گردوغبار بیتوجهی روی قوانین ساختوساز
وحید حاجسعیدی
هوا هنوز روشن نشده است. عقربههای ساعت چند گام تا ساعت شش صبح فاصله دارند. زوج جوان که دیشب تا صبح با بچه تبدار سر کردهاند، میخواهند حالا که نوزادشان خوابیده، کمی استراحت کنند. هنوز چشمهایشان بهاصطلاح گرم نشده است که با صدای مته حفاری رونیکس، کودک سراسیمه از خواب میپرد و شروع به گریهکردن میکند. بله همسایه مجاور درحالساختوساز یک مجتمع مسکونیست و این صدای تخریب یکی از ستونهاییست که بهاشتباه سر از زمین برآورده است و تاوان اشتباه سهوی پیمانکار، بیتابی کودکی تبدار و بیخوابی پدر و مادری نگران و مضطرب است. امروزه ساختوساز، تخریب بناهای قدیمی و چندمرتبهسازی، مرمت یا نماکاری ساختمانهای قدیمی در اکثر محلات دیده میشود و کمتر کوچه و خیابانی را شاهد هستیم که از دست حفاری و کندهکاری، سروصدای دستگاهها و کارگران و گردوغبار ساختمانسازی مصون باشد. هرچند با راکدشدن بازار مسکن تا حدی از روند روبهرشد ساختوساز کاسته شده است؛ ولی در عوض مرمت بناها، تغییر نمای ساختمانها و ویلاسازی (شخصیسازی) کماکان رونق دارد. باوجوداینکه ساختوساز در شهر هیچ منع قانونی ندارد و هر کس میتواند باتوجهبه بودجه و سلیقه خود اقدام به ساخت یا مرمت بنای شخصی کند، ولی ظاهراً درطول این سالها قاعده چهاردیواری اختیاری دچار تغییراتی شده است و تا چندصدمتر آنسوتر نیز تعمیم پیدا کرده است! چراکه میبینیم گاهی اوقات ابزار بنایی، مصالح و نخالههای ساختمانی سازههای درحالساخت، در خیابان و جلوی منازل سایر ساکنین کوچه یا خیابان دپو میشوند که بالطبع مزاحمتهایی را سایر ساکنین بهوجود میآورد.
ایجاد کارگاه عمرانی در کوچه و خیابان
بدون شک ساخت یا تعمیر یک ساختمان قواعد خاصی دارد و هیچکس اجازه ندارد بخش یا قسمتی از کوچه را به کارگاه ساختمانی شخصی تبدیل کند و برای سایر همسایهها و عابران پیاده مزاحمت ایجاد کند. اما متأسفانه امروزه ایجاد مزاحمت برای ساکنین خانههای مجاور با شروع و خاتمه کار روزانه در ساعات نامناسب به معضلی اساسی تبدیل شده است. عدم رعایت موارد ایمنی نظیر پوشاندن روی چاههای حفرشده، رهاکردن میلگرد و سایر ادوات بنایی در پیادهرو و خیابان، عدم نردهکشی یا مسقفکردن پیادهرو بهمنظور جلوگیری از پرتاب وسایل یا نخالههای ساختمانی روی سر عابران، استفاده از روشهای سنتی و طولانیشدن فرآیند تخریب ساختمانهای قدیمی و بهاصطلاح کلنگی، گودبرداریهای غیراصولی که در برخی موارد منجر به ایجاد ترک در دیوار خانههای مجاور یا حتی منتهی به ریزش دیوارها یا حتی کل ساختمان میشود، تخلیه مصالح جلوی ساختمانها و ایجاد سد معبر برای عابران و همسایگان، دپوی نخالههای ساختمانی در جلوی ساختمان که با وزش باد، غباری زیادی به هوا بلند میشود، اطاله ساختوساز به دلایل حقوقی، ساختمانی و اقتصادی، نبود کارگاه مناسب ساختمانی در پروژه دردستِساخت، اجرای پروژه در چند نوبت کاری و درطول شبانهروز، تعطیلنشدن پروژهها در ایام تعطیل، بیتوجهی و نبود نظارت کافی بر مدتزمان ساخت و مسائلی ازاینقبیل، تنها بخشی از گرفتاریها و مزاحمتهای روزمره ساختوساز در شهرهاست، که بهنوعی باعث نقض حقوق شهروندان دیگر و بهخصوص همسایهها میشوند و موجبات خسران مادی و روحی و روانی شهروندان میشود.
