یادی از ۱۶ شهید آتشنشان حادثه پلاسکو
پس از پنجسال چشمانتظاری، شمارش معکوس برای بهرهبرداری از ساختمان جدید «پلاسکو» آغاز شده است و بهنظر میرسد این ساختمان که روزیروزگاری تکآسمانخراش تهران بود، دوباره بتواند جایگاه نوستالژیک خود را در دل پایتختنشینان بازیابد. 30 دیماه سال ۹۵، روزی تلخ برای ایرانیان است؛ حوالی ساعت ۱۱ صبح اینروز بود که ساختمان درحریقگرفتار پلاسکو، بر روی جان و سرمایه مردم فروریخت و ۱۶ آتشنشان در راه نجات هموطنان خود شهید شدند. پس از این حادثه ناگوار و در چندنوبت، مسئولان خبر از ساخت پلاسکوی جدید در کمترینزمان را دادند؛ گواینکه در راه ساخت آن، کشوقوسهای فراوانی بین شهرداری تهران برای صدور پروانه و بنیاد مستضعفان بهعنوان مالک پیش آمد؛ اما درنهایت و پس از حل مشکلات، آجربهآجر این ساختمان گذاشته شد و حالا قرار است پس از گذشت پنجسال، بهزودی این ساختمان برای پایتختنشینان رونمایی شود؛ اتفاق خوبی که شاید تلخی آن حادثه در کام مردم را از بین نبَرد؛ اما میتواند تسکین آلام درد کسبه این ساختمان تجاری و نمادی نوستالژیک از اسمی باشد که روزی خود، نشانهای از مدرنسازی تهران بهشمار میرفت. مجری پروژه ساختمان پلاسکو درباره مختصات و تجهیزات بهکاررفته دراینساختمان گفت؛ ساختمان جدید پلاسکو در ۲۰طبقه شامل ۱۵طبقه روی زمین و پنجطبقه زیرزمین بهبهرهبرداری خواهد رسید. مهدی مقیمی افزود؛ این ساختمان در وسعت بیش از 2500مترمربع در محل قبلی، با ۳۴۶باب مغازه طبق استاندارهای لازم ساخته؛ و با امکانات بهروز و پیشرفته نظیرِ پردههای ضدحریق و آبافشانها در سقفها و راهروهای امن برای نجات افراد، تجهیز شده است. وی بابیاناینکه سازه جدید نزدیک چهارهزارتن اسکلت فلزیست، گفت؛ در سازه جدید، بازشوهایی در داخل ساختمان ایجاد شده تا در زمان وقوع احتمالی آتش، آتشنشانان بتوانند که با نردبانها بهراحتی به راهروهای پلاسکو برسند و ساکنان را از محل حادثه خارج کنند. مجری ساختمان پلاسکو ادامه داد؛ برای راحتی مردم و کسبه، ۱۶ پلهبرقی و پنج آسانسور دراینساختمان تجهیز شده و همچنین عرض راهروها نیز افزایش یافت. وی گفت؛ در ساختمان قدیمی، عرض راهروها کمتر از دومتر بود که مردم و کسبه را هنگام حادثه با مشکل مواجه میکرد؛ اما در سازه جدید، عرض راهروها را بهمقدار استاندارد افزایش دادیم. مقیمی یادآور شد؛ باتوجهبهاینکه در پروژه جدید، از سیستم ایمنی هوشمند استفاده شده است؛ بنابراین، مشاعات ساختمان نیز افزایش یافته و ازسویدیگر علاوهبر پله فرار، الزامات ایمنی و آسانسور و یک اتاق امن به آن اضافه شده که اینموضوع نیز متراژ هر واحد را بین ۱۰ تا ۱۵درصد کاهش داده است. بهگفته وی؛ اکنون مغازههای این ساختمان درحالتحویل به مالکان است و مشکلی دراینزمینه وجود ندارد. ساختمان پلاسکو در سال ۱۳۴۱ با ۱۷طبقه تجاری در ضلع شمالشرقی چهارراه استانبول بلندترین آسمانخراش مدرن تهران و خاورمیانه بود که این ساختمان روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ پس از ۵۴سال از زمان ساخت، با ۵۶۰ واحد تجاری براثر آتشسوزی فروریخت. امروز پلاسکو دوباره سر به آسمان بلند کرده ... آتشنشانها برای اطفای حریق وارد غول آهنی پایتخت شده بودند؛ قهرماناهایی که ۱۶نفر از آنها همانجا باقی ماندند. از فرماندهان ایستگاهها گرفته تا آتشنشانهایی که تنها چندسال سابقه حضور در سازمان آتشنشانی را داشتند، همه برای کمک به مردم گرفتار در ساختمان پلاسکو حاضر شدند؛ درنهایت نیز پس از خروج تعداد قابلتوجهی از شهروندان از ساختمان پلاسکو، ۱۶ آتشنشان شهید زیر آوار ساختمان ماندند. عملیات تجسس و آواربرداری برای یافتن پیکرهای شهدای پلاسکو روزها بهطول انجامید و نهایتاً با تلاشهای صورتگرفته شده تمام پیکرهای آتشنشانها از زیر آوار ساختمان خارج شد. بهگزارش میزان؛ پیکر آتشنشانهای شهید حادثه پلاسکو، در قطعه ۵۰ گلزار شهدای بهشتزهرا(س) و در جوار شهدای گمنام، آرام گرفته است.
شهید علی امینی؛ مدیر منطقه ۲ عملیات آتشنشانی بود. وی صبح ۳۰ دیماه درشرایطیکه شیفت نبود، با همسر و دخترش در بهشتزهرا(س) حضور داشت. امینی وقتی از حادثه حریق در ساختمان پلاسکو مطلع میشود، در کمترینزمان خود را به محل حادثه میرساند و برای کمک، وارد عملیات میشود. شهید امینی سابقه ۲۸سال حضور در سازمان آتشنشانی را داشت. وی متولد سال ۱۳۴۴ در هشترود مراغه بود. پیکر شهید امینی، ساعت ۲ نیمهشب 3 بهمنماه با کمک نیروهای تجسس، از زیر آوار ساختمان پلاسکو خارج شد.
شهید علیرضا سفیزاده؛ فرمانده ایستگاه ۴ سازمان آتشنشانی بود. وی زمان حادثه در ساختمان حضور داشت. آخرین مکالمات شهید سفیزاده درشرایطیکه اعلام میکند ساختمان آوار شده، ضبط شده و بهیادگار مانده است که میگوید: «من سفیزاده هستم؛ اینجا آوار شده. یکقسمت فضا دارم. سقف بیشتر پائین بیاید، من گیر میکنم». شهید سفیزاده متولد ۱۳۵۲ بوده و کارشناسی ارشد اطفای حریق داشت.
حسین سلطانی؛ از شهدای حادثه پلاسکو و از نیروهای ایستگاه شماره ۱۱۳ بود. گفته میشود شهید سلطانی، زمان حادثه برای نجات یکی از همکاران مصدوم خود داخل ساختمان شده؛ اما دیگر موفق به خروج از پلاسکو نشد و این ساختمان، به محل شهادتش تبدیل شد. وی زمان حادثه پلاسکو ۳۴سال سن داشت و یک دختر از او بهیادگار مانده است.
