در نشست ظرفیتهای صادراتی صنایع خلاق افغانستان مطرح شد؛
پتانسیلهای مناسب بازار افغانستان برای صادرات صنایع خلاق در حوزه کودکونوجوان
ناهید شمشیری
نشست ظرفیتهای صادراتی صنایع خلاق به افغانستان، تجربهنگاری حضور در نمایشگاه بینالمللی ابوحنیفه کابل، با هدف توسعه بازار محصولات صنایع خلاق کشورمان در بازارهای افغانستان و بههمت مرکز نوآوری امید برگزار شد. صاحبان صنایع خلاق درایننشست تأکید کردند که بازار کشور افغانستان فرصتی مهم برای تولیدکنندگان ایرانیست که نباید از آن غفلت شود و با بهبود زیرساختها، اینکشور میتواند تا پنجسالآینده بازاری مهم برای تولیدات فرهنگی و کالایی برای کودکانونوجوانان آنجا باشد.
سجاد عباسی؛ مدیر مرکز ترویج و توزیع امید، باتأکیدبراینکه در لایه کودکونوجوان محصولات فرهنگی طبق فرهنگ و آموزههای فرهنگی خاص کشورمان تولید و عرضه میشود، گفت: «اینمحصولات میتواند باتوجهبه قرابتهای فرهنگی میان ایران و افغانستان بازار خوبی نیز دراینکشور باشد و درآمد صادراتی مناسبی را برای کشور حاصل کند». وی باابرازخرسندیازاینکه دولت طالبان توانسته بخشی از فعالان اقتصادی کشور را که سالهای قبل، از کشور خارج شدهاند را به افغانستان برگرداند، افزود: «این فعالان اقتصادی در برخی از بخشهای اقتصادی و صنعتی سرمایهگذاری کردهاند و تولیداتی؛ مثلاً درزمینه فولاد و میلگرد وجود دارد که موجب شده تولیدات صادراتی فولادی ایران بازار خود را دراینکشور از دست بدهند». وی بابیاناینکه افغانستان بیشترین واردات را در صنایع غذایی، آرد، روغن و برخی محصولات کشاورزی دارد، گفت: «بخش عمده این واردات را از روسیه انجام میدهد و بیشترین صادرات ما درزمینه غذا به اینکشور محصولات باغیست». وی نزدیکی فرهنگی و تولیدات وابسته به فرهنگ مشترک در دو کشور را از مهمترین مزیتهای صادرات به افغانستان برشمرده و افزود: «نباید فراموش کرد که افغانستان، عضو کشورهای شانگهای است و امکان انجام السی مشترک برای تجار وجود دارد».
محمدجعفر کبریایی؛ مدیرعامل نوشتافزار «پرسان» نیز درایننشست باابرازخرسندیازاینکه تولیدکنندگان ایران از سال ۹۶ در بازار افغانستان حضور دارند، گفت: «لوازمالتحریر کالایی اقتصادی و فرهنگیست و بهدلیل طرحها و گرافیکی که روی تولیدات لوازمالتحریر ایرانی انجام میشود و مردم افغانستان به تولیدات ایران درزمینه لوازمالتحریر علاقهمند هستند». وی بااشارهبهاینکه در زمان جمهوریت افغانستان و حکومت طالبان، دورههای متفاوت حضور تولیدات ایرانی در بازار افغانستان تجربه شده، افزود: «اینکشور در مسیر توسعه و رشد است و فرصت مهمی برای حضور تولیدکنندگان ایرانی در بازار اینکشور است؛ زیرا حاکمیت فعلی نیز در حوزههای مختلف اقتصادی علاقهمند به تعاملات تجاری و اقتصادی با شرکتهای ایرانی هم در حوزه صنایع خلاق و هم سایر تولیدات است و بازار ۳۰میلیونی اینکشور برای تولیدکنندگان ایرانی که امکان صادرات به اینکشور را دارند، مهم است». وی بابیاناینکه بخشی از جامع تحصیلکرده افغانستان از اینکشور مهاجرت کرده و نیاز اینکشور است این قشر را به زادگاه خویش بازگرداند، افزود: «صنعت سینما در افغانستان مهجور است و بیشتر تولیدات سینما از هند و پاکستان دراینکشور عرضه میشود». وی بااذعانبهاینکه زیرساختهای بانکی، کارتبهکارت و ... نیز در افغانستان اکنون نیست؛ اما تا پنجسالآینده حتماً این زیرساختها فراهم میشود، گفت: «درچنینشرایطی، فرصتی برای شرکتهای فعال در عرضه آثار