هنرهای نمایشی یکی از بنیادی‌ترین شاخه‌های هنر است

«ماشین‌نشین‌ها» به‌نویسندگی و کارگردانی علی خودسیانی؛ با بازی الهه خوش‌قامت و امیررضا اکبری، از 12 آذرماه در سالن نمایش «مهرگان» به‌روی صحنه خواهد رفت. «ماشین‌نشین‌ها» در 25اُمین جشنواره تئاتر استان تهران حضور داشت و نمایش قابل‌قبولی ارائه داد؛ به‌ویژه در بازیگری، بازیگر زن به‌خوبی درخشید که تحسین منتقدین جشنواره را نیز در‌پی داشت. گفتنی‌ست؛ نمایش 28سال‌پیش توسط اصغر فرهادی و پریسا بخت‌آور به‌روی صحنه رفت که جوایز جشنواره دانشجویی را درو کرد و حال بعد از 28‌سال، نویسنده همان‌کار، با دو بازیگر خوش‌آتیه و جوان آمده تا خاطرات را زنده کند. با «مهدی نوروزی‌نسب»؛ هنرمند طراح نور، صدا و تیزر این نمایش به‌گفت‌وگو نشسته‌ایم.

هنرهای نمایشی؛ از بنیادی‌ترین شاخه‌های هنر 
مهدی نوروزی‌نسب؛ مدیرمسئول آموزشگاه هنری «هامون» در شهرستان «رباط‌کریم» و طراح نور، صدا و تیزر نمایش «ماشین‌نشین‌ها» بااشاره‌به‌اینکه چندسال است که بار سنگین فعالیت هنرهای نمایشی دراین‌شهرستان را به‌دوش گرفته، گفت: «دراین‌وضعیت بد اقتصادی این‌روند را آغاز کرده‌ایم و توانسته‌ایم تا با کمک خداوند متعال، چندین گروه تئاتر را به شهرستان و حتی به تهران معرفی کنیم و زمینه حضور آن‌ها را در جشنواره‌های مختلف فراهم آوریم». وی بااشاره‌به‌اینکه برخی از این‌گروه‌ها در نقاط مختلف کشور و به‌خصوص تهران فعالیت می‌کنند، افزود: «همواره مدنظرم بوده بتوانم به هدف اصلی خود؛ یعنی ادای دین به کاری‌که دوستش دارم، برسم و البته بااینکه بیشتر به سینما علاقه‌مند هستم، باید گفت که هنرهای نمایشی نیز یکی از شاخه‌های مهم هنر و به‌ویژه هنر سینماست». وی بااشاره‌به‌اینکه بسیاری از بازیگران و عوامل هنر نمایش، همگی در سینما حضور یافته و در سینما عرض‌اندام می‌کنند، ادامه داد: «در بسیاری گروه‌های تئاتری که به‌وجود می‌آیند، به‌دلیل حمایت‌های مختلف و حمایت‌هایی که درجهت برگزاری اجرای عموم انجام می‌شود، صفت ماندگاری ریشه دوانده و همین‌امر موجب ماندگاری این هنرمندان می‌شود و این‌موضوع یکی از مهم‌ترین کارهایی‌ست که مؤسسات می‌بایست انجام بدهند». این هنرمند باتأکیدبراینکه برای رسیدن به‌این‌نقطه، سختی‌های بسیاری را متحمل شده، پیرامون نمایش «ماشین‌نشین‌ها» اضافه کرد: «همه توان هنرمندان از اواخر سال 1398 به‌کار گرفته شد تا نمایشی ارزنده به‌روی صحنه برود؛ اما به‌دلیل شیوع کرونا، نتوانستیم این‌کار را به‌اجرا برسانیم و این موضوعی بود که بسیاری از گروه‌های تئاتری با آن درگیر بوده‌اند، مثل دیگر گروه‌های تئاتری، کار اجرای ما عقب ماند و به‌همین‌دلیل سعی کردیم زمان اجرای ما فرابرسد».
