روایت The New York Times از نقش کشورهای عرب در وضعیت کنونی
نیویورکتایمز در مطلبی بااشارهبه پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی، به ابعاد، چگونگی و نقش هریکاز بازیگران منطقهای در فروکشکردن تنشها در خاورمیانه پرداخت. بهگزارش ایرنا؛ حمله ایران به خاک اسرائیل واقعیت جدید خاورمیانه را غیرقابلانکار کرده است و آن دشوارتر شدن مهار درگیریها است. این روزنامه پرشمارگان آمریکایی آورده است: ماههاست که کشورهای عربی، از امارات و عمان تا اردن و مصر، تلاش میکنند تا باعث فروکشکردن جنگ میان اسرائیل و حماس شوند؛ اما حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل در بامداد روز یکشنبه که کل منطقه را بهحالت آمادهباش درآورد، واقعیت جدید و غیرقابلانکار خاورمیانه را نشان داد و آن ایناستکه برخلاف نبردهای گذشته اسرائیل و فلسطین و درگیریهای دیگری که شامل اسرائیل و لبنان یا سوریه میشود، جنگ دراینمنطقه همچنان روبهگسترش است. راندا اسلیم کارشناس ارشد موسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن دراینخصوص تشریح کرد: «بخشی از دلیل مهار این جنگها ریشه در مستقیم نبودن رویاروییهای ایران و اسرائیل داشت؛ اما اکنون وارد برههای شدهایم که نبرد مستقیم این دو طرف میتواند کل منطقه و آمریکا را به جنگ بکشاند». یوست هیلترمن مدیر برنامه گروه بینالملل بحران برای خاورمیانه و شمال آفریقا نیز افزود: «درحالحاضر، تنها نیرویی که میتواند با وضعیت کنونی مقابله کند، آمریکا و ایران هستند تا مانع گسترش درگیری شوند». وی اضافه کرد: «پیام ایران هم بهوضوح بیانگر آنبودکه آنها بهدنبال نشاندادن قدرت خود هستند نه گسترش جنگ». بهنوشته نیویورکتایمز، دراینمیان برخی کشورهای عربی تلاشهای دیپلماتیک برای کاهش تنش را بیشتر کرده و برخیدیگر مانند یمن و لبنان این حمله را ستودند. عمان بر ضرورت دستیابی به آتشبس فوری میان اسرائیل و حماس تأکید کرده و کویت هم رسیدگی به علل ریشهای درگیریهای منطقه را ضروری دانسته است. عربستان سعودی نیز که از زمان برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با ایران تلاش کرده روابط نسبتاً گرمی با تهران ایجاد کند، نسبت به پیامدهای خطرناک تشدید تنش نظامی در منطقه ابراز نگرانی کرده است. هرچند رناد منصور پژوهشگر ارشد برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده انگلیسی چتم هاوس معتقد است که «ناراحتی رهبران عرب تنها زمانی افزایش یافت که اسرائیل با حمله به غزه، حمایت آمریکا را دریافت کرد و اینمسئله سبب انزجار جامعه عرب شد». آیا درگیری مستقیم اخیر ایران و اسرائیل بر روابط کشورهای عرب با تلآویو اثر میگذارد؟ اینکه وضعیت کنونی بتواند بر روابط اعراب و اسرائیل تأثیر بگذارد، مشخص نیست، اما از زمان شروع جنگ در غزه، این روابط سرد شده بود. هرچند درعینحال هیچیکاز دولتهای عربی که بهتازگی با اسرائیل رابطه برقرار کردهاند، آماده کنارگذاشتن کامل این ارتباط نیستند. بهنوشته نیویورکتایمز، دو کشور امارات و بحرین که در سال ۲۰۲۰ توافق عادیسازی روابط با اسرائیل را امضا کردند از زمان آغاز جنگ غزه و دربرخیموارد، معاملههای تجاری خود را متوقف کرده یا بهطور علنی از تلآویو فاصله گرفتند. عربستان سعودی هم که درحالبررسی امکان عادیسازی دیپلماتیک با اسرائیل بود، هرگونه توافق را مستلزم ایجاد مسیری بهسوی یک کشور فلسطینی دانسته که در فضای سیاسی کنونی اسرائیل دورنمای بعیدی است. ازهمینرو تحلیلگران معتقد هستند که این دوری جستن کشورهای عرب احتمالاً ادامه مییابد؛ هرچند تاکنون هیچیکازآنها روابط را قطع نکردهاند. دراینمیان، قطر و عمان در پشتپرده برای برقراری آتشبس و تجدید تلاشهای دیپلماتیک میان ایران و آمریکا بهمنظور جلوگیری از یک جنگ گستردهتر فعالتر شدهاند. در ادامه این گزارش آمده است: روابط نزدیک قطر با حماس، ایران و آمریکا سبب شده تا وزرا و مقامهای ارشد اینکشور نقش پررنگی در دیپلماسی منطقهای ایفا کنند. عمان نیز به کانالی برای انتقال پیام میان تهران و واشنگتن بدل شده است. بهگفته یک مقام ارشد امنیتی در عراق و یک مقام ارشد دولت آمریکا در واشنگتن که نخواستند نامشان فاش شود، تنها در چندروزگذشته، واشنگتن ازطریق پیامهایی که عمانیها و همچنین سوئیس فرستاده، با تهران ارتباط برقرار کرده است. اسلیم در بخش دیگری از تحلیل خود دراینزمینه اضافه کرد: «پرسش جدید ایناستکه کدام کشور میتواند نقش میانجی و مذاکرهکننده میان اسرائیل و ایران را ایفا کند؟» وی درادامه تصریح کرد: «باتوجهبهاینکه قوانین و خطوط قرمز تغییر کردهاند، آنها باید بتوانند ارتباط برقرار کنند».