مدیر منطقه ۴ عملیاتی گاز اعلام کرد؛
خط لوله قدیمی، قطع گاز ترکمنستان و گسترش شبکه انتقال؛ سه دلیل قطع گاز
یاسر وطن‌پور ازغندی
مدیر منطقه ۴ عملیات انتقال گاز گفت: در ماجرای تربت‌جام، حقیقت این‌است‌که خط لوله شهرستان قدیمی بود، شبکه انشعابات گاز تربت‌جام در سال‌های گذشته هم گسترش چشمگیری داشته‌اند و به‌موازات این‌ها، قطع ناگهانی و خارج از برنامه گاز ترکمنستان باعث شد تا درنهایت، گاز برای این مشترکان قطع شود. محمد کامل با بیان جزئیات فنی این‌منطقه عملیاتی پرداخت و اظهار کرد: منطقه ۴ عملیات انتقال گاز از سال ۱۳۹۴ از مناطق پیرامونی خود جدا شد و به‌صورت یک منطقه مستقل درآمد. مأموریت اصلی آن‌هم انتقال گاز از خط لوله‌های اصلی به‌سمت مناطق مسکونی و مصارف صنعتی در چهار استان خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و سمنان است که مساحتی بیش از گستره جغرافیایی کشور فرانسه را شامل می‌شود. مدیر منطقه ۴ عملیات انتقال گاز افزود: فعالیت مستمر هفت مرکز بهره‌برداری و سه ایستگاه تقویت فشار درطول ۵۸۰۰کیلومتر خط لوله، شرایطی را ایجاد می‌کند که از سمنان در غرب گرفته تا نهبندان در جنوب، جنگل‌های گلستان در شمال و پالایشگاه خانگیران در شرق، حدود ۱۵درصد از شبکه 38هزارکیلومتری کشور دراین‌منطقه قرار گرفته است. منطقه ۴ علاوه‌بر تأمین محدوده خود موظف است تا کمبود گاز تهران را هم تأمین کند. در سال قبل، بیش از ۱۰۵میلیون‌مترمکعب گاز به‌همت این‌شبکه تأمین شده و ازاین‌میان، بیش از ۶۶میلیون‌مترمکعب وارد استان خودمان شده و حدود ۴۰میلیون‌مترمکعب باقیمانده هم به‌سمت استان‌های شمالی و غربی انتقال‌یافته است. ۲۴میلیاردمترمکعب، حجم گاز انتقالی در سال جاری کامل بابیان‌اینکه زیرساخت‌های انتقال لوله در استان از ابتدای سال تاکنون، ۲۴میلیاردمترمکعب گاز انتقال داده‌اند، تصریح کرد: 18میلیاردمترمکعب از این‌حجم در همین استان‌ها مصرف شده و شش‌میلیاردمترمکعب باقیمانده هم به استان‌های شمالی انتقال‌یافته است. وی درپاسخ‌به‌سؤالی با محوریت اطلاعات فنی درباره کارگروه‌های تعمیر، بازرسی و نظارت گفت: مستمراً بازدیدهای دوره‌ای فنی از خطوط انتقال گاز، شیرآلات، مناطق حریم و تأسیسات مختلف صورت می‌گیرد تا درصورت وجود نشتی، محدوده موردنظر قرنطینه و مشکل حل شود. براین‌مبنا؛ بالغ‌بر ۱۶۰۰کیلومتر از خطوط انتقال گاز در سال جاری، پیگ‌کاری و تمیزکاری شده‌اند. حدود ۲٫۵کیلومتر هم تعویض روکش لوله داشته‌ایم و باتوجه‌به فرارسیدن موج برودت شدید هوا در روزهای اخیر، عملیات تزریق متانول در گاز برای جلوگیری از یخ‌زدن گاز در لوله به‌صورت پیوسته در دستورکار بوده است.
۵۶میلیارد صرفه‌جویی؛ دستاورد شرکت‌های دانش‌بنیان
مدیر منطقه ۴ عملیات انتقال گاز ادامه داد: خراب‌شدن توربینی که درطول مسیر فعال بود، بیش از سه‌ماه برای تعمیر زمان نیاز داشت اما در ایام پیک مصرف امسال، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شد تا هیچ‌کدام از کارکنان منطقه انتقال گاز در پنج‌ماه پایانی سال، مرخصی نروند و به‌برکت همین تلاش‌های شبانه‌روزی، پروژه اورهال توربین درطول چندروز حل‌وفصل شود. وی بیان کرد: از سال 1382 اقدامات بسیاری انجام شد تا توربین‌های بدون سیلندر به دستگاه انشعاب گیری گرم مجهز شوند. این‌دستگاه امکانی را فراهم می‌کند که هم‌زمان با انتقال گاز در خط لوله، بتوان انشعاب موردنیاز مصرف‌کنندگان در یک منطقه را از آن استحصال کرد. علاوه‌براین، امکان تعمیر آنلاین شیرآلات هم به‌کمک شرکت‌های دانش‌بنیان استان به‌گونه‌ای فراهم شده که منطقه ۴ انتقال گاز تنها منطقه در کشور است که به فناوری ساخت شیرآلات انتقال فشارقوی گاز دست پیدا کرده و انحصار سه کشور غربی دراین‌زمینه را شکسته است. کامل تصریح کرد: به‌موازات این دستاوردها و به‌برکت نهضت «تعمیر به‌جای تعویض»، بیش از ۵۶میلیاردتومان از ابتدای سال تاکنون صرفه‌جویی شده و تاکنون بیش از ۱۵۰مورد از شیرهای ۴۲اینچی خط لوله که نیاز به تعمیر داشته‌اند، موردرسیدگی قرار گرفته‌اند.
