چشمانداز
تأثیر دلارزدایی بر بازارهای جهانی؛ و نقش گروه «بریکس»
دلارزدایی بهعنوان راهبرد اقتصادی و سیاستی، اثرات قابلتوجهی بر بازارهای جهانی داشته و بهنظر میرسد تلاش کشورهای عضو ائتلاف بریکس برای اجرای آن که از روزهای ابتدایی سال جاری آغاز شده است، در حال ثمردادن باشد بهطوریکه درحالحاضر شماری از کشورها درنظر دارند دلار آمریکا را از تجارت جهانی کنار بگذارند. بهگزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت؛ بهنظر میرسد این بلوک نوظهور در سال جاری تلاشهای دلارزدایی را باشدت دنبال کرد و از سایر کشورهای دیگر نیز خواسته است تا اتکای خود را به دلار آمریکا پایان دهند. بهاستناد گزارشهای خبری؛ اینک نهتنها گروههای عضو بریکس بلکه «اتحادیه کشورهای جنوبشرق آسیا» و «سازمان همکاری شانگهای» نیز بهجد درحالبررسی طرحهای دلارزدایی برای ارتقای اقتصاد بومی خود هستند. بهنظر میرسد شمار دیگری از کشورها در آفریقا و آمریکای جنوبی نیز بهزودی به این ابتکارعمل پیوسته و بهتدریج دلار را از چرخه مبادلات تجاری کنار بگذارند. اگر بسیاری کشورهای دیگر به تجارت با ارزهای محلی رویآورند، دلار آمریکا در مسیر نزولی قرار خواهد گرفت. اینمسئله میتواند برای اقتصاد آمریکا فاجعهبار باشد و به تورم شدید و کاهش مشاغل در همه بخشهای مختلف دراینکشور منجر شود.
تأثیر دلارزدایی بر بازارهای جهانی
با دلارزدایی، تراز تجاری جهان بهشدت تحتتأثیر قرار خواهد گرفت. این سیاست، تجارت بینالمللی را بهسمت استفاده از ارزهای دیگر بهجای دلار سوق و توانمندی کشورها در تجارت جهانی را افزایش داده است. دلارزدایی همچنین تأثیر فراوانی بر ارزش دلار آمریکا داشته و باعث کاهش توان تجاری و صادرات آمریکا میشود. اینمسئله میتواند بهنفع صادرات دیگر کشورها باشد که از ارزهای مختلف استفاده میکنند. بهباور کارشناسان، دلارزدایی باعث تغییر در بازار ارزهای جهانی شده و توازن قدرت بین ارزهای مختلف را تحتتأثیر قرار میدهد. اینمسئله میتواند بر ارزش ارزهای دیگر و نرخ تبادل آنها تأثیرگذار باشد.
نقش قابلتوجه گروه بریکس
گروه بریکس بهتازگی به افزایش تعداد اعضای خود و درنظرگرفتن متقاضیان جدید تمایل نشان داده و ممکن است درآستانه سومین موج تغییر اساسی در سازماندهی خود باشد. این ائتلاف نوظهور نقش مهمی در تقویت ارتباطات اقتصادی خود با دلارزدایی ایفا کرده و تأکید بر استفاده از ارزهای ملی در معاملات بینالمللی دارند. بانک توسعه جدید (بانک بریکس)، بهتازگی بهصورت رسمی یک برنامه سهساله اعلام کرده تا اتکا به دلار آمریکا را کاملاً پایان ببخشد. حاصل اینبرنامه سهساله دلارزدایی، تسویهحساب تجاری اعضای بریکس به ارزهای محلی بهجای دلار آمریکا خواهد بود. بانک توسعه جدید درحالیافتن راههایی برای پایانبخشیدن به سلطه دلار آمریکا بر بخش مالی جهان است. این بانک جزئیاتی را دراختیار رهبران بریکس قرار میدهد که در آنها ابزارهای کاهش معاملات انجامشده با دلار آمریکا را مشخص میکند.
وام با ارزهای محلی و تقویت اقتصاد بومی
بانک توسعه جدید تاکنون ایده وامدادن به سایر کشورهای درحالتوسعه با ارزهای محلی را ارائه کرده. این بانک پیشنهاد داد پرداخت وام به دلار آمریکا متوقف و تسویهحساب به دلار آمریکا محدود شود؛ ایناقدام ضمن فشارآوردن به دلار باعث میشود تقاضای آن با حاشیه کمتری کاهش یابد. بااینحال، ممکن است ضرباتی که طرح سهساله دلارزدایی به چشمانداز دلار آمریکا وارد میکند، از این بیشتر باشد. بانک توسعه جدید دستورالعملهایی را برای افزایش استفاده از ارزهای محلی و تقویت اقتصاد بومی کشورهای عضو بریکس ارائه خواهد کرد. ایناحتمال وجود دارد که کسبوکارها در کشورهای درحالتوسعه درصورت استفاده کشورها از ارزهای محلی رونق گیرد؛ زیرا آنها در معاملات فارکس ضرر نمیکنند؛ پس بخش مالی جهانی ممکن است تا سال ۲۰۲۶ بهسرعت تغییر کند و بهسوی یک نظم جدید جهانی جدید پیش برود. بهباور کارشناسان؛ اینمسئله سبب میشود قدرت مالی از غرب به شرق متمایل شود و کشورهای درحالتوسعه قدرت را در دست گیرند. درحالحاضر بریکس ۳۰درصد از اقتصاد جهانی را کنترل میکند و اگر اتکای کشورهای عضو این بلوک اقتصادی به دلار آمریکا کاملاً پایان یابد، ممکن است اینمیزان افزایش یابد. اقتصاد آمریکا احتمالاً سقوط خواهد کرد؛ زیرا اینکشور هیچ وسیلهای برای جبران کسری بودجه خود نخواهد داشت. درپایان میتواند گفت دلارزدایی تأثیرات فراوانی بر بازارهای جهانی و توازن نقدینگی جهان خواهد داشت. ایناقدام تحولات مهمی در ساختار تجارت بینالمللی و نقش گروه بریکس بهعنوان نهاد مستقل از سیستم مالی جهانی را همراه داشته است. اینها ممکن است به تغییرات اساسی در اقتصاد جهان منجر شوند و موجبات بروز چالشها و فرصتهای جدیدی را برای کشورها فراهم آورد.