمار‌ها نشان می‌دهد که کمتر کسی سراغ سپرده‌گذاری برای خرید مسکن می‌رود». یکی‌دیگر از مشاوران املاک افزود: «با‌توجه‌به مطرح‌شدن زمزمه طرح شناورسازی پرداخت تسهیلات، میزان مراجعات به مشاوران املاک برای فروش یا خرید مسکن کمتر شده است؛ زیرا همه منتظرند که ببینند شورای پول و اعتبار چه تصمیمی برای این تسهیلات می‌گیرد».
رحیمی انارکی چندی‌پیش درباره پرداخت تسهیلات مسکن به‌صورت شناور گفت: «پیش‌از‌این برای مسکن از سقف‌های تسهیلات ثابت استفاده می‌شد و در این طرح همه متقاضیان دهک سوم تا هفتم که گروه هدف بودند، از تسهیلات ۸۰میلیون‌تومانی استفاده می‌کردند اما در بسته جدید، پیشنهاد داده‌ایم که بر‌اساس قدرت خرید و توان بازپرداخت افراد سقف‌های تسهیلاتی به‌صورت متغیر تعیین شود و افراد بر‌اساس قدرت خرید و بازپرداخت اقساط خود بتوانند از تسهیلات متناسب با شرایط خود استفاده کنند». مدیرعامل بانک مسکن درباره افزایش سقف وام مسکن گفت: «با‌توجه‌به‌اینکه بیشتر توجه سیاست کنونی دولت به عرضه است، در مجموعه سیاست‌های اعتباری امسال افزایش سطح تسهیلات مشارکت مدنی را داریم؛ مثلاً، سقف تسهیلات را برای هر واحد در تهران حداکثر تا ۱۷۰میلیون‌تومان برای ساخت افزایش داده‌ایم که این میزان در سال گذشته ۱۱۰میلیون‌تومان بود و در مراکز استان به ۱۶۰میلیون‌تومان و در مناطق کمتر‌توسعه‌یافته به ۱۱۰میلیون‌تومان رساندیم». وی تصریح کرد: «سیاست‌های دولت در بازار مسکن بر روی افزایش تولید است اما این سیاست در‌صورتی به مرحله اجرایی می‌رسد که سازندگان و تولیدکنندگان مسکن، انگیزه لازم برای ورود به این بازار را داشته باشند. هم‌اکنون قیمت مسکن رشد 100درصدی داشته و بازار در رکود کامل به‌سر می‌برد؛ در‌حالی‌که قدرت تسهیلات خرید مسکن، جوابگوی این بازار نیست و حتی اقشار متوسط جامعه هم قدرت خرید یک واحد ۴۰متری را ندارند؛ بنابراین، در چنین شرایطی باید دولت سیاست افزایش توان خرید و رونق معاملات مسکن را در دستور‌کار خود قرار دهد».
شناورسازی تسهیلات خرید مسکن یا منطقه‌ای‌شدن این تسهیلات چند‌روزی‌ست که از‌سوی بانک مسکن مطرح شده اما مدیرعامل این بانک هنوز از جزئیات این طرح چیزی اعلام نکرده. شنیده‌ها حاکی‌از‌آن‌است‌که در این طرح، متقاضیان خرید مسکن که توانایی بازپرداخت اقساط با نرخ شش‌درصد را دارند، می‌توانند بر‌اساس میزان توانایی در بازپرداخت اقساط سقف تسهیلات را هم اعلام کنند که امیدواریم این طرح از پشت در‌های بسته شورای پول و اعتبار بیرون بیاید تا گره‌گشای خریداران مسکن شود.
محبوبه کباری/ باشگاه خبرنگاران جوان