 

اصغر فرهادی و اجرای موفق «ماشین‌نشین‌ها»
وی بااشاره‌به‌اینکه 28‌سال‌پیش، علی خودسیانی؛ نویسنده و کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون، در زمان دانشجویی خویش، نمایشنامه‌ای را بانام «ماشین‌نشین‌ها» به‌رشته تحریر درمی‌آورد که اصغر فرهادی و پریسا بخت‌آور، این نمایش را به‌روی صحنه می‌برند، افزود: «این نمایشنامه، به‌قدری در زمان خویش درخشان بود که تابه‌امروز بسیاری‌ازافراد از این متن و از دیدن نمایش تعریف می‌کرده‌اند؛ البته اصغر فرهادی نیز توانسته بود از عهده کارگردانی این اثر به‌خوبی برآید و همسرش، بخت‌آور نیز به‌خوبی توانسته بود از پس بازی نقش زن این نمایشنامه برآید و همین‌امر موجب شد تا اصغر فرهادی برای کارگردانی و همسرش برای بازیگری دراین‌نمایش به جوایز جشنواره‌های مختلف؛ ازجمله تئاتر دانشجویی دست یابند و این‌درحالی‌بود‌که متن این اثر نیز دراین‌جشنواره به جایزه دست یافت». طراح نور نمایش «ماشین‌نشین‌ها» بااشاره‌به‌اینکه حالا پس از 28‌سال تصمیم گرفته‌اند این نمایشنامه را با هدایت و کارگردانی خود نویسنده به‌روی صحنه ببرند، تصریح کرد: «این نمایشنامه، فضای جالبی را در مرور خاطرات گذشته دارد و مطمئناً بسیاری‌ دوست دارند دوباره ماشین‌نشین‌ها اثر اصغر فرهادی را ببینند و همین‌امر، جرقه‌ای بود تا دست به بازتولید این اثر فاخر بزنیم». تهیه‌کننده «ماشین‌نشین‌ها» بااشاره‌به‌اینکه پیشنهاد اجرای این نمایش، با دو بازیگر جوان و خوش‌آتیه ازسوی او به‌کارگردانی؛ یعنی «علی خودسیانی» ارائه شده، خاطرنشان کرد: «ایشان این پیشنهاد را با روی باز و گشاده پذیرفت و دلسوزی وی نسبت به ‌نمایش موجب شد بی‌هیچ‌گونه درخواست و چشم‌داشت مالی، جلو بیاید و بادل‌وجان دراین‌اثر انرژی گذاشت. من نیز دو بازیگر جوان و خوش‌آتیه؛ یعنی امیررضا اکبری و الهه خوش‌قامت را به وی معرفی کردم و قرار شد این دونفر در تمرین‌ها توانایی خود را برای ایفای نقش‌ها در نمایشنامه، اثبات کنند». نوروزی‌نسب بااشاره‌به‌اینکه تمرین‌های اولین اثر دو جلسه طول کشید و پس‌ازآن به‌این‌نتیجه رسیدند بازیگران این اثر می‌توانند با تلاش و کوشش مستمر از پس این دو نقش سخت برآیند، یادآور شد: «بعدازاینکه این دو بازیگر تائید شدند، تمرینات سخت، نفس‌گیر و زمان‌بر این نمایش آغاز شد که این‌روند، با شیوع کرونا هم‌زمان و موجب شد تا بسیاری از گروه‌های نمایشی؛ ازجمله گروه ما، آن‌گونه که باید، به تمرین نپردازند و ترس بیماری عجیب‌وغریب کرونا، موجب تعطیلی زمان‌های بسیار دراین‌نمایش شد و حتی برخی از دوستان به این بیماری مبتلا شدند».

