نشست گروه ۲۰؛ یک ناکامی و یک دستاورد برای بحران آب‌وهوا

گروه بیست باوجود اختلافات قابل‌توجه اعضایش در زمینه ژئوپلیتیک توانست بر سر افزایش سه برابر انرژی‌های تجدیدپذیر موفق شود؛ اما در اعلام پایان دادن به روند استفاده از سوخت‌های فسیلی ناکام ماند. به‌گزارش ایرنا؛ سه ماه به برگزاری اجلاس آب‌وهوایی موسوم به «کاپ ۲۸» (COP28) که قرار است در دوبی برگزار شود، باقی‌ست و همان‌طور‌که پیش‌بینی می‌شد، نشست بین‌المللی گروه ۲۰ با وجود توافق بر سر افزایش سه برابری انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ در مسئله اعلام خروج از سوخت‌های فسیلی به‌عنوان اصلی‌ترین عامل بروز تغییرات اقلیمی، ناکام ماند. به‌گزارش شبکه خبری «فرانس ۲۴»؛ گره ۲۰ با اختلاف نظر شدید در موضوع نفت به اعلام خروج از سوخت‌های فسیلی نائل نشد اما توانست برای نخستین بار از افزایش سه برابری انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ حمایت کند. مسئله‌ای که برخی آن را «پرتو امید» و برخی دیگر «تلاشی حداقلی» برای اجلاس آتی آب‌وهوایی قلمداد کردند. آینده سوخت‌های فسیلی به عنوان عامل اصلی بحران فزاینده آب و هوایی، مسئله‌ای‌ست که بحث در مورد آن دسامبر امسال در قلب مذاکرات بین‌المللی بیست و هشتمین کنفرانس آب‌و‌هوای سازمان ملل در دبی به اوج خود می‌رسد. دفتر آب‌وهوایی سازمان ملل در گزارش روز جمعه خود از مراحل پیشرفت توافق آب‌وهوایی پاریس، توقف استفاده از سوخت‌های فسیلی تولیدکننده گاز دی‌اکسید کربن را «اجتناب‌ناپذیر» خواند. این امر در نشست بهاره گروه هفت هم بدون اشاره به زمان‌بندی مشخص مورد تاکید و تصویب قرار گرفت. این درحالی است که روز گذشته در نشست گروه ۲۰ که در دهلی برگزار شد و نمایندگان کشورهایی که عامل تولید ۸۰ درصد گازهای گلخانه‌ای جهان هستند (آمریکا، فرانسه، ژاپن، اندونزی، برزیل و...) در بیانیه نهایی تنها به «تسریع تلاش‌ها برای کاهش تولید برق از طریق زغال سنگ» بدون اشاره به نفت و گاز، بسنده کردند و همانند نشست های قبلی بر تعهد خود به «کاهش و منطقی کردن، یارانه ها برای استفاده ناکارآمد از سوخت های فسیلی در میان مدت»، تاکید کردند. این گزارش اختلافات ژئوپلیتیک میان اعضای گروه ۲۰ را قابل توجه خواند و به عنوان مثال به رقابت میان ایالات متحده و چین در مورد آینده نفت و نیز حضور تولیدکنندگان بزرگی مانند عربستان سعودی در این گروه اشاره کرد. لیزا فیشر؛ کارشناس گروه سیاسی و اقتصادی مسائل زیست محیطی معتقد است: رهبران حاضر در نشست دهلی بر حداقل‌ها توافق کردند و تنها تعهدات همین گروه در نشست سال گذشته در بالی مبنی بر کاهش تدریجی استفاده از زغال سنگ را تکرار کردند. با این حال، حاضران نشست گروه ۲۰ در دهلی اذعان دارند که محدود کردن گرمایش به ۱.۵ درجه سانتیگراد که بلندپروازانه ترین هدف توافق پاریس است، به برنامه‌ای برای «کاهش سریع، قوی و پایدار انتشار گازهای گلخانه ای به میزان ۴۳ درصد تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۹» نیاز دارد. این در حالی است کارشناسان پیشتر سال ۲۰۲۵ میلادی را اوج گرمایش زمین پیش‌بینی کرده بودند؛ اما فریدریک رادر، نایب رئیس سازمان غیردولتی شهروند جهانی در این باره گفت: در حالی که سال ۲۰۲۳ در حال تبدیل شدن به گرم ترین سال جهان بود امید آن می رفت که حاضران نشست گروه ۲۰ در دهلی تصویری روشن از آینده بدون سوخت فسلی را به جهان نشان دهند. با این حال، کاهش سوخت‌های فسیلی یکی از اهداف رئیس نشست کاپ ۲۸ سلطان الجابر است که همزمان ریاست شرکت ملی نفت اماراتی (ADNOC) را برعهده دارد و خود وی نیز کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی را «اجتناب‌ناپذیر و ضروری» می‌داند و هوادار «سیستم انرژی پاک آینده» است. با اینحال تاکید بیانیه گروه ۲۰ که تلاش‌ها برای سه برابر کردن ظرفیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۳۰ تشویق و حمایت می‌کند، هدفی قابل دستیابی برای اجلاس دوبی خواهد بود و می‌تواند محل اجماع شرکت‌کنندگان باشد. آدیتیا لولا از اندیشکده انرژی «امبر» (Ember) با ستایش از یک چرخش بزرگ عربستان سعودی و روسیه در همراهی با این گروه و گنجانده شدن این مهم در بیانیه پایانی،‌ گفت: این یک گام مهم و غافلگیرکننده به جلو برای گروه ۲۰ است. آندریاس سیبر از یک سازمان غیردولتی (350.org.) نیز افزود: این یک بارقه امید در مبارزه ما با هرج و مرج آب و هوایی است؛ اما کشورهای ثروتمند هنوز باید «تأمین مالی لازم» را برای فقیرترین کشورها در این زمینه فراهم کنند. به‌گزارش فرانس ۲۴؛ هند توانست از ریاست و میزبانی نشست گروه ۲۰ استفاده و خود را به‌عنوان صدای «جنوب جهانی» معرفی کند و هم‌زمان به کشورهای ثروتمند فشار آورد تا به تعهدات موجود خود احترام بگذارند. این تعهدات شامل کمک سالانه ۱۰۰‌میلیارد دلاری برای آب‌و‌هوا است که از سال ۲۰۲۰ محقق نشده است. این هزینه به کشورهای آسیب‌پذیر برای سازگاری و محافظت از خود در برابر بلایای آب‌و‌هوایی آینده کمک خواهد کرد. در بیانیه پایانی گروه ۲۰ همچنین پیش‌بینی شده است که سرمایه‌گذاری در زمینه اقلیم که مطالبه‌ای حیاتی و دائمی برای کشورهای در‌حال‌ توسعه قلمداد می‌شود باید از سوی بانک‌ها و مؤسسات چندجانبه «به‌میزان قابل‌توجهی افزایش یابد».