حامد هوائی؛ آتشنشان ایستگاه ۲۸ قلعهمرغی بود. وی بههمراه برادر دوقلوی خود (حسام) و دیگر برادرش (حبیب)، در آتشنشانی مشغولبهفعالیت بود و روز حادثه درشرایطیکه امتحان داشت و باید سر جلسه امتحان دانشگاه حاضر میشد؛ اما خود را به محل حادثه پلاسکو رساند تا به شهروندان گرفتار در ساختمان کمک کند. حسام؛ برادر دوقلوی حامد، سال ۸۷ به آتشنشانی پیوست؛ و حامد، اواخر سال ۹۴ وارد سازمان آتشنشانی شد و پس از گذراندن دوره آموزشی، از اواخر شهریورماه در ایستگاه ۲۸ مشغولبهکار شده بود. همه افرادیکه در روزهای آواربرداری پلاسکو در محل حادثه حضور داشتند، تصویر زنی را بهخاطر دارند که پشتبهآوار و روبهقبله نماز میخواند؛ آن زن، «سهیلا اجاقی» مادر شهید حامد هوائی بود.
بهنام میرزاخانی؛ آتشنشان ایستگاه ۲ سازمان آتشنشانی بود. وی زمان حادثه دچار سوختگی شد و با ۶۵درصد سوختگی، به بیمارستان شهید مطهری منتقل شد؛ و پس از یکروز که در کما بود، بهشهادت رسید. میرزاخانی، نخستین شهید آتشنشان حادثه ساختمان پلاسکو لقب گرفته است. آتشنشان شهید، از سال ۹۰ وارد سازمان آتشنشانی شده بود و تاریخ تولد وی ۳۱ خردادماه سال ۱۳۷۰ ثبت شده است. میرزاخانی جوانترین شهید حادثه پلاسکو بوده است.
شهید ناصر مهروز؛ آتشنشان ایستگاه ۲۴ سازمان آتشنشانی بود. وی بههمراه سه برادر دیگر خود؛ فیروز، رضا و حسن، همه شغل آتشنشانی را انتخاب کرده بودند که از میان آنها، ناصر دراینحادثه بهشهادت رسید. از میان برادرانش، فیروز، فرمانده شیفت ایستگاه ۷۳ است؛ و حسن نیز مسئولیت فرماندهی شیفت ایستگاه ۶۰ را برعهده دارد.
شهید محسن قدیانی؛ ۳۸ساله از کارکنان ایستگاه شماره ۳ آتشنشانی و دارای دو دختر ۱۲ساله و ششساله بهنامهای مبینا و رومینا بود.
شهید مهدی حاجیپور؛ از دوستان نزدیک محسن قدیانی بوده است. گفته میشود بعد از شهادت وی، محسن قدیانی بارها میان دوستان و اعضای خانواده خود اعلام کرده که آرزو دارد همانند دوست خود بهشهادت برسد. وی در آخرین پنجشنبه دیماه سال ۹۵ در زیر آوار ساختمان پلاسکو گرفتار شد و بهشهادت رسید.
فریدون علیتبار؛ آتشنشان ایستگاه شماره 1 آتشنشانی بود. وی که متولد سال ۶۹ بوده است، در هنرستان آتشنشانی مشغولبهتحصیل شد و بعد به سازمان آتشنشانی راه پیدا کرد. گفته میشود روز حادثه پلاسکو، امتحان داشت و بلافاصله بعد از حضور در امتحان دانشگاه، خود را به محل حادثه رساند. درحالحاضر خیابانی در محله علیآباد جنوبی منطقه ۱۶ بهنام این شهید آتشنشان نامگذاری شده است.
مجتبی کوهی؛ روز ۲۱ مرداد ۶۵ بهدنیا آمد و فارغالتحصیل کاردانی رشته برق بود و بهدلیل علاقه به کار آتشنشانی، دانشجوی کارشناسی اینرشته شد. وقتی بهشهادت رسید، دخترش «دلارام»، تنها ۱۸ماه داشت. در ایامی که تجسس برای یافتن پیکر شهدای آتشنشان ادامه داشت، همسر وی با پوشیدن لباس آتشنشانیِ همسرش، در محل حادثه حضور یافت. این حضور، تبدیل به یکی از تصاویر ماندگار حادثه پلاسکو شد.