تخریب ۱۶ بنای متجاوز به حریم خط لوله
کامل اظهار کرد: در حوزه حریم‌ها، دو نوع حریم لوله وجود دارد؛ یکی حریم ایمنی خطوط انتقال که برمبنای‌آن، فاصله ۲۵۰متر از لوله‌ها به‌عنوان حریم قطعی برای ممنوعیت هر فعالیت غیر از گازرسانی شناخته می‌شود و دوم حریم اختصاصی که برمبنای اصول حفاظتی و احتیاطی، به فعالیت‌های مبتنی‌بر ساخت‌وساز و اجرا در محدوده ۶۰۰متری خطوط انتقال، مجوز فعالیت داده نمی‌شود. وی افزود: از ابتدای سال تاکنون، ۱۶مورد تخریب ابنیه در این محدوده‌های قانونی به‌دستور قضائی صورت گرفته و اخیراً هم که منطقه ۴ انتقال گاز به کمیته صیانت از حقوق بیت‌المال در استان اضافه شده، با مشارکت نهادهای مختلف از نیروی انتظامی گرفته تا دادستانی استان و شهرداری، اقدامات مؤثری برای صیانت از حریم خطوط انتقال گاز صورت گرفته است.
علت قطع گاز تربت‌جام چه بود؟
مدیر منطقه ۴ عملیات انتقال گاز درخصوص جزئیات علت و واکاوی دلایل قطعی گاز شهرستان تربت‌جام در موج سرمای شدید هوا در روزهای اخیر گفت ماجرای تربت‌جام چند دلیل عمده است؛ اولاً اینکه خط لوله شهرستان قدیمی‌ست و موج برودت کم‌سابقه هوا در ماه گذشته در شرایطی رخ داد که عملیات بازسازی خط لوله این‌شهرستان در دست‌کار بود اما پیش‌از‌آنکه به‌نتیجه برسد، سرمای هوا باعث شد گاز مشترکان این‌شهرستان قطع شود. وی افزود: علاوه‌براین، توسعه چشمگیر انشعابات گاز در سال‌های گذشته برای شهرستان و روستاهای مجاور در بخش صنعتی و خانگی و قطع ناگهانی و خارج از برنامه گاز ترکمنستان از خط لوله‌های استان گلستان هم باعث شد تا برای بازگرداندن جریان به هم‌استانی‌های عزیز تربت‌جامی، از خط لوله اینچی تهران استفاده کنیم. کامل ابراز امیدواری کرد: با تکمیل ایستگاه منطقه ۴ آراگان و بهره‌برداری از ایستگاه تقویت فشار محمدیه در اطراف سمنان، به‌زودی شرایطی ایجاد خواهد شد که امکان انتقال گاز بیشتری به شهرها و روستاهای استان وجود داشته باشد. تابه‌امروز خط تقویتی 30اینچ دیزباد که به‌تازگی وارد مسیر انتقال شده، تاحدزیادی به حفظ فشار گاز کمک کرده و دراین‌باره می‌توان اطمینان داد که اگر گاز موردنیاز تأمین شود، منطقه انتقال هیچ مشکلی برای تأمین گاز موردنیاز مشترکان خانگی و صنعتی نخواهد داشت. درپایان سید محمود حسینی؛ مدیر روابط‌عمومی منطقه ۴ عملیات انتقال گاز کشور نیز دراین‌نشست بیان کرد: ۱۰ منطقه عملیات انتقال گاز در کشور وجود دارد که ۳۱ استان را پوشش می‌دهند و گاز را از مبدأ دریافت و منتقل می‌کنند. مدیر روابط‌عمومی منطقه ۴ عملیات انتقال گاز کشور افزود: در سه‌سال‌اخیر منطقه خوش درخشیده است. رتبه اول نظام سلامت اداری، دریافت لوح تقدیر مسئولیت اجتماعی، رتبه اول و دوم نظام پیشنهاد‌ها، رتبه اول HSE، مهندسی معکوس و تبدیل فرهنگ تعمیرکاری بجای تعویض کاری و درنتیجه صرفه‌جویی ریالی و کسب عنوان کارمند نمونه شرکت گاز در دوسال متوالی از جمله این موفقیت‌ها بوده است.