لذت همگانیِ پیمودن مسیر منتهی به موفقیت 
وی با ابراز خرسندی از اینکه همه عوامل گروه به‌این‌نکته واقف بوده‌اند که این‌مسیر، شیرین است و در انتهای آن‌ همه افراد حاضر دراین‌گروه از پیمایش این‌مسیر لذت خواهند برد، تأکید کرد: «کارکردن دراین‌فضا، مثل کارکردن کشاورزانی‌ست که باید در مرحله‌ای، زمین را آماده کنند، شروع به بذرپاشی کنند، آبیاری کنند، نگهداری کنند تا بتوانند درنهایت محصول برداشت کنند». این هنرمند، سختی‌های موجود در راه تولید آثار نمایشی را انکارناپذیر برشمرده و بااذعان‌به‌اینکه همه اعضای گروه به‌ نتیجه شیرین پایانی این اثر و برداشت محصول مطلوب موردنظر واقف بوده‌اند، گفت: «البته برای رسیدن به این‌زمان؛ یعنی برداشت محصول، همه‌وهمه بسیار تلاش کرده‌ایم و اگر خداوند بخواهد، همان‌گونه که تابه‌امروز جواب گرفته‌ایم، ازاین‌پس نیز جواب‌های بهتری دراین‌زمینه خواهیم گرفت». وی ضمن اظهار تأسف از اینکه بیماری منحوس کرونا، آسیب‌های بسیار‌ی به همه ما زده؛ ازجمله ازدست‌رفتن انرژی کار و گرفتن زمان گروه‌های تولید آثار و به‌ویژه این‌گروه، افزود: «در ایام کرونا، هرگز تمرینات خویش را قطع نکردیم. ساعت‌ها در سرما و گرما تمرین می‌کردیم، زمان می‌گذاشتیم؛ تااینکه بعد از زمان نسبتاً قابل‌توجهی به‌این‌نتیجه رسیدیم که این‌کار باید مقابل دیدگان مخاطب به‌نمایش درآید و مردم نیز در لذت اثر شریک شوند و این‌موضوع با بیست‌وپنجمین دوره جشنواره تئاتر استان تهران هم‌زمان شد. این جشنواره که همیشه در فصل تابستان برگزار می‌شد، در سال 1399 در آبان‌ماه یا آذرماه برگزار شد». وی بااشاره‌به‌اینکه حضور دراین‌جشنواره، موجب شد گروه خود را محک بزند و اجرای این اثر در جشنواره نیز زمینه‌ساز رفع خستگی از عوامل تولید شده است، ادامه داد: «همین‌امر ما را برآن‌داشت تا اثر را به دبیرخانه این جشنواره ارسال کنیم و باتوجه‌به‌اینکه 15 اثر از رباط‌کریم به این جشنواره ارسال شده بود و درنهایت، این جشنواره از هر شهرستان سه اثر انتخاب می‌کند و این‌موضوع، برای ما دراین‌اثر ویژه لذت دیگری داشته و ما نیز انگیزه و انرژی کافی را داشتیم تا اجرای این اثر را پس از 28‌سال تجربه کنیم». این طراح هنرهای نمایشی، بااشاره‌به‌اینکه این اثر توانست به این جشنواره راه یابد و همه از این‌موضوع خوشحال بودند، اضافه کرد: «دو بازیگر جوان این نمایش برای نخستین‌بار بوده که وارد فضای جشنواره و فضای حرفه‌ای تئاتر شده بودند و نکته جالب اینجاست که هیچ‌یک از این بازیگران، تجربه حضور روی صحنه یا کار اجرایی در تئاتر نداشته‌اند و بسیار آماتور وارد این حرفه شدند و برای نخستین‌بار می‌خواستند مقابل دیدگان عموم به‌روی صحنه بروند». وی با اظهار خرسندی از اینکه دو بازیگر تازه‌کار این اثر پیش‌ازاین اجرایی نداشته و تنها در بازبینی جشنواره مقابل داوران به‌روی صحنه رفته بوده‌اند، گفت: «به‌هرروی این‌فرصت برای همه ما پیدا شد تا ماشین‌نشین‌ها را به اجرایی ببریم که بعدها می‌توانیم از آن دفاع کنیم و دلیل این‌امر آن‌بودکه با انرژی دریافت‌شده دراین‌جشنواره، این عزیزان توانستند با انرژی بیشتری به‌کار بپردازند، زمان بیشتری را صرف کرده و امید داشتند بتوانند در آینده نیز همین اثر را مقابل دیدگان عموم به‌اجرا ببرند و این ذهنیت را در گروه ایجاد کرده بودم». وی بااشاره‌به‌اینکه این نمایش در نخستین‌روز «جشنواره تئاتر استان تهران» در «پردیس تئاتر تهران» در «خاوران» به‌روی صحنه رفت، افزود: «سالن استاد داود رشیدی، برای تمرین به این‌گروه اختصاص یافت و برعکس روال معمول که هر گروه برای ارائه اثر، دو اجرای داوری و عموم فرصت داشت؛ ما دراین‌زمان، تنها یک اجرا داشتیم. این‌درحالی‌بود‌که تنها گروهی بودیم که بازیگران ما برای نخستین‌بار می‌خواستند اجرای عموم بروند و این‌امر، به‌این‌دلیل‌که بچه‌های ما می‌بایست برای اجرا با فضا آشنا شوند و خو بگیرند، برای ما بسیار واضح بود».

