جابه‌جایی گلدسته 40‌ساله صحن جمهوری اسلامی حرم مطهر رضوی

گلدسته 40‌ساله صحن جمهوری اسلامی با تلاش‌های سخت و شبانه‌روزی مهندسان حرم مطهر رضوی به محل جدید خود در ایوان شمالی صحن جمهوری منتقل شد. هم‌زمان با ماه مبارک رمضان و در واپسین روزهای سال ۱۴۰۳ گلدسته 40‌ساله صحن جمهوری اسلامی، توسط سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی طی یک عملیات سخت و پیچیده منتقل شد. خلیل‌الله کاظمی، رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی دراین‌رابطه گفت: علیرغم تلاش‌های صورت‌گرفته در بحث توسعه حرم مطهر طی سال‌های گذشته، از یک‌میلیون‌مترمربع وسعت حرم مطهر، تنها حدود 4‌درصد آن فضاهای زیارتی مسقف است که این‌مقدار در زمان‌های پیک حضور زائر و نامساعد بودن شرایط جوی، شرایط را برای پذیرایی از زائر سخت و نامطلوب می‌کرد. وی افزود: برهمین‌اساس و حسب دستور تولیت معزز آستان قدس رضوی، مقرر شد تا به فضاهای سرپوشیده حرم مطهر افزوده شود. ازهمین‌رو پروژه طرح توسعه‌ای زیرسطحی بست شیخ بهایی و درکنارآن ایجاد رواق امیرالمؤمنین‌(ع) در صحن جمهوری در دستورکار قرار گرفت. کاظمی بابیان‌اینکه با ایجاد این دو پروژه نزدیک ۳۶‌درصد به فضاهای مسقف حرم مطهر افزوده می‌شود، تصریح کرد: در پروژه رواق امیرالمؤمنین‌(ع) برای حفظ ابنیه و ساختار یکسان آن، تاجایی‌که امکان داشت تلاش کردیم از مصالح موجود استفاده حداکثری را داشته باشیم. به‌همین‌منظور با جمع‌آوری سنگ‌های کف و حوض وسط صحن جمهوری تمامی آن‌ها در ورودی میدان قبله حدفاصل باب‌الجواد‌(ع) و باب‌الرضا‌(ع) به‌کار گرفته شد و حتی کتیبه‌هایی که در صحن جمهوری قدیم جمع‌آوری شده بود پس از شماره‌گذاری در خود رواق مورداستفاده قرار خواهد گرفت. وی بااشاره‌به بحث جابجایی گلدسته صحن جمهوری و پیچیدگی‌های این نقل‌وانتقالات گفت: در قسمت زیرین صحن جمهوری، بهشت ثامن‌(ع) قرار دارد و ازآنجا‌که بنا بود در بالای رواق امیرالمؤمنین‌(ع) زیارت بام را اجرایی کنیم، تقویت ستون‌های مربوط به سقف ضروری بود. رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی ادامه داد: برای این‌امر مجبور شدیم حدفاصل بین قبور صحن جمهوری ستون‌هایی را ایجاد کنیم؛ اما به‌هیچ‌عنوان ایجاد و نصب این ستون‌ها خللی به این سنگ‌قبرها وارد نکرد. وی اضافه کرد: موضوع مهم دیگری که در بحث احداث صحن رواق امیرالمؤمنین‌(ع) مطرح بود، جابه‌جایی گلدسته‌ای به‌وزن 35‌متر و وزنی حدود 210‌تن بود. ازآنجایی‌که سقف بهشت ثامن‌(ع) در زیر این گلدسته قرار داشت و بستر مناسبی هم برای استقرار گلدسته نداشت و همچنین ورود جرثقیل سنگین نیز به داخل حرم مطهر ممکن نبود به‌ناچار مجبور بودیم از روش دیگری برای جابه‌جایی گلدسته استفاده کنیم. رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی ادامه داد: پس از جلسه‌های مکرر بنا شد جابه‌جایی این گلدسته‌ها بدون‌اینکه تخریبی درآن‌صورت بگیرد به محل جدید خود در ایوان شمالی صحن جمهوری منتقل شود. وی ادامه داد: باتوجه‌به‌اینکه گلدسته درحدود دهه ۶۰ احداث شده و از مقاومت لازم برخوردار بود و تمام آزمایشات انتقال آن نیز مثبت بود، بنابراین تصمیم‌برآن‌شد با ایجاد سکو توسط ریل راه‌آهن یا تراورس این سازه به محل جدید منتقل شود. کاظمی