خدا بزرگه ... یواشیواش درست میکنیم!
در اکثر شهرها بهویژه شهرهای کوچک ساختمانهای نیمهکارهای وجود دارند که قدمت برخی از آنها به سهدهه میرسد و مالکان این سازهها نیز هیچگونه اقدامی درجهت جلوگیری از ورود افراد متفرقه به این سازهها انجام ندادهاند. این سازههای نیمهکاره علاوهبر برهمزدن مبلمان شهری و ایجاد آلودگی بصری، به محلی برای تجمع معتادان، ولگردان و حتی سارقین تبدیل شده و در مواردی نیز به محلی برای دفع زبالههای خانگی تبدیل میشوند! درصورتیکه براساس قانون فرد باید قبل از اقدام به ساخت یا مرمت ساختمان نسبت به برآورد هزینه اقدام کند و درصورتیکه توان مالی فرد اجازه نمیدهد، نباید وارد فاز ساختوساز شود یا اگر به دلایلی در نیمه راه از ادامه کار منصرف شد، موظف است نسبت به بستن ورودی ساختمان نیمهکاره یا دیوارکشی و فنسکشی مانع از ایجاد گرفتاری و خطرات برای ساکنین محل یا عابران پیاده شود. اما متأسفانه میبینیم درحالحاضر بهدلیل ضعف در اجرای قانون افراد بدون درنظرگرفتن زمانبندی مشخص و اعتبارسنجی اقدام به ساختوساز میکنند و بههیچعنوان نگران اطاله ساخت پروژه یا نیمهکاره رهاکردن آن نیستند.
پلیس ساختمان
البته کارکنان زحمتکش شهرداری درقبال این قانونشکنیها سکوت اختیار نمیکنند و اقداماتی دراینخصوص صورت گرفته است. بیشک یکی از خدمات شهری شهرداری که زیرمجموعههای آن که با پلیس ساختمان رابطه تنگاتنگی دارد، سامانه شکایات مردمی از شهرداری یا سامانه معروف به 137 است. این سامانه بنابهگفته مسئولان شهرداری با دقت بسیارزیادی نسبت به ثبت شکایات و رسیدگی فوری به درخواستهای مردمی اقدام کرده و هیچ تماسی را بیپاسخ نمیگذارد؛ زیرا فرآیند کار دراینمرکز بهگونهایستکه هیچ تماسی از چرخه بدون پاسخ خارج نمیشود. بنابراین، مردم میتوانند درصورت مشاهده تخلفات عدیده و عدم توجه پیمانکار به رعایت اصول اولیه ساختوساز با این شماره تماس گرفته و طرح موضوع کنند.
سخن پایانی
هرچند رعایت مقررات نظیر زمانبندی و جلوگیری از اطاله ساختوساز، حصارکشی استاندارد، تعطیلی کار بعد از ساعت 17 عصر، جلوگیری از انجام عملیات ساختمانی در ساعات پایانی شب یا اوایل صبح، جلوگیری از ساخت کارگاه عمرانی در پیادهرو و ... میتواند در جلب رضایت ساکنان، تأثیر داشته باشد ولی آنچه مسلم است ساختوساز بدون سروصدا و ایجاد گردوغبار امکان ندارد. فلذا شایسته است مالکان یا پیمانکاران محترم درحدتوان همسایگان و ساکنان محل را دریابند و شرایط را بهگونهای پیش ببرند تا نارضایتی و ایجاد مزاحمت به حداقل برسد. در ضمن نصب یک بنر و عذرخواهی از ساکنان بهدلیل مشکلات ناشی از کار یا حتی تهیه یک هدیه برای ساکنان، در پایان کار میتواند تحمل بخشی از مشکلات بهوجودآمده را آسانتر کند.