خودکفایی فولاد مبارکه در تأمین انرژی؛ ضامن پایداری تولید در عصر تحریم‌ها

شرکت فولاد مبارکه در شرایط تحریمی سنگین غرب و ناترازی 10 ‌هزار‌مگاواتی برق در کشور، گام‌های مهمی در مسیر خودکفایی در تأمین انرژی برداشته که ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی 914 مگاواتی و تأسیس نیروگاه خورشیدی ۶۰۰‌مگاواتی گوشه‌ای از آن‌هاست. جایگاه انرژی به‌ویژه الکتریسیته در تولید تقریباً بر هیچ‌کس پوشیده است. استفاده از انرژی به‌منظور توسعه پایدار در کشورها و همین‌طور بهبود کیفیت زندگی ضروری بوده و نمی‌توان از اهمیت آن چشم‌پوشی کرد. امروزه برق به‌عنوان یکی انواع انرژی‌های موجود، بسیاری از فعالیت‌های مربوط به تولید، انتقال و مصرف را پشتیبانی می‌کند و به‌عنوان یکی از عناصر جدایی‌ناپذیر صنعت و به‌طور کل عرصه تولید کشور به‌شمار می‌آید. مصرف برق در ایران بر‌اساس آمارهای رسمی اعلام‌شده، در ساعت اوج مصرف در فصل گرم تابستان به حدود 72‌هزار‌مگاوات رسیده که رقم قابل‌توجهی است. نیاز مصرف برق کشور نیز که به میزان کل مصرف برق در شرایط تأمین بدون محدودیت اشاره دارد، بر‌اساس برخی اظهارنظرها به حدود 80‌هزار می‌رسد. این ناترازی تقریباً 10‌هزار‌مگاواتی، طی سال‌های اخیر به‌ویژه 1400 تا 1402 از مسیرهای متفاوتی ازجمله اعمال خاموشی بر صنعت تأمین می‌شد که زیان‌های بسیاری را برای کشور به‌دنبال داشت. بر اساس آمارهای موجود تنها در سال گذشته (1401) زیان صنعت چیزی حدود شش‌میلیارد‌دلار شد که البته به‌نظر می‌رسد زیان واقعی بیش‌از‌این‌مقدار باشد. این کسری برق در تابستان امسال هم به‌ویژه در صنعت فولاد تکرار شد و زیان‌های بسیاری را برای صنایع کشور به دنبال داشت. ازآنجاکه دولت بابت ناتوانی در تأمین کامل برق پولی به بخش خصوصی پرداخت نمی‌کند، این زیان در نهایت از جیب بخش خصوصی و سهام‌داران اصلی آن‌ها یعنی مردم تأمین می‌شود. شرکت فولاد مبارکه، به‌عنوان بزرگ‌ترین فولادساز در منطقه اقتصادی مِنا (خاورمیانه و شمال آفریقا) شناخته می‌شود؛ مدیرعامل این شرکت در همایش تاب‌آوری صنعت فولاد خبر از کاهش 54 درصدی تولید فولاد خام این شرکت به‌دلیل قطعی برق خبر داده است. به‌گفته او فولاد مبارکه اردیبهشت‌ماه امسال ۸۰۰‌هزار‌تن تولید داشته، اما در مردادماه به‌دلیل قطعی برق این حجم به ۳۶۲‌هزار‌تن رسیده است که تولید ازدست‌رفته این شرکت به دلیل قطعی برق به‌گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، معادل تعطیلی کامل یکی از طرح‌های هشت‌گانه استانی و فاجعه‌ای دردآور است که نباید به‌سادگی از آن گذشت. بااین‌حال ازآنجاکه محصولات نهایی فولاد مانند انواع ورق فولادی ماده اولیه تولید در سایر صنایع پایین‌دستی به شمار می‌روند، این شرکت با یک برنامه‌ریزی دقیق تلاش کرد تا با ذخیره‌سازی فولاد خام از ماه‌های گذشته، اسلب موردنیاز بخش نورد را تأمین و از افزایش زیان صنایع پایین‌دستی به‌دلیل کمبود مواد اولیه علاوه بر چالش تأمین برق جلوگیری کند. تأمین انرژی برای شرکت‌های تولیدی به‌طورکلی بر عهده دولت‌هاست، اما علی‌رغم تغییر رویکرد در کشورهای پیشرفته، ایران از قافله عقب ماند و حداقل سه سال زیان برای صنایع به همراه داشت. تقریباً تا سال 1980 میلادی بیشتر کشورهای دنیا با رویکرد تأمین برق و انرژی تنها توسط دولت، انرژی موردنیاز خود را تأمین می‌کردند؛ اما در اواسط دهه 1990 کشورهای بسیاری که شمار آن‌ها تا 30 کشور نیز می‌رسد، سیاست‌های متفاوتی را برای تغییر وضعیت صنعت برق پیش گرفتند. در این کشورها حداقل بخشی از صنعت برق به بخش خصوصی واگذار شد و بنابراین صنایع توانستند برق موردنیاز خود را، خودشان تأمین کنند. زیان صنعت به‌ویژه صنعت فولاد و در صدر آن‌ها فولاد مبارکه، این شرکت عظیم فولادی را بر آن داشت تا خود دست‌به‌کار شود و در جهت خودکفایی در تأمین انرژی موردنیاز تولید گام بردارد. این حرکت بزرگ فولاد مبارکه در شرایط کنونی دولت در تولید و تأمین برق و همچنین با توجه به ذات صنعت فولاد، بسیار حیاتی بود و نیاز آن احساس می‌شد. یکی از اقدامات مهم فولاد مبارکه در این حوزه، ساخت نیروگاه 914‌مگاواتی سیکل ترکیبی با بازدهی بالا (کلاس F) و سهم 70‌درصدی تجهیزات ساخت داخل در تأسیس آن گام نخست خودکفایی در حوزه انرژی را برداشته است. این نیروگاه با زمان حیرت‌انگیز کمتر از ۱۸‌ماه و با سرمایه‌گذاری ۲۰‌هزار‌میلیارد‌تومانی شرکت ساخته‌شده که نکته قابل‌توجهی محسوب می‌شود.