در گفت‌و‌گو با کارشناس باسابقه خودرو مطرح شد؛
نیاز به دانش حقوقی علاوه‌بر دانش فنی و مکانیکی در خرید خودرو دست‌دوم
وحید حاج‌سعیدی
اتومبیل، یکی از مهم‌ترین وسایل حمل‌ونقل عصر حاضر محسوب می‌شود. به‌دلیل مزایای متعدد این وسیله‌نقلیه شخصی، افراد زیادی تمایل به خرید آن دارند اما به‌دلیل قیمت بسیاربالا و نوسانات قیمت، امکان خرید خودروی صفر دراین‌بازه زمانی دشوار است یا امکان‌پذیر نیست. ممکن است دراین‌حالت افراد به‌فکر خرید ماشین‌های دست‌دوم و کارکرده بیفتند که قیمت پایین‌تری نسبت به ماشین‌های صفر دارند؛ اما خرید ماشین دست‌دوم چالش‌هایی دارد که اگر با آن‌ها به‌طور درست برخورد نشود، در آینده‌ای نه‌چندان‌دور باعث بروز مشکلاتی خواهد شد. ازاین‌رو، گفت‌وگوی کوتاهی با «ابراهیم رجبلو»؛ کارشناس باسابقه اتومبیل انجام داده‌ایم. بهتر است قبل از خرید یا فروش ماشینتان نکات ذیل را برای بازدهی بهتر خریدوفروش ماشین در ذهن داشته باشید.
به‌عقیده شما اولین‌گام در خرید یک خودرو کدام است؟
در قدم اول بهتر است بودجه خود را تعیین کنید و درصورت‌لزوم وام بگیرید. به این‌موضوع توجه کنید که یک ماشین قدیمی به‌دلیل استفاده زیاد، نیاز به نگهداری و توجه خاص‌تری نسبت به ماشین نو دارد؛ و درصورت خرابی اگر هزینه تعمیر قطعات ماشین زیاد باشد (مخصوصاً ماشین‌های گران) در درازمدت به شما هزینه‌های زیادی وارد می‌کند و در شما را باتلاقی می‌اندازد که تنها با فروش ماشین می‌توانید از آن خارج شوید و دوباره از صفر شروع کنید.
آیا خوب است که تمرکزمان روی مدل خاصی باشد یا خیر؟
بهترین حرکتی که می‌توان برای خرید ماشین انجام داد، انتخاب یک‌نوع ماشین خاص و تمرکز بر همان ماشین است. این تصمیم به شما اجازه می‌دهد بهترین مدل ماشین موردنظر را پیدا کنید. درواقع به‌جای‌اینکه مشخصات چندین ماشین مختلف را بررسی و هرکدام را جداگانه درنظر بگیرید، تمرکز خود را روی مشخصات یک ماشین می‌گذارید و با بررسی موارد گوناگون ازجمله قیمت، تاریخ تولید، کیفیت و ... بهترین ماشین را از بین گزینه‌های موجود برمی‌گزینید.
ماشین را قبل از خرید شخصاً تست کنیم یا به حرف فروشنده بسنده کنیم؟
هرچقدر هم که از ظاهر خودرویی خوشتان بیاید و آن خودرو آپشن‌های زیادی هم داشته باشد بازهم ممکن است وقتی پشت فرمان آن می‌نشینید احساس راحتی نداشته باشید؛ مثلاً قدبلند هستید و اتاق خودرو برای نشستن شما پشت فرمان مناسب نیست و اذیت می‌شوید. در حین رانندگی حتماً تمام دنده‌ها را چک کنید و به سروصدای کمک‌فنرها دقت کنید. تاوقتی‌که خودتان سوار ماشین نشدید حرف دیگران را درباره ماشین باور نکنید!
آیا قبل از خرید، ماشین را به کارشناس فنی نشان دهیم؟
ممکن است خودرو دارای ایراداتی باشد که برای افراد عادی مشخص نباشد یا قبلاً تصادف کرده باشد اما فروشنده از این‌موضوع چیزی به شما نگفته باشد. بهتر است اتومبیل را به کارشناس فنی نشان دهید تا اگر قبلاً دچار تصادف جدی شده یا مشکل فنی دارد، پیش از معامله متوجه شوید و با آگاهی درمورد انجام معامله تصمیم بگیرید.