امیرحسین داداشی؛ آتشنشان ایستگاه شماره ۴۶ آتشنشانی بود. وی ۲۷سال داشت و ششسال بود که دراینسازمان فعالیت میکرد. وی از غواصان زبده بود و پدرش از آتشنشانهای بازنشسته کشور است. وی متولد ۲۹ آبانماه سال ۶۷ بود و گفته میشود جزو نخستین آتشنشانهایی بوده که در آوار ساختمان پلاسکو گرفتار شد. بعد از حادثه پلاسکو، کوچه همایون واقع در خیابان فرهنگ، کوچه کوهینی تفرشی بهنام شهید «امیرحسین داداشی» نامگذاری شد.
شهید رضا شفیعی؛ برای ورود به آتشنشانی آزمون داد و درنهایت با پذیرش ورودی، وارد این سازمان شد. آتشنشان شفیعی در ایستگاه شماره ۱۳ فعالیت میکرد. از او بهعنوان «داماد» پلاسکو یاد میشود. زمان حادثه پلاسکو، اعلام شد که وی قرار بوده در اسفندماه همانسال مراسم ازدواج خود را برگزار کند.
محسن روحانی؛ آتشنشان اهل رضوانشهر گیلان بود. پیکر وی در کنار سایر آتشنشانها در قطعه ۵۰ سازمان آتشنشانی به خاک سپرده نشد؛ بلکه خانوادهاش، پیکر او را به زادگاهش منتقل کردند. برادر وی در شهرستان تالش آتشنشان است. از این شهید، دختری بهنام «مهسا» بهیادگار مانده است.
شهید حسین حسینزاده از آتشنشانهای ایستگاه ۶۰ آتشنشانیست که در ۲۷سالگی بهشهادت رسید. آتشنشان حسینزاده صبح روز حادثه هنگامیکه شیفت را تحویل میگیرد، بهعنوان نخستین نیروهای اعزامی به محل حادثه پلاسکو اعزام میشود. وی اهل گیلان؛ شهرستان رودسر و از بهترین ورزشکاران ایران در رشته تایکیکبوکسینگ بود. کوچه شانزدهم در محدوده خواجه عبدالله انصاری بهنام وی نامگذاری شده است.
آتشنشان رضا نظری؛ پس از ورود به سازمان آتشنشانی در ایستگاه ۲۵ سعادتآباد دوران آموزشی را گذراند و سپس در ایستگاه ۱۳ بعثت مستقر شد. وی متولد ۲۴ خرداد ۶۸ است. آتشنشان شهید نظری مهندس مکانیک بود. پسازاینکه پیکر این شهید از زیر آوارهای پلاسکو خارج شد، خانوادهاش تصمیم گرفتند پیکرش را به اراک منتقل کنند. در قطعه بهشتزهرا(س) تهران، یادمانی از شهید نظری در کنار سایر قبور شهدای آتشنشان بهجا گذاشته شده است.
محمد آقایی؛ یکی از ۱۶ آتشنشان فداکاریست که در حادثه پلاسکو جان خود را از دست داد. وی از جمله آتشنشانهای ایستگاه شماره 1 بود. تصویر وداع «آنا» از پدر شهیدش در معراج شهدا، یکی از دردآورترین صحنههای بعد از حادثه پلاسکوست.
آتشنشان علی مستوفی؛ ۳۰ دیماه وقتی حادثه پلاسکو به ایستگاههای سازمان آتشنشانی اعلام شد، بهعنوان نیروی کمکی از ایستگاه ۳۱ خیابان دماوند خود را به ساختمان پلاسکو رساند. وی نهایتاً زیر آوار ساختمان پلاسکو گرفتار شد تا به جمع شهدای سازمان آتشنشانی بپیوندد. شهید مستوفی متولد ۱۹ مرداد سال ۶۳ و دانشجوی ایمنی و بهداشت بود. درحالحاضر یکی از خیابانهای محله تهراننو بهنام وی نامگذاری شده است.