افزایش مهاجرت و نتایج آن
منوچهر قاسمی
مدت‌زمانی است که موج مهاجرت طبقات مختلف جامعه را در خود گرفته و گروه‌های متفاوت اجتماعی به‌دلایل متعدد خانه پدری و خانوادگی خود را ترک کرده و به سرزمین‌های دور و نزدیک مهاجرت می‌نمایند. دلیل اولیه این‌گروه‌ها آن‌است‌که برای کسب رفاه و امکانات مالی و شغلی خواهان آن هستند و براین‌اساس مبنای مهاجرتشان را شکل می‌دهند و تأکید بر این دارند که بستگانشان قبلاً رفته‌اند کاملاً راضی هستند چون درآن‌کشورها به افراد توجه می‌شود و امکانات برای آن‌ها فراهم است، اما واقعیت این‌است‌که چنین دلایلی برای همه مهاجران وجود ندارد و در همه کشورها این استدلال صادق نیست. رنج دوری از وطن و عدم تسلط به زبان محلی، همچنین نداشتن تخصص مفید بهره‌دهی را دشوار می‌سازد که مشکل اصلی و اولیه است. زندانی‌شدن به‌دلیل ورود غیرقانونی به کشور دیگر و آنگاه اخراج گروه بسیاری از مهاجران را شامل شده و سرانجام با افسردگی و حتی بیماری روحی و روانی بعدازمدتی به وطن خود بازگشته‌اند. دراین‌میان تعدادی به‌دلایل متفاوت جان خود را از دست داده‌اند. به‌طورمثال عبور از راه‌های آبی و غرق در دریا مانند کسانی‌که با قایق از فرانسه تا انگلستان در دریای مانش هستند غرق شده‌اند و خانواده‌هایشان را برای همیشه عزادار ساخته‌اند. چنین اتفاقاتی نشان می‌دهد که ترک وطن همیشه عامل خوشبختی، سعادت و رفاه نبوده و نیست. در گذشته‌ای نزدیک تعداد قابل‌توجهی از پزشکان، پرستاران و هنرمندان و همچنین برخی نویسندگان ایرانی کار خود را رها کرده و مهاجرت نموده‌اند ولی در مکاتبات خانوادگی از سرگردانی و عدم‌موفقیت سخن می‌گویند و توان بازگشت هم ندارند. باتوجه‌به این توضیحات چه باید کرد؟ در مرحله اول مسئولانه و مدیران امور اداری کشور، صاحبان صنایع سنگین و کارشناسان متخصص با برنامه‌ریزی صحیح و منطقی و درعین‌حال اجرایی می‌توانند نیروهای انسانی فعال را حمایت کرده و در امور شغلی، حرفه‌ای، اقتصادی هماهنگی ایجاد و به‌نحومطلوب و قابل قبولی از تخصص‌ها بهره‌گیری نموده و به‌طورمنظم روحیه آن‌ها را تقویت و رضایت‌مندی‌شان را حفظ نمایند. مرحله دوم آگاه‌سازی صحیح، منظم و درست داوطلبان مهاجرت درمورد موانع مهاجرت، نارسایی‌های موجود در کشور موردنظر، وجود سرگردانی و مشکلات غیرقابل‌پیش‌بینی به هنگام ورود و اشتباهات ناشی از عدم‌آگاهی محیطی و قوانین مربوط که در اوقاتی به زندانی و محکوم شدن را شکل می‌دهد برای مهاجران مسئله مهمی است. ایجاد چنین فضای اصولی و منطقی برای آگاه ساختن مهاجران فرصتی است که آن‌ها قبل از هر اقدامی درمورد مهاجرتشان و مسائل پیچیده که حتی ممکن است باعث مرگشان هم بشود بتوانند بیندیشند و با افراد آگاه مشورت نمایند. ازطریقی دیگر راهنمایی و هدایت مهاجران نقش رسانه‌های اجتماعی مانند صداوسیما و نشریات بسیارمهم جلوه‌گر است که با برنامه‌ریزی صحیح و جهت آگاه‌سازی و تشریح مهاجرت‌ها و ثمرات آن توضیح داده شود. ضمن‌آنکه بسیاری از ابهامات می‌تواند از بین برود و مهاجران هم تصمیم‌گیری آگاهانه‌ای را می‌توانند داشته باشند و توجه به این سؤال آیا با وضعیت جدید زیستی که به‌وجود می‌آید من می‌توانم هماهنگ شوم؟ درهرصورت مهاجران، کشور و خانواده خود را ترک نموده و دیگر پیشمانی نخواهند داشت و می‌توانند به موفقیت خود از این جابجایی استفاده کنند. البته درمقابل بسیاری از مهاجران نیز در برابر راهنمایی‌های صورت‌گرفته از اقدام خود منصرف شده و زندگی را میان خانواده و در وطن خود ادامه می‌دهند. امید آنکه دگرگونی‌های صحیح اجرایی و اصول بنیادی فعالیت‌های مثبت اجتماعی که توضیح داده شد جنبه عملی به‌خود گرفته و هدایت‌های کارا مهاجران را در مسیر درست و صحیح و موفق قرار دهد و آینده با سلامتی و رضایتمندی آنان شکل گیرد. دراینجا توضیحی هم لازم‌است‌که مهاجرت زمانی‌که با موفقیت همراه باشد مهاجر می‌تواند درصورت‌تمایل در فرصت‌های مناسب به کشور خود هم رفت‌وآمد داشته و خانواده خویش را خوشحال و شادمان سازد و این طریق را هم می‌توان ادامه داد.