تجارت خارجی ایران؛ بازگشت به مدار رشد با تراز منفی
1403 را میتوان نقطه بازگشت تجارت خارجی ایران به مسیر رشد دانست اما موازنه تجاری همچنان بهنفع واردات است. تنوعبخشی به شرکای تجاری، کاهش خامفروشی و رفع موانع نقلوانتقال پول، از جمله اولویتهاییست که امسال باید به آنها توجه جدی شود. بهگزارش لیل معتمد منفرد (فارس)؛ تجارت خارجی ایران در ۱۴۰۳ با عبور از مرز ۱۳۰میلیارددلار، باردیگر به سرفصلهای اقتصادی کشور بازگشت. با وجود محدودیتهای جهانی و چالشهای مزمن در نظام بانکی و حملونقل بینالمللی، دادههای گمرک ایران نشان میدهد: تجارت غیرنفتی کشور نسبت به سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۱درصد رشد کرده است. طبق آخرین گزارش منتشرشده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران؛ ارزش کل تجارت غیرنفتی ایران در ۱۴۰۳ معادل ۱۳۰میلیارد و ۲۱۹میلیوندلار بوده است. ازاینمیزان، ۵۷میلیارد و ۸۴۴میلیوندلار مربوط به صادرات و ۷۲میلیارد و ۳۷۵میلیوندلار مربوط به واردات است. بااینحساب، تراز تجