یادداشت
عربستان، شریکی دردسرساز و غیرقابل اتکا برای همپیمانانش
یک بررسی مختصر به روشنی آشکار میسازد که تصمیمات و مواضع اعلامی و اعمالی عربستان فاقد هرگونه منطق و خرد سیاسی بوده و منافع و مصالح ملی این کشور در تعیین این سیاستها از کمترین اهمیتی برای مقامات حاکم بر ریاض برخوردار نیست. مهمترین دلیل ریشهای سیاستهای تنشزا و تشنجآفرین سعودیها و اقدامات نامتعارف ناشی از آن در قبال تحولات منطقه را باید در موفقیتهای چشمگیر و غیرقابل کتمان جمهوری اسلامی ایران در عرصههای مختلف سیاسی، امنیتی، دفاعی، علمی و فناوری و در حوزههای منطقهای و بینالمللی جستوجو کرد.
- توفیقات اخیر جمهوری اسلامی در شکست پروژهی ایرانهراسی و شیعههراسی و اقناع بخش عظیمی از جامعهی بینالملل مبنی بر بیپایه بودن این توهم و توطئهی استکباری
- حضور فعال و نفسگیر در روند مذاکرات هستهای و دستیابی به توافق قابل دفاع با 6 قدرت جهانی و تثبیت حق جمهوری اسلامی در برخورداری از فناوری مسالمتآمیز هستهای و در پی آن:
1. زمینهسازی برای رفع تحریمهای ظالمانهی چندساله علیه ملت ایران
2. اقبال کمنظیر هیاتهای خارجی عالیرتبهی سیاسی اقتصادی از مناطق مختلف دنیا برای سفر به ایران و تلاش بیوقفهی آنان برای بهبود و تقویت روابط با تهران
3. توفیق ایران در ارائهی الگویی قابل عرضه از مردمسالاری دینی و جامعهی اسلامی، مستقل، مقتدر و پویا
4. موفقیت جمهوری اسلامی در ارائهی طرحهای منطقی و واقعبینانه برای حل و فصل معضلات منطقهای و ایفای نقش موثر و سازنده در منطقه و تحولات مربوط به سوریه، عراق و یمن
5. دستیابی به توفیقات غیرقابل انکار در مبارزهی صادقانه و موثر با پدیدهی تروریسم و گروههای فعال تروریستی
و اینها همه، بخشی از دستاوردهای ایران است که در مقابل دیدگان و مورد اذعان دوست و دشمن قرار دارد. اما در طرف مقابل، در سیاستهای کلان سعودیها نیز واقعیاتی قابل مشاهده و غیرقابل انکار وجود دارد که مهمترین آنها نقش منفی و مخرب سعودیها در ایجاد ناامنی و بیثباتی در منطقه به طور عام و در برخی از کشورها به طور خاص است. در طول 3 دههی اخیر، افزون بر اعمال سیاستهای جانبدارانه و همهجانبه از رژیم بعثی صدام در جنگ 8 ساله علیه ملت ایران، مبدأ، منشاء و حامی فکری، مالی و تسلیحاتی هر گروه افراطی و تروریستی که در منطقه تشکیل شده و سازمان یافته را افزون بر آمریکا باید در عربستان جستوجو کرد. سیاستهای مداخلهجویانه و مخرب در عراق، سوریه، لبنان، بحرین و یمن و دخالتهای نظامی مستقیم و غیرمستقیم در این کشورها و به بنبست کشاندن هرگونه مذاکرهی ثمربخش توسط عربستان، امری به غایت آشکار است که نگرانیهای جدی را در بین ملتهای منطقه و جامعهی بینالملل برانگیخته است. به شهادت رساندن عالم والامقام و مصلح محبوب، شیخ نمر در نهایت غربت و مظلومیت نیز نمایشی شفاف از وضعیت دموکراسی، آزادی بیان، حقوق بشر و حقوق اقلیتها در عربستان بود و نشان داد که سران سعودی حتی تحمل انتقادات و مخالفتهای صرفا سیاسی و گفتاری را نیز نداشته و لبهی تیز شمشیر، سریعترین و صریحترین پاسخ خواهد بود. تلاش این کشور برای کاهش شدید قیمت نفت (که تبعات آن گریبان ریاض را بیش از سایرین گرفته)، اعمال نفوذ جهت تخریب روند مذاکرات هستهای، تلاش برای حذف سیاسی جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقهای و مذاکرات بینالمللی مربوط به آن و به تازگی حملهی نظامی علیه سفارت کشورمان در یمن نیز از جمله رویکردهای کینهتوزانه سعودی علیه ایران بوده است. نکتهی مهم اینکه مجموعهی این سیاستهای منفی و تخریبی که حکایت از فقدان عقلانیت و تدبیر سیاسی در اتخاذ تصمیمات مهم و راهبردی میکند، هیچ دستاورد قابل ذکری برای عربستان نداشته بلکه این کشور را حتی برای همپیمانان منطقهای و بینالمللی به یک شریک دردسرساز و غیرقابل اتکا بدل کرده است. هیات حاکمهی عربستان باید بداند اقدام نسنجیدهی اخیر در قطع رابطهی سیاسی با بازیگری مقتدر، ذینفوذ و کلیدی در تحولات منطقهای و بینالمللی و تلاش برای یارگیری در اجرای این تصمیم نادرست و مغرضانه، سرنوشتی جز تکرار شکستها و ناکامیهای گذشته ندارد. اکنون، زمان برای انتخاب راهبردی عربستان فرا رسیده:
ادامهی مسیر ناصواب و تنشزای گذشته و ادامهی کینهتوزیها و آتشافروزیها که دیر یا زود قطعا دامان خود حاکمان سعودی را خواهد گرفت یا اصلاح مسیر و تکیه بر منطق و واقعبینی و توجه به منافع ملی، منطقهای، جهان اسلام و کمک به ثبات و امنیت منطقه. نکتهی آخر اینکه عزت، اقتدار، جایگاه والا و منطق قوی حاکم بر مواضع و رفتار سیاسی جمهوری اسلامی ایران ایجاب میکند تا در قبال اقدامات غیرعقلانی و برخاسته از حقد و کینه که ریشه در تعصبات افراطگرایانهی تکفیری دارد، با نهایت درایت و حکمت انقلابی عمل کنیم.
محمدعلی حسینی/ ایلنا