اوضاع شکننده کرونا و ضرورت هوشیاری مردم و مسئولان
با شتاب گسترده و تلاش شبانهروزی دولت و کادر درمان در چندماهاخیر، اوضاع واکسیناسیون در ایران روند قابلقبولی یافته و امیدها به مهار ویروس کرونا افزایش زیادی داشته است. بهگزارش ایرنا؛ اگر تا چندماهپیش مهمترین دغدغه مردم و مسئولان، تأمین واکسن و تزریق گسترده آن بود، اینروزها خبر میرسد که بخش قابلتوجهی از مردم دُز اول واکسن کرونا را تزریق کرده و روند تزریق دُز دوم و حتی سوم نیز همچنان روبهافزایش است. طبق جدیدترین گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ تا پایان وقت اداری سهشنبه 2 آذرماه، حدود ۵۷میلیوننفر دُز اول و حدود ۴۶میلیوننفر دُز دوم واکسن را دریافت و نزدیک به ۹۰۰هزارنفر نیز دُز سوم را تزریق کردهاند؛ بهاینترتیب، مجموع دُزهای واکسن تزریقشده در کشور به بیش از ۱۰۳میلیون رسیده است. ادامه اینروند میتواند امیدها به رسیدن به ایمنی جمعی را افزایش داده و با نزدیکشدن به زمان قبلی اعلامشده (دهه فجر ۱۴۰۰) چشمانداز قابلقبولی را ترسیم میکند؛ بااینحال، هنوز تا رسیدن به واکسیناسیون ۸۰درصدی جمعیت هدف در کشور فاصله داریم و بادرنظرداشتن احتمال شیوع سویههای جدید ویروس و درکنارآن، اخباری که از کشورهای دیگر میرسد، لزوم احتیاط و هوشیاری را برجستهتر میکند. از اروپا خبر میرسد برخی کشورهایی که مدتهاپیش به درصد قابلقبولی از تزریق واکسن رسیده بودند، درآستانه موج چهارم همهگیری یا درگیر این موج هستند. دوهفته پس از هشدار سازمان جهانی درباره موج جدید کرونا در اروپا، اکنون برخی جوامع باردیگر اجرای محدودیتها را آغاز کردهاند و بسیاری از خوشبینیهای قبلی درباره مهار این ویروس، نقشبرآب شده است؛ ازجمله در آلمان اعلام شد که هفته گذشته ۳۷هزار و ۱۲۰مورد جدید ابتلا به کووید-۱۹ بهثبت رسیده و این کشور وارد موج چهارم شده است. اینشرایط در کشورهای دیگری مانند هلند، فرانسه، جمهوری چک، رومانی، بلغارستان و اتریش نیز باعث افزایش نگرانیها شده و برخی دولتها اعلام کردهاند شماری از محدودیتهای قبلی کرونایی دوباره اعمال خواهد شد؛ حتی اگر همراه با برخی اعتراضهای شهروندان باشد. در قارههای دیگر؛ ازجمله آمریکا و آفریقا نیز خبر میرسد موج ابتلاها و مرگهای جدید در روزهای آینده بیشتر خواهد شد و لازم است برخی محدودیتهای لغو شده دوباره بازگردند. در ایالات متحده گزارش شده که در یکهفتهگذشته بهطورمتوسط ۹۵هزار مورد جدید ابتلابهکرونا بهثبت رسیده است که درمقایسهبا دوهفتهقبل، افزایش ۳۳درصدی را نشان میدهد. ایندرحالیستکه برخی مقامهای بهداشتی نگران افزایش شیوع و ابتلاهای جدید؛ بهویژه درتقارنبا تعطیلات سال نوی پیشرو هستند و هشدارها را افزایش دادهاند. در کشور ما خوشبختانه برخی پیشبینیها درباره موج ششم (در آبانماه) محقق نشد و دوماه از فصل پاییز را با ثبات نسبی در موارد بستری، ابتلا و مرگ پشتسر گذاشتیم؛ بااینحال، چند رویداد همزمان موجب ادامه نگرانیها و احتمال بازگشت همهگیری کرونا در کشور شده است. چندهفته پس از لغو دورکاری در مراکز اداری و دولتی، بهنظر