علم در خدمت ورزش؛ و ماجرای آسیب‌دیدگیِ ACL

اگرچه دریک‌لحظه رخ داد؛ اما به‌نظر می‌رسید که «لیا ویلیامسون» در ثانیه‌ای که به زمین افتاد، متوجه شد ماجرا چقدر جدی‌ست! چهره مطرح باشگاه «آرسنال» و کاپیتان تیم ملی فوتبال زنان «انگلیس»، در دیدار با «منچستریونایتد» (در آوریل) داشت توپ را در میانه میدان به‌چالش می‌‌کشید که با چهره‌ای درهم، بر زمین افتاد. دست راستش را در هوا به‌نشانه هشدار به پزشکان تیمش تکان داد؛ قبل‌ازاینکه البته سرش را بین بازوهایش قرار دهد و محکم دستش را به زمین بکوبد! یکی از گزارشگران BBC در پخش زنده گفت: «انگار اوضاع برای کاپیتان تیم ملی انگلیس، خوب به‌نظر نمی‌رسد!» درهمان‌روز، در فاصله بیش از ۳۰۰‌کیلومتری در «ادینبورگ»، صحنه مشابهی، لحظات پایانیِ مسابقه «لیگ برتر زنان اسکاتلند» را قطع کرد: «کَتی رود» مهاجم قلوب در عرصه فوتبال «نیوزلند»، در دقیقه ۸۲ مصدوم شد. این دونفر، بعداً طی مصاحبه‌هایی، آنچه را که بسیاری از ناظران از آن می‌ترسیدند، تأیید کردند: آن‌ها نیز به جمع فوتبالیست‌های زنی پیوستند بودند که از ناحیه زانو آسیب دیدند؛ مسئله‌ای که دهه‌ها فوتبال زنان را در عرصه حرفه‌ای تحت‌تأثیر قرار داده است. «ویلیامسون» در ۲۱ آوریل در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «متأسفانه رؤیای جام‌جهانی و لیگ قهرمانان اروپا برای من تمام شده است و همه فکر می‌کنند این، اصل ماجرا‌ست؛ اما اینکه هرروز باید به خودم بگویم که دیگر همه‌چیز به‌پایان رسیده و باید این‌ها را پشت‌سر بگذارم، تمامِ ذهنم را درگیر کرده است!» ازآن‌سو، «رود» نیز در اینستاگرام خود نوشت: «متأسفم که بگویم من نیز به باشگاه درحال‌گسترشِ ACL پیوستم!» آسیب‌های ACL درآستانه جام‌جهانی فوتبال زنان ۲۰۲۳، برای مدتی سرفصل‌های ورزشی را به‌خود اختصاص داد؛ زیرا «ویلیامسون»، «رود» و تعداد زیادی دیگر از برترین زنان فوتبالیست؛ از «ویویان میدما» هلندی گرفته تا «جانین بکی» کانادایی، «ماری-آنتوینی کاتوتو» فرانسوی و «بت مید» انگلیسی، کنار گذاشته شدند. اگرچه ورزشکاران زن و مرد (هر‌دو) می‌توانند دچار آسیب‌های ACL شوند؛ اما تحقیقات نشان داده که ورزشکاران زن نسبت به همتایان مردِ خود، درمعرض‌خطر بیشتری‌اند و به‌ادعای برخی از کارشناسان؛ هشت‌برابر بیشتر! ضمناً ورزشکاران مرد، زود‌تر از همتایان زنِ خود، به میدان‌های ورزشی بازمی‌گردند. این‌وضعیت، سؤالاتی را درمورداینکه «چرا بسیاری از برترین فوتبالیست‌های زن، از آسیب‌دیدگی ACL رنج می‌برند؟» مطرح کرده است. همچنین باعث ایجاد بحث‌هایی درمورد «برابری» دراین‌ورزش شده و بازیکنان را وامی‌دارد تا فوراً درخواست تحقیقات بیشتر و دسترسی به همان سطح منابع و پشتیبانی برای مقابله با آسیب را مانند همتایان مرد کنند. «کریستن پرس»؛ مهاجم تیم ملی «ایالات‌متحده» که سال گذشته میلادی پس از آسیب‌دیدگی، تحت سه عمل جراحی قرار گرفت، در ماه می به ESPN گفت: «فکر می‌کنم، میزان آسیب‌دیدگی ACL در فوتبال حرفه‌ای زنان، در دوسال‌اخیر شوکه‌کننده بوده است». به‌گفته او که طیِ دوره توان‌بخشی، نامش در ترکیب جام‌جهانی «ایالات‌متحده» قرار نگرفت؛ اگر تعداد مشابهی از ستارگان مرد فوتبال به‌همین‌شکل از رقابت‌های مهم، دور بمانند، واکنش‌ها بسیارمتفاوت خواهد بود. او گفت: «اگر این اتفاق، در فوتبال مردان رخ می‌داد، بلافاصله عکس‌العمل نشان می‌دادند که چگونه باید این مشکل را حل و عللش ‌را کشف کرد و مطمئن شد این بازیکنان، در بزرگ‌ترین لحظات زندگیِ فوتبالی‌شان دردسترس باشند؟!» اول بگوییم ACL که مخفف «رباط صلیبی قدامی» است، یکی از چهار رباط اصلی تثبیت‌کننده زانوست. «الیزابت گاردنر»؛ استادیار جراحی ارتوپدی و توان‌بخشی در «دانشگاه ییل» (آمریکا)، توضیح می‌دهد: رباط‌ها اساساً به‌مثابه طناب‌هایی هستند که استخوان‌ها را به‌هم متصل می‌کنند. رباط جانبی داخلی و رباط جانبی خارجی (به‌ترتیب MCL و LCL) در هر طرف زانو قرار دارند و از حرکت پهلوبه‌پهلو جلوگیری می‌کنند؛ درحالی‌که ACL و شریکش رباط متقاطع خلفی یا PCL، در وسط قرار دارند و از حرکت جلو به عقب استخوان درشت‌نی (ران استخوان ران) جلوگیری می‌کنند. درحالی‌که گاهی‌اوقات آسیب ACL ممکن است به‌دلیل تماس رخ دهد؛ اما رمز واقعه در ورزش معمولاً یک آسیب غیر‌تماسی یا یک آسیب چرخشی غیر‌تماسی‌ست. وقتی این جمله را به‌عنوان یک پزشک پزشکی ورزشی می‌شنوید، اولین چیزی‌که به ذهنتان خطور می‌کند این‌است‌که خب؛ چه اتفاقی برای ACL می‌افتد؟ زیرا رباطی‌ست که قرار است از چرخش یا چرخش زانو جلوگیری کند» و در دنیای فوتبال حرفه‌ای، به‌گفته «اِمی والش» (بازیکن سابق تیم ملی زنان کانادا)؛ «وقتی چنین مصدومیتی اتفاق می‌افتد، فوراً متوجه خواهید شد؛ حال می‌خواهد بازیکن وسط زمین درحال‌حرکت باشد که پایش بچرخد یا دراثر ضربه، به زمین سقوط کند. گاهی هم صدایی فاجعه‌بار دارد؛ صدایی کاملاً گویا و انکارنشدنی که به درد و گریه می‌انجامد!» او که نماینده «کانادا» در جام‌های جهانی زنان فیفا در سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۷ و در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ پکن بود، می‌گوید: «پیش‌بینیِ تبدیل‌شدن به بازیکن بعدی که دچار آسیب‌دیدگی ACL می‌شود نیز به‌شدت در ذهن بسیاری از بازیکنان هست.