هنری مانند فیلمیو و ... فراهم خواهد آمد که تولیداتی مناسب برای حضور در افغانستان فراهم کنند». وی بابیاناینکه سایر کشورها نیز بیکار نماندهاند و تجار از کشورهای مختلفی ازجمله آمریکا، مالزی و چین درتلاش برای کسب سهم از بازار افغانستان هستند، گفت: «پنجسالآینده، فرصتی طلایی برای کسب سهم از بازار صادرات کشور افغانستان است و نباید زمان را از دست داد». وی بااشارهبهاینکه امروز جامعه تحصیلکرده زیادی در کشور افغانستان وجود دارند و باید مدلهای سرمایهگذاری متفاوتی برای اینکشور درنظر گرفت, یکی از روشها مشارکت در سرمایهگذاریست، گفت: «فرهنگ افغانستان وابستگی زیادی بهدلیل حضور مردم اینکشور در ایران دارد و اگر سهمی از بازار اینکشور گرفته نشود پنجسالآینده برای این کسب سهم دیر خواهد بود». این تولیدکننده صنایع خلاق باتأکیدبراینکه امروز، نیازسنجی، بازارسنجی و تعریف بازار در افغانستان برای کسب سهم از بازار صادراتی اینکشور اهمیت ویژهای برای ایران دارد و بابیاناینکه اسباببازی بهعنوان یکیدیگر از تولیداتی که میتواند دراینکشور بازار مناسب داشته باشد، گفت: «در زمان جمهوریت افغانستان، صادرات اسباببازی به اینکشور انجام شده و همینروند، میتواند تداوم داشته باشد». وی بابیاناینکه امروز، در افغانستان به اینستاگرام، کاربریان بسیاری در فضای مجازی علاقهمندند، افزود: «با نگاه ویژه بهاینمقوله نیز میتوان محتواهای فرهنگی شامل، بازیهای رایانهای و انیمیشن مخصوص کودکانونوجوانان را بهزبان متفاوت برای بازار اینکشور تولید کرد». وی زنان را بخش مهمی از جامعه افغانستان برشمرده و بااشارهبهاینکه امروز، زنان افغانستان آگاه؛ اما محدود هستند، گفت: «تولیدات ورزشی که بتواند زمینه ورزش در منزل را برای زنان فراهم کند، زمینه مناسبی برای صادرات تولیدکنندگان ایرانی خواهد داشت». این عضو تولیدکنندگان صنایع خلاق، جامعه افغانستان را دارای طیف متفاوتی از اقوام و مذاهب اعم از شیعه و سنی و دیگر اقلیتها برشمرده و بااذعانبهاینکه میبایست ایرانی محصولات فرهنگی و اقتصادی خویش را متناسب با فرهنگ و سلایق آنها تولید و برای صادرات آماده کند، گفت: «معتقدم که فارغ از مباحث حاکمیتی بخش خصوصی باید برای نیازسنجی بازار اینکشور تلاش کند». وی باابرازتأسفازاینکه تصویر درستی میان تولیدکنندگان ایرانی از کشور افغانستان وجود ندارد، افزود: «بخشی از تولیدکنندگان و تجار افغانستان را کشوری ناامن تصور میکنند و تمایلی به سرمایهگذاری ندارند؛ درحالیکه پیوستهای فرهنگی میان ایران و افغانستان هست و تولیدکنندگان تلاش زیادی برای صادرات به کشورهای اروپایی دارند، از بازار دردسترس و نزدیک افغانستان بهدلیل همین نگاه نامناسب غفلت کردهاند». کبریایی بااذعانبهاینکه بخشی از تجار ایرانی به بازار سلیمانیه و کردستان در عراق توجه بیشتری دارند، افزود: «افغانستان نیز ظرفیتی مهم برای تجارت و مردمی مناسب برای مبادلات تجاری دارد و پول تجار و بازرگانان یا تولیدکنندگان ایرانی بهراحتی قابلبرگشت به کشور است». وی درباره نقش دولت درزمینه کسب سهم بیشتر از بازار افغانستان، بابیاناینکه نقش دولت حاکمیتی و شناخت بیشتر درباره بازار اینکشور است، افزود: «البته تسهیلگریهای دیگری نیز دراختیار و توان دولت هست. میتوان گروههای دوستی برای ارتباط بهتر با اینکشور برقرار کرد». کبریایی باتأکیدبر نقش مهم اتاقهای بازرگانی کشور در روند توسعه ارتباطات اقتصادی میان ایران و افغانستان، گفت: «اتاقهای