پیدایش گویشها و لهجهها و دیدگاه قرآن درباره اهمیت زبان
«زبان» چیزیست که ما بهراحتی از کنار آن میگذریم و مرتب از آن استفاده میکنیم و همچون دیگر اعضای بدن، هدیه الهی به بشر است که یکی از مهمترین راههای شکرگزاری برای این نعمت، استفاده درست کردن از آن است. زبان، یکى از مهمترین ابزارهاى ارتباطى میان ما و جهان پیرامونمان است که براى ارتباط درست و مناسب اجتماعی به آن نیاز داریم. ارتباط اجتماعی، مىتواند یکى از مهمترین کارکردهاى زبان محسوب شود. بهوسیله زبان است که مىتوانیم فرهنگمان را به جهان عرضه کرده و حتى از آن دفاع کنیم. در قرآن، بیشتر از ۲۰ مرتبه از کلمه «لسان» و مشتقات آنکه در عربی بهمعنای زبان است، استفاده شده است، کلمه «قال» که در عربی بهمعنای گفتن است و در گفتن معمولاً از زبان استفاده میشود، بسیارزیاد در قرآن آمده است. مسئله اختلاف زبانهاى مردم جهان باتوجهبهاینکه همه از یک پدر و مادر متولد شدهاند، از مسائل شگفتانگیزىست که همیشه موردتوجه بوده است. قرآن مجید دراینباره میگوید: (و مِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّماوَاتِ وَالارْضِ وَاخْتِلاَفُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوَانِکُمْ إِنَّ فِى ذَلِکَ لاَیَات لِلْعَالِمِینَ): خداوند در قرآن تأکید میکند که همانگونهکه آفرینش آسمانها و زمین ازجمله آیات و نشانههای قدرت الهی است، بههماناندازه هم آفریدن تعداد زیادی زبان و لهجه هم جزو آیات خداوندی محسوب میشود. «و از نشانههای قدرت خداوند، آفرینش آسمانها و زمین و نیز اختلاف زبانها و رنگهای شما انسانهاست و قطعاً در همه اینها نشانههایی از حکمت الهی برای دانشمندان نهفته است.» (روم/۲۲). در گذشته اختلاف زبانها یکى از پایههای شناخت اقوام مختلف بود که کمک مؤثرى به مسئله شناخت در جامعه بشرى میکرد؛ زیرا هم تفاوت رنگها وسیله شناخت است و هم تفاوت زبانها؛ با این تفاوت که اولى دراختیار بشر نیست و دومى با ابتکار و خلاقیت بشر بهوجود آمده است؛ بنابراین، سرچشمه اختلاف زبانها درواقع دو چیز است: نخست قدرت ابتکار و خلاقیت فکر انسانها است که دائماً براى برطرفساختن نیازهاى خود لغات تازه و جملهبندیهای جدیدى میسازند. دوم فاصله گرفتن اقوام و ملّتها از یکدیگر است؛ زیرا بهدلیل کمبودن وسایل ارتباطجمعی در گذشته، هنگامیکه قوم و ملّتى از دیگرى دور میماند، بهطور تدریجی در الفاظ و عبارات موجود آنها تغییر و تحوّلاتى ایجاد میشد و این تغییرات درطول هزارانسال بیشتر میشد و لغات و زبانها از هم فاصله مىگرفت و مبدأ پیدایش زبانهای مختلف و متفاوت نیز همینمسئله است.
سهیل حداد/ پایه ششم/ دبستان قرآنی میثاق شهرستان مهولات