رفع عیوب موجود در نمایش با استفاده از تجارب اجرای جشنواره
طراح تیزر نمایش «ماشین‌نشین‌ها» بااشاره‌به‌اینکه سال‌های سال تجربه گروه‌های مختلف در حوزه اجرای صحنه، کار این‌گروه را با داشتن دو بازیگر جوان، به‌شدت سخت می‌کرد، گفت: «این‌روند، برای کسانی‌که اولین‌بار تجربه حضور خود روی صحنه را در جشنواره تئاتر استان تهران و در فضای رقابتی در کارنامه هنری خود به‌ثبت می‌رساندند، دشوار بود و در‌عین سختی، برای ما بسیارجالب و شیرین بود؛ چون می‌توانستیم از تجربه‌هایی که دراین‌فضا به‌دست می‌آوریم، در مراحل بعد استفاده؛ و بتوانیم مشکلات مسیر را شناسایی و موانع را برطرف کنیم». وی بااشاره‌به حضور داوران مطرح در جشنواره تئاتر استان تهران، موجب می‌شد دقت‌نظر همه عوامل دراین‌اثر بیشتر شود، افزود: «همه بازیگران این اثر، در‌این‌اجرا توانستد با متر و معیاری که ازپیش برای خویش تعیین کرده بودند، اجرا را به‌خوبی شروع کرده و تا پایان نیز آن‌را ادامه بدهند؛ اما در وسط این اجرا، دسته گاری که بازیگر ما در اجرا روی آن نشسته بود، از جای خود کنده شد و همین‌امر موجب شد به داوران نشان دهیم بازیگران ما چه‌اندازه خلاقیت و تمرکز دارند و در بداهه‌پردازی می‌توانند موفق باشند». وی ضمن ابراز خرسندی از اینکه بازیگران دراین‌حادثه از پس کار بسیارخوب برآمدند و توانستند با این حادثه غیرمنتظره خوب کنار بیایند، از آن صحنه عبور کردند و به مسیر ادامه دادند، تأکید کرد: «رخداد چنین حادثه‌ای موجب شد تا دقتی بیشتر دراین‌روند صورت بگیرد و پس از اجرا، سعی کردیم به بازیگران خود این‌نکته را القا کنیم که چنین ماجرایی در همه نمایش‌هایی که در دنیا به‌روی صحنه می‌روند، طبیعی‌ست و قطعاً در داوری تأثیر نخواهد گذاشت». وی بااشاره‌به‌اینکه گروه نیز همواره دراین‌مسیر تلاش کرده است تا با کنارگذاشتن مسائل غم‌انگیز و تلخ کار، مسیر را به‌گونه‌ای ادامه بدهند تا پیشرفت در آن حس شود، گفت: «در شب‌های جشنواره، این اثر به‌درستی توسط داوران نقد می‌شد و این مطالب در رسانه‌های مختلف، منتشر می‌شد و باتوجه‌به حضور بازیگران جوان و معیارهای خاص این نمایش، نقدهای بسیارخوب و مثبتی از اثر صورت گرفته بود و این‌امر در بازیگری زن، برای خانم الهه خوش‌قامت قابل‌توجه بود که منتقدان، آینده بازیگری وی را بسیار درخشان دیده بودند و مشخص بود که نگاه‌های صورت‌گرفته به وی مثبت بود».

دیدن‌شدن بازیگر آثار نمایشی؛ 
سکوی پرتاب او به‌سمت قله‌های موفقیت
نوروزی‌نسب بااشاره‌به‌اینکه سلیقه داوران همواره با گروه‌های تولید آثار متفاوت است و به‌همین‌جهت، شاید هرگز نتوان آن‌را باهم مطابقت داد، افزود: «این‌امر برای ما بسیارخوب و قابل‌توجه بود و برای ما که قرار است این‌مسیر را باهم ادامه دهیم و در راه درست و سالم، به نقاط مشترک بیشتری دست پیدا کنیم، موضوعی قابل‌توجه بود که به موفقیتی رسید که در نخستین اجرای عموم که وارد فضای حرفه‌ای شده و با چندین اثر حرفه‌ای رقابت کرده و بازی او میان همه بازی‌ها دیده شد و این‌امر؛ یعنی دیده‌شدن بازیگر، می‌تواند به‌عنوان نقطه پرشی برای یک بازیگر به‌حساب بیاید تا بیشتر تلاش کند که به افق‌های موفقیت بیشتری دست یابد». وی با ابراز خرسندی از اینکه این بازیگر تازه‌کار توانسته به‌گونه‌ای خوش بدرخشد که در نخستین اجرای سالنی خویش به‌چشم بیاید، ادامه داد: «این‌موضوع همواره برای ما افتخار بزرگی بود که همواره به آن می‌بالیم و همین‌امر موجب می‌شود تا قدرت ما در پیمایش این‌مسیر بیشتر شود».
عکس: مجید محبوبی راد