گفت: نکته دیگری که مطرح بود، آسیب ندیدن و مهار گلدسته به‌ویژه قسمت ماذنه بالای گلدسته و سوارکردن آن روی شاسی مربوطه و بعد نیز جداکردن آن از فونداسیون قبلی و انتقال آن بود. وی گفت: چون حجم زیادی از قسمت بالای مناره گلدسته طلاکاری شده، این نگرانی ایجاد می‌شد تا در این نقل‌وانتقال آسیبی به سازه وارد نشود دراین‌فرایند با شاسی که برای این گلدسته درنظر گرفتیم، نزدیک به ۵۱۰‌تن تناژ نیاز بود که بایست در کف صحن جمهوری منتقل می‌شد. کاظمی خاطرنشان کرد: خوشبختانه این‌عملیات از روز پنجشنبه 9 اسفند اجرایی شد و در مرحله نخست قرار شد که وزن گلدسته از روی پایه‌ها برداشته شود؛ بنابراین 8 جک 80‌تنی در اطراف گلدسته مستقر شد که نزدیک 4/5‌سانت به‌صورت عمودی گلدسته را پایین آوردیم و روی شاسی قرار دادیم. رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی تصریح کرد: بعدازآن فونداسیون‌های اصلی گلدسته برش زده و آماده انتقال شد و از ساعت ۸: ۳۰ صبح روز شنبه ۱۱ اسفند کار جابه‌جایی آغاز شد و تا ساعت 21 کار به‌اتمام رسید و در هرساعت 6‌متر گلدسته جابجا و مسیری نزدیک به 65‌متر طی شد تا گلدسته به نقطه مدنظر منتقل خود برسد. صحن جمهوری اسلامی دارای دو گلدسته است که فاصله قبلی این دو گلدسته ۱۲۰‌متر بود که در فضای جدید و با ایجاد رواق امیرالمؤمنین‌(ع) و استفاده زائران از حریم بام این رواق، این فاصله به حدود ۵۰‌متر رسید.تولیت آستان قدس رضوی جابه‌جایی گلدسته صحن جمهوری اسلامی حرم مطهر امام‌رضا‌(ع) را نمونه‌ای از توانمندی متخصصان داخلی و خودباوری ملی دانست. آیت‌الله احمد مروی در حاشیه انجام پروژه بزرگ جابه‌جایی گلدسته صحن جمهوری اسلامی حرم مطهر رضوی باتأکیدبراینکه این‌پروژه نمادی از خودکفایی و اعتمادبه‌نفس متخصصان ایرانی در انجام پروژه‌های پیچیده بدون نیاز به کمک خارجی‌ست، اظهار کرد: این‌پروژه دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی‌ست که براساس گزارش‌های مهندسان، انجام چنین عملیاتی با این مشخصات در جهان بی‌سابقه بوده که باموفقیت توسط مهندسان و متخصصان ایرانی به‌انجام رسید. وی همچنین بااشاره‌به تأثیر انقلاب اسلامی در تقویت روحیه خودباوری و استقلال در میان ملت ایران، بیان کرد: این‌پروژه نشان می‌دهد که با همت و اراده، می‌توان به موفقیت‌های بزرگ در حوزه‌های مختلف دست یافت. چنین دستاوردهایی نه‌تنها توانمندی متخصصان ایرانی را به‌نمایش می‌گذارد، بلکه روحیه خودباوری و استقلال را در میان آنان تقویت می‌کند. این‌پروژه گواهی براین‌است‌که متخصصان ایران بدون وابستگی به دیگران، می‌توانند به اهداف بزرگ و پیچیده دست یابد. تولیت آستان قدس رضوی درپایان از تلاش‌های بی‌وقفه کارشناسان، مهندسان و کارگرانی که دراین‌پروژه مشارکت داشتند، قدردانی کرد و گفت: این موفقیت حاصل همکاری و همدلی تمامی مهندسان و دست‌اندرکارانی‌ست که با ایمان و تلاش بی‌وقفه، این‌پروژه دشوار را به‌سرانجام رساندند. شایان‌ذکر است که دراین‌پروژه، گلدسته‌ای به‌همراه سازه‌های محاری و ملحقات به‌وزن ۵۰۰‌تن و ارتفاع ۳۷‌متر، به‌میزان ۶۵‌متر روی سقفی که زیر آن فضای خالی‌ست، جابه‌جا شد. جابه‌جایی گلدسته صحن جمهوری اسلامی درراستای اجرای طرح احداث رواق امیرالمؤمنین علیه‌السلام انجام شده است.