افزایش ۱۵۰۰درصدی مخدرهای صنعتی
تازهترین گزارش مرکز آمار ایران نشان میدهد که در ششسال اخیر با وجود کاهش ۳۷درصدی کشف برخی موادمخدر سنتی مانند تریاک؛ با افزایش ۱۵۰۰درصدی مخدرهایی نظیر شیشه مواجه هستیم که بهنظر میرسد تمایل بیشتر به مصرف مخدرهای صنعتی ایجاد شده است. مطابق آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت اجتماعی فرهنگی در بهار امسال؛ روند کشف مخدرهای سنتی نزولی بوده درحالیکه نمودار کشفیات مخدرهای صنعتی دربرخیموارد حتی به افزایش ۱۵برابری رسیده است. در یک نمونه: از سال ۹۶ تابهامروز با وجود گسترش اقدامات اطلاعاتی و انتظامی در حوزه شناسایی و کشف موادمخدر، کشف مخدرهایی همچون تریاک با کاهش ۳۷.۶درصدی مواجه است و از ۶۴۹هزار و ۶۱۶کیلوگرم در سال ۹۶ به ۴۰۴هزار و ۹۷۶تن رسیده است. ایندرحالیستکه طبق همین گزارش؛ میزان کشف مخدرهایی همچون شیشه با رشد ۱۵برابری یا بهعبارتی ۱۵۰۰درصدی، از 2399کیلوگرم در سال ۹۵ به میزان قابلتوجه 38734کیلوگرم رسیده است. بهطورکلی این گزارش نشان میدهد: تمایل به موادمخدر صنعتی در کشور در کمتر از یکدههاخیر بهطور چشمگیر افزایش یافته یا دستکم اعداد نشان میدهند که شاهد افزایش عرضه مخدرهای صنعتی مانند شیشه نسبت به مخدرهای سنتی هستیم که حاکی از افزایش تقاضاست. کاهش توزیع و کشف موادمخدر سنتی نیز میتواند افزایش مصرف مخدرهای کانابیستی (مانند گل) یا صنعتی را توجیه کند. البته بهایننکته نیز باید اشاره کرد که طبق این آمار؛ با وجود کاهش محدود کشف مخدرهای سنتی، با افزایش قابلتوجه مخدرهای صنعتی روبهرو هستیم که شاید نشان از «افزایش مصرف موادمخدر» در کشور باشد. بانگاهیبه آمار پذیرش مراکز ترک اعتیاد نیز افزایش شمار معتادان مشهود است. طبق گزارش مرکز آمار ایران در بهار سال ۹۶ در ۸۶۳۲ مرکز ماده ۱۵، تعداد یکمیلیون و ۲۵۴هزار معتاد و مصرفکننده مخدر برای درمان پذیرش شدند؛ درحالیکه سهماههاول پارسال یکمیلیون و ۵۸۱هزارنفر در ۸۲۵۱ مرکز ماده ۱۵ پذیرش شدند. بهعبارتی: با وجود کاهش مراکز ماده ۱۵ با افزایش ۳۳۰هزارنفری پذیرش معتادان مواجهیم. وضعیت در مراکز دولتی ماده ۱۶ هم همینگونه است. شمار پذیرش معتادان در بهار سال ۹۶ در ۵۷۹ مرکز، 82665نفر بود که اینتعداد در سال گذشته به 149022نفر در ۳۹۵ مرکز رسیده است. بنابراین؛ افزایش کشفیات با شمار صعودی معتادان، همخوانی دارد که حاکی از رشد تصاعدی توزیع موادمخدر است. افزایش توزیع مخدر نیز بیشتر در مخدرهای صنعتی بوده که پیشتر آمار آن در گزارش مرکز آمار آمده است. غییر ذائقه مصرف موادمخدر در کشور بیارتباط با تغییر تولید مخدرها در بزرگترین منشأ آن؛ یعنی افغانستان نیست. از اوایل دهه ۹۰ گزارشها حاکی از ورود گسترده مواداولیه برای تولید مخدرهای صنعتی مانند شیشه به افغانستان داشت. سال ۲۰۲۲ دبیرکل وقت ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی در شصتوششمین نشست سالانه کمیسیون موادمخدر که در مقر سازمان ملل (در وین) برگزار شد، صادرات پیشسازهای شیمیایی ساخت موادمخدر صنعتی به افغانستان را یک خطر دانست و هشدار داد که اینمسئله تهدیدی جدید برای کشورهای منطقه و جامعه بینالملل است. بهگفته اسکندر مؤمنی؛ ازدیگرسو پیشسازهای شیمیایی به یک تجارت دوسویه تبدیل شده؛ بهطوریکه اینمواد بهصورت فزاینده از کشورهای صنعتی به افغانستان که هیچ مصرف قانونی ندارد، قاچاق و صرفاً در تولید هروئین، مرفین و متآمفتامین (شیشه) بهکار گرفته میشود؛ بنابراین میتوان دید با انتقال تولید موادمخدر در افغانستان از سنتی به صنعتی، شاهد تغییر مصرف میان معتادان نیز هستیم. باوجوداینکه این تغییر ذائقه به کشور ما محدود نشده و گزارشهای رسمی از همین تغییر در جوامع اروپایی نیز حکایت دارد اما ایران بهعنوان همسایه افغانستان و اولین ایستگاه انتقال و قاچاق مخدر، بیشترین آسیب را دیده و خواهد دید.