آمریکا؛ رکوردشکنِ استفاده از پیمانکاران نظامی
سروناز بهبهانی
ازنظرِ برخی ناظران، افرادیکه مشارکت خود را در درگیریها برای منافع پولی حرفهای کردهاند؛ یعنی آنهاییکه در قالب PMSCs خدمت میکنند، چیزی بیش از «مُزدور» نیستند؛ اما دیگران، آنها را صرفاً ارائهدهندگان خدمات مدبرانه و تخصصی برای فعالیت در مناطق درگیری میدانند که میتوانند وقتی دولتها به حمایتهای بیشتر نیاز دارند، وارد عمل شوند؛ و PMSCها وظایف مرتبط با امنیت را، نهفقط برای بازیگران دولتی؛ بلکه بینِدولتی (مانند سازمان ملل، ناتو و اتحادیه اروپا) و نهادهای غیردولتی (NGO) برعهده میگیرند. پشتیبانی از عملیات رزمی خط مقدم، منبع درآمد اصلیِ اینگروهها نیست. خدمات آنها شامل پشتیبانیِ لجستیک، نگهداری و حفاظت از تأسیسات و کارکنان نیز میشود. طبق آمار؛ «ایالاتمتحده» بزرگترین مصرفکننده خدمات نظامی و امنیتیِ خصوصی، در جهان است. میزان اتکا به PMSC توسط دولت «آمریکا» درطول «جنگ علیه تروریسم»، ابعادی جدید بهخود گرفت؛ بااینحال، مشارکتِ اینکشور طیِ اجرای صلح در «بالکان» بود که خبرساز شد؛ چراکه برای اولینبار تعدادِ پیمانکاران خصوصی، با تعداد نظامیانِ درگیرِ جنگ، «برابری» کرد. گزارش «مدرسه عالی نیروی دریایی» (NPS) دراینباره آورده است: «با هر معیاری، طلوع وابستگی بیشازحد ارتش ایالاتمتحده به خدمات ارائهشده توسط پیمانکاران برای عملیاتهای اضطراری، در اوایل دهه 1990 مشاهده شد؛ که این، به کاهش قابلتوجه قابلیتهای لجستیکی و محدودیتهای تعداد نیروها پس از پایان جنگ سرد مربوط میشود. جنگهایی بهرهبریِ ایالاتمتحده در افغانستان و عراق، همکاری بین بخش عمومی و خصوصی را در امور نظامی و امنیتی، تشدید کرد؛ تاجاییکه در حضور نظامی آمریکا در افغانستان، تعداد پیمانکاران خصوصی برای اولینبار حتی از تعداد پرسنل نظامی پیشی گرفت!» نهادِ «شفافیت بینالملل» (TI) طیِ پژوهشی درباره PMSCها بهایننتیجه رسید: بهرغمِ رونقِ ادامهدار؛ اما این صنعت همچنان فاقد شفافیت و نظارت بوده و ازاینرو، کسب حقایق و اطلاعاتِ آن، بسیاردشوار است و آنچه هست نیز در بخشهای کوچک ارائه شده. لزوم لحاظکردنِ مقرراتی دراینزمینه، برای اولینبار پس از کشتهشدن 17 غیرنظامی توسط اعضایِ «بلکواتر» در «بغداد» در سال 2007 بود که توجه رسانهها و سیاسیون را بهخود جلب کرد. ازآنزمان، تلاشهایی برای ایجاد استانداردها و مقرراتی صورت گرفته است. «آییننامه رفتار بینالمللی برای انجمن تأمینکنندگان امنیت خصوصی» (ICoCA) بهعنوان ابتکارِ چندذینفعی تنظیم شده است. «توافقنامه مونترو» نیز در سال 2008 بهتصویب رسید که براساسآن؛ قوانین بینالمللیِ بشردوستانه برای شرکتهای امنیتیِ خصوصی در مناطق درگیری قابلاجراست. در دادهنمای حاضر، به تاریخچه استفاده از PMSCها توسط «آمریکا» در صحنههای مختلفِ نبرد؛ از جنگ جهانی اول تا جنگ در «افغانستان» اشاره شده است.