بازرگانی میتوانند تجار دو کشور را بههم نزدیک و درجهت نیازسنجی و شناخت بازار و اتصال تجار ایرانی و افغان نقش مهم ایفا کنند». وی بابیاناینکه شناخت بازار و زیستبوم صادرات به افغانستان از مهمترین دستاوردهای نمایشگاه اخیر در افغانستان بوده، گفت: «این شناخت مسیر تجار را فراهم خواهد کرد؛ ضمناً نباید اینرا دورازذهن داشته باشیم که قراردادهایی درزمینه صادرات لوازمخانگی، دارویی، غذایی و ... با تجار افغانستان منعقد شده است». وی بابیاناینکه ۷۰ شرکت در نمایشگاه افغانستان شرکت کرده بودند، افزود: «درزمینه صنایع خلاق، تمرکزمان در نمایشگاه شناخت بازار، شناخت تجار، شرایط توزیع و ... است و بهطورحتم در آینده قراردادهای تجاری مناسبی بهتصویب خواهد رسید». وی درمورد قیمت رقابتی بااشارهبهاینکه در بسیاری تولیدات ازنظر رقابتی امکان رقابت با تولیدکنندگان سایر کشورها و تولیدکنندگان افغانستان هست، به ارائه مثالی پرداخته و گفت: «بهطورمثال درمورد لوازمالتحریر هم تولیدکنندگان افغان و هم ایرانی کاغذ را بهطور عمده از چین وارد میکنند».
مهدی دافعیان؛ یکیدیگر از فعالان صنایع خلاق و مدیرعامل پوشاک هدهد درایننشست، بااشارهبهاینکه این شرکت از کاراکترهای ایرانی و اسلامی در تولید پوشاک استفاده میکند، گفت: «افغانستان بهدلیل نزدیکی فرهنگی، بازار مناسبی برای صادرات صنایع خلایق در حوزه پوشاک کودکونوجوان است». وی در بااشارهبهاینکه وقتی صحبت از صنایع خلاق در هر کشوری میشود، یکی از مهمترین وجوه آن فرهنگ آنکشور است، افزود: «تولیدکنندگان فیلم و انیمیشن اکنون باتوجهبه حضور طالبان نباید به بازار اینکشور امیدواری چندانی داشته باشند اما این بازار در آینده نزدیک ظرفیت مناسبی دارد». وی بااشارهبه وجود نوعی لباس بومی مورداستفاده در افغانستان، گفت: «تولیدات تولیدکنندگان ایرانی، باید متناسب با لباسهای بومی مورداستفاده دراینکشور تولید و عرضه شود؛ زیرا بخش عمده زنان مانتوهای بلندی مانند عبا میپوشند و بحمدالله، نمایشگاه افغانستان کمک کرد تا شناخت درستی از نحوه پوشش و پوشاک مورداستفاده دراینکشور بهدست آید».
صابر نوریمحب؛ مدیر نهالستان مرکز نوآوری امید نیز درایننشست بااشارهبهاینکه متصدیان این مرکز، در سفری یکهفتهای به افغانستان، در نمایشگاه اینکشور حضور یافت، گفت: «مرکز نوآوری امید کار حمایت از واحدهایی را دارد که در حوزه بازی و سرگرمی، خلق جهان داستانها و تولید محتوا و بازار پردازی برای کودکانونوجوانان فعالیت میکنند». وی بااشارهبهاینکه دراینسفر، درگفتگوبا افراد مختلف ایننتیجه حاصل شد که حوزه صنایع خلاق مربوط به طبقه بالایی جامعه اینکشور است، افزود: «مثلاً فعالیتهایی که درزمینه فرهنگیست دراینکشور درحد تعاونیست و هنوز ذائقه برای تولیدات جدید ایجاد نشده است». وی افزود: «قشری از جامعه افغانستان، مصرفکننده تولیدات فرهنگی یا کالایی از تولیدات ایرانیاند که میتواند ظرفیت مناسبی برای صادرات از ایران به اینکشور باشد». وی بااشارهبه وجود محدودیتهای بخش توزیع در بازار افغانستان، گفت: «توسعه شبکه فروش در افغانستان کار سختیست و تمرکز باید بر کابل (پایتخت افغانستان) باشد». وی باابرازتأسفازاینکه امروز، شبکه فروش گسترده دراینکشور وجود ندارد، گفت: «البته شبکههایی نیز وجود دارند که باید کار توزیع را به آنها سپرد و با مدیران فروش شامل بازارک برای فروش محصولات ایرانی در بازار افغانستان گفتوگوهایی انجام شده است».
عکس: امیرمحمد غلامی