چشمانداز صادرات ایران
چشمانداز صادرات ایران بهعنوان کشوری پرجمعیت با منابعطبیعی غنی و شرایط جغرافیایی مناسب، میتواند وسیع و چشمگیر باشد. البته تحقق این چشمانداز، به عوامل متعددی مانند سیاستهای دولتی، توسعه زیرساختها، تنظیمات بازار، رقابت جهانی، تحریمها و دیگر عوامل وابسته است. باتوجهبه تنوع منابعطبیعی و صنایع مختلف در ایران، برخی از بخشهای صادراتی مهم عبارتاند از نفت و محصولات نفتی: ایران یکی از تولیدکنندههای بزرگ نفت در جهان است. صادرات نفتخام، گاز طبیعی و محصولات نفتی فرآوریشده مانند گازوئیل، بنزین و پلیمرها بهعنوان منبع درآمدزایی اصلی برای کشور عمل میکند. محصولات کشاورزی: ایران بهعنوان یکی از جوامع با تنوع زیاد منابعطبیعی و خاک حاصلخیز، قادر به تولید محصولات کشاورزی متنوعیست. صادرات اینمحصولات مانند غلات، پسته، زعفران، سیبزمینی، خرما، پرتقال و صادرات گلمحمدی به دیگر کشورها انجام میشود. صنایع غذایی: درزمینه تولید محصولات غذایی نیز پتانسیل بالایی داریم؛ محصولاتی مانند کشمش، روغنزیتون، میوههای خشک، آبمیوه و محصولات لبنی از صنایع غذایی قابلذکرند. صنایع معدنی: ایران یکی از غنیترینها درزمینه منابع معدنیست. محصولات صنایع معدنی مانند مس، روی، سرب، آهن، آلومینیوم و سنگهای قیمتی میتوانند بهعنوان محصولات صادراتی مهم برای ایران باشند. محصولات و مشتقات نفتی و شیمیایی از مهمترین گروه کالایی صادرات ایران است که سهم بیشتری در میزان صادرات دارد. میعانات گازی از مهمترین صادرات ایران است که با سهم بیش از ۱۷درصد رتبه اول را بهخود اختصاص داده. روغنهای سبک و فرآوردههای آن جز بنزین روغنهای سبک و فرآوردههای آن جز بنزین که از مهمترین صادرات ایران محسوب میشود، توانسته است رتبه دوم را از میان کالاهای صادراتی ایران بهخود اختصاص دهد. از مهمترین صادرات ایران پلیاتیلن گرید فیلم است که توانست در جایگاه سوم محصولات صادراتی ایران قرار بگیرد. رتبه چهارم در کالاهای صادراتی ایران متعلق به پروپان مایع، است، که بین کالاهای صادراتی ایران، دارای سهمی قابلتوجه است. متانول از مهمترین صادرات ایران بوده که در میان کالاهای صادراتی ایران در جایگاه پنجم قرار گرفته است. درزمینه صادرات مواد معدنی و مصالح ساختمانی فعالیت بسیاری داریم و سالانه مقادیر بسیارزیادی سنگآهن، خاک سرخ، سنگ مس، سنگ مرمر، سنگ روی، سنگ گچ، کرومیت، نمک طعام، سرامیک، شنوماسه، سیمان، استرانسیوم و آجرهای تزئینی به کشورها دیگر صادر میکنیم و درآمد بالایی از آن بهدست میآوریم. در سالهایی ایران مقدار قابلتوجهی از مصالح ساختمانی و کالاهای معدنی نظیرِ سیمان، کاشی، سرامیک، آجر، کفپوش و سنگ گچ را به کشورهای عراق، ترکیه، افغانستان، امارات و چین صادر کرده است. ایران کشوری فعال درزمینه صادرات محصولات کشاورزی به کل دنیاست، کالاهای کشاورزی و دامی همچون میوههای تازه و خشک، مغز بادام، کشمش، سبزیها، کتیرا، زیره، پسته، زعفران، انگور، هندوانه، سیب، خرما، انجیر، ماهی، خاویار، میگو، کرک، پوست و چرم، کراست و روده از مهمترین صادرات ایران بهحساب میآید. بینِ آنها، پسته، خرما، پوست و زعفران ایرانی از محبوبیت فراوانی برخوردارند؛ بنابراین سود فراوانی نصیب کشورمان میکنند. از سایر محصولات صادراتی که در دسته کالاهای سنتی و صنایعدستی قرار میگیرند و از مهمترین صادرات ایران هستند میتوان به فرش دستی، انواع گلیم، مسگری، گلابتون، سفالگری، قلمکاری و ... اشاره کرد. دراینبخش فرش دستی ما بیشترین رقم صادرات را بهخود اختصاص داده است. از جمله کشورهایی که فرش ایرانی وارد میکنند عبارتاند از آمریکا، آلمان، ایتالیا، امارات، لبنان، سوئیس، فرانسه، ژاپن، انگلستان و ... لازمبهذکر است: ایران دراینزمینه توانسته ۲۷۳ نشان یونسکو دریافت کند که از جمله آنها میتوان کلاه نمدی، سراجی سنتی، دولچهدوزی، پارچهبافی، حولهبافی، مسگری، گلابتونسازی، قلمکاری، نساجی سنتی، عبابافی، گلیم و ... را نام برد. حدود ۴۶۰ رشته درزمینه صنایعدستی در جهان وجود دارد که حدود ۳۷۰ رشته از آن در ایران وجود دارد. میتوان گفت: ایران درزمینه صادرات صنایعدستی از پتانسیل فراوانی برخوردار است که میتواند با برنامهریزی دقیق میزان صادرات آنرا افزایش دهد.
سمیه صالحی/ اقتصاد پویا