میرسد که برخی افراد در محیطهای کاری نسبت به رعایت شیوهنامهها حساسیت قبلی را نداشته و برخی از احتیاطهای لازم؛ ازجمله استفاده از ماسک را سرسری گرفتهاند. لغو تردد شبانه نیز اگرچه اقدامی مثبت و لازم پس از چندینماه بود، این نگرانی را ایجاد کرده که شاید خانوادهها باردیگر شبنشینیها و دورهمیها را از سر بگیرند و با این تصور اشتباه که کرونا تمام شده است، خود و دیگران را درمعرض یک همهگیری جدید قرار دهند. ازطرفی، بازگشایی حضوری مدارس که در دوماهاول سال تحصیلی تنها در برخی مناطق روستایی و کمجمعیت رخ داده بود، از ابتدای آذرماه وارد فاز دوم شده و دانشآموزان دوره متوسطه اول و دوم باید چندروز در هفته را حضوری در کلاس درس شرکت کنند. بهنظر میرسد اخبار منتشرشده در دو سهروزاخیر از برخی از استانها، قابلتعمیم به کل کشور بوده و تصمیم به بازگشایی حضوری مدارس را با چالش مواجه کند؛ مثلاً از لرستان خبر میترسد در یک مدرسه دوره دوم متوسطه، ۱۵درصد دانشآموزان بعد از شرکت در کلاسها، «کرونامثبت» شدهاند. مریم کوشکی در شورای آموزشوپرورش لرستان گفته که ۷۴درصد مدارس این استان شرایط بازگشایی در شرایط کرونایی را ندارند و 1467 معلم در لرستان هنوز واکسن کرونا را تزریق نکردهاند. این آمار نزدیک به رقمیست که ۲۹ آبانماه ازسوی مرکز مدیریت و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت منتشرشده و طبق آن؛ ۷۶درصد معلمان مدارس دولتی دُز اول، ۶۹درصد دُز دوم، ۷۱درصد معلمان مدارس غیردولتی دُز اول و ۶۵درصد آنها دُز دوم، ۸۰درصد معلمان حقالتدریسی و سربازمعلم دُز اول؛ و ۶۹درصد دُز دوم واکسن را تزریق کردهاند. بهطورمیانگین نیز تنها ۵۹درصد دانشآموزان متوسطه دوم ۳۹درصد دُز دوم را تزریق کردهاند؛ رقم تزریق هردو دُز دانشآموزان بهتفکیک هرپایه نشان میدهد که تقریباً نیمیازآنها هنوز کاملاً واکسینه نشدهاند که معنایی جز خطرپذیری آنها و خانوادههایشان ندارد. اینرا اگر کنار عدمتزریق واکسن به کودکان و دانشآموزان ۵ تا ۱۲سال بگذاریم، خطر انتقال ویروس به جمعیتی بالاتر را بیشتر آشکار میکند؛ بهویژه که کارشناسان گفتهاند افراد واکسینهشده ممکن است که با وجود عدمابتلا، ناقل ویروس باشند. موضوع مهم دیگر، هشداریست که درباره کاهش تمایل مردم به واکسیناسیون داده شده؛ از مراکز شهری و روستایی تزریق واکسن کرونا خبر میرسد باوجوداینکه هنوز حدود ۳۵درصد مردم واکسن نزدهاند، تعداد مراجع به این مراکز بهشدت کاهش یافته و بهظاهر برخی از شهروندان بهگماناینکه خطر کرونا رفع شده، تزریق واکسن را بهتأخیر میاندازند. مجموع اینموارد ایجاب میکند که مسئولان و مدیران بهداشتی کشور بهگونهای صریح، روشن و مداوم با استفاده از رسانههای جمعی، هشدارها درباره امکان بازگشت همهگیری را همچون آنچه در تابستان گذشته رخ داد، به شهروندان داده و همه تریبونهای عمومی کشور جامعه را از این خطر آگاه کنند؛ تازمانیکه رسماً اعلام نشده باشد خطر ویروس کرونا از کشور دور شده و «حداقل» ۸۰درصد مردم واکسینهنشده باشند، لازماستکه همه شیوهنامهها رعایت و برخی محدودیتها مراعات شود.