درخصوص بدنه خودرو چه نکاتی را باید لحاظ کرد؟
به خوردگی، زنگ‌زدگی و پوسیدگی شاسی و بدنه توجه کنید. آهنرُبایی را روی بدنه ماشین حرکت دهید. اگر آهنربا به قسمت وسیعی از بدنه نچسبید، نشانه آن‌است‌که این‌قسمت به‌خاطر تصادف از بین رفته و با بَتونه پُر شده. اتومبیل تصادفی و رنگ‌شده اُفت قیمت شدیدی دارد و اگر بعدها قصد فروش داشته باشید شما را دچار مشکل می‌کند. درضمن هنگام خرید خودرو درخصوص رنگ تنها به نظر کارشناس قناعت نکنید و همان‌طورکه گفته شد، خودرو را حتماً نزد صافکار یا نقاش ماشین هم ببرید. ماشینی که رنگ داشته باشد، جلوبندی به‌هم‌ریخته‌ای دارد و جلوبندی هم که به‌هم ریخت، به‌هیچ‌وجه مثل روز اول نمی‌شود؛ پس رنگ‌نداشتن ماشین می‌تواند ملاک خوبی برای سالم‌بودن آن باشد.
درخصوص مدارک خودرو چه نکاتی را باید مراعات کرد؟
مدارک خودرو را دقیق بررسی کنید! قبل از معامله حتماً از تکمیل مدارک شناسایی فروشنده اطمینان حاصل کنید. این مدارک باید شامل موارد زیر باشد: کارت خودرو، اصل سند خودرو، برگ معاینه فنی معتبر، پرداخت کامل عوارض شهرداری و بیمه خودرو. دقت کنید خودرو حتماً به‌نام طرف مقابل باشد؛ از خرید خودروهایی در رهن شرکت سازنده یا با پلاک شهرستان‌های دیگر و وکالتی و... تاجای‌ممکن بپرهیزید. برخی دلالان، خودروها را با سند باز و پلاک نفر قبلی می‌فروشند! بعضی خودرو را جای طلب از کسی گرفته‌اند و خرید این‌مدل خودروها تازه اول داستان است.
چه نکاتی در مبایعه‌نامه باید مراعات شوند؟
پیش از خرید خودرو نسبت به بررسی اصالت و صحت خودرو توجه کنید و آگاه باشید که جمله «مورد معامله عیناً به رؤیت خریدار رسید» در مبایعه‌نامه به معنی پذیرفتن مورد معامله با شرایط پیدا و پنهان آن است. تا زمان مراجعه به مراکز تعویض پلاک، تأیید اصالت خودرو و احراز ممنوع‌المعامله‌نبودن فروشنده، پرداخت جرائم معوقه و دیون دولتی ازسوی فروشنده از تسویه‌حساب و پرداخت کامل پول معامله خودداری کنید. برای این‌منظور بهتر است مبلغی (بسته به نوع خودروی مورد معامله) از کل مبلغ معامله تا اتمام مراحل معامله و تنظیم سند نزد خریدار باقی بماند تا بتواند ریسک‌هایی ازقبیل به‌پایان‌نرسیدن قرارداد ازسوی فروشنده را پوشش دهد. درصورت معاوضه دو خودرو، حتماً دو قولنامه یا مبایعه‌نامه جدا برای این‌کار تنظیم کنید تا درصورت انجام‌نشدن تعهدات یک طرف، طرف دیگر مشکلی نداشته باشد. سعی کنید در مبایعه‌نامه خط‌خوردگی نباشد. درصورتی‌که خط‌خوردگی ایجاد شد با توضیح در پایان مبایعه‌نامه زیر توضیح مربوطه را نیز همه افراد امضاکننده امضا و تأیید کنند که خط‌خوردگی قبل از امضا بوده است. درمجموع باید اذعان داشت خرید خودرو به‌ویژه خودروی دست‌دوم کاری فنی و تخصصی‌ست و برای انجام این‌کار حتماً از تخصص، تجربه و دانش افرادی دراین‌کار سابقه و مهارت دارند، بهره‌مند شوید تا علاوه‌بر خرید خودروی مناسب ازلحاظ فنی به‌لحاظ حقوقی نیز دچار مشکلات نشوید.