توجه به ظرفیت پرورش افکار آموزش‌یافته؛ راه دستیابی به توسعه پایدار
سید عبدالله سیدکتولی
نقش عامل انسانی در توسعه پایدار، نقشی فراگیر، اثرگذار و غیرقابل‌انکار است. برهمین‌اساس آموزش‌وپرورش که خاستگاه تربیت نیروی انسانی در جوامع انسانی محسوب می‌شود، در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها همواره موردتوجه سیاست‌مداران، اندیشمندان و کارشناسان حوزه‌های مختلف قرار داشته و دارد. به‌دلیل نقش و اهمیت عامل انسانی و حوزه اندیشه‌ای، نگرشی و رفتاری آن در توسعه پایدار جوامع، سازمان ملل متحد سال 2005 تا 2014 را «دهه آموزش برای توسعه پایدار» نام‌گذاری نمود. درواقع باید اذعان داشت دستیابی به راهبردی توسعه محور که در آن هم‌زمان با توسعه پایدار رفع نیازهای فردی و اجتماعی افراد باتوجه‌به نیازهای نسل‌های آینده انجام پذیرد مستلزم آموزش افراد است و این آموزش هر چه از سنین پائین‌تر صورت پذیرد، کم‌هزینه‌تر و تأثیرگذارتر است. وجود نهاد آموزشی کارآمد برای فراهم‌آوردن بستر مناسب جهت تحول و توسعه نیازمند برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت است که در این برنامه‌ریزی باید تمام اهداف توسعه‌ای د‌رنظر گرفته شود؛ چراکه هدف توسعه تغییر و دگرگونی مطلوب و همه‌جانبه در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، آموزشی و فرهنگی است و هرگاه در‌این‌مسیر به ظرفیت پرورش افکار آموزش‌یافته توجه شود، طی مسیر با شتاب بیشتری صورت خواهد گرفت. دراین‌بین آموزش‌وپرورش به‌عنوان زیربنایی‌ترین نهاد در جامعه شرط اصلی و تردیدناپذیر توسعه همه‌جانبه و آینده محور در جوامع مختلف است. آموزش برای توسعه پایدار، رویکردی از آموزش است که در جستجوی توانمندسازی افراد برای پذیرش مسئولیت برای ایجاد یک آینده پایدار است. یک جامعه پایدار در پی بقا و بهبود مشخصه‌های اقتصادی، فرهنگی، هنری، سیاسی، اعتقادی، محیطی و اجتماعی یک ناحیه است تا اعضای آن بتوانند سالم، مسئولیت‌پذیر، پویا، بانشاط، اقتصادی، بهره‌ور و با لذت به ادامه حیات بپردازند. درواقع آموزش و توسعه رابطه دوسویه‌ای باهم دارند، از یک‌سو آموزش بسترساز توسعه است؛ از سویی دیگر، توسعه لازمه تحول اساسی در نظام آموزشی است. لذا، ضرورت دارد هر جامعه‌ای كه به توسعه پایدار می‌اندیشد، آموزش مطلوب را در رأس برنامه‌های خود قرار دهد و برای رسیدن به اهداف کلان نظام خویش توسعه مطلوب آموزش را در زمره اولین تغییرات ساختارمند قرار دهد. درچنین‌شرایطی نظام‌های آموزشی برای ایجاد، رشد و توسعه توانمندی‌های افراد باید اهداف، راهبردها، سیاست‌ها، ساختارها، برنامه‌ها و روش‌های خود را با اهداف توسعه پایدار هماهنگ نمایند. تربیت یادگیرنده مسئولیت‌پذیر، مادام‌العمر، سالم، خلاق و نوآور، پویا، دارای تفکر انتقادی، توانایی بهره‌برداری از فناوری‌های نوین، مهارت همزیستی، توانایی در برقراری ارتباط، مشارکت‌جویی آموزش اولیا، آموزش مربیان و .... ازجمله وظایف بنیادین نهاد آموزش‌وپرورش و مدیران آموزشی درجهت تسریع رسیدن به توسعۀ پایدار و همه‌جانبه است. امید است مسئولین بلندپایه نظام در تحقق اهداف آرمانی نظام به مؤلفه‌های زیرساختی توسعه پایدار که همانا توجه ویژه به مدار آموزش‌وپرورش نسل جوان است، بیشتر بکوشند و با برنامه‌ریزی توسعه محور و آینده مدار، شاهد دستیابی به توسعه همه‌جانبه و بلندمدت باشیم.
* مدیر آموزش‌وپرورش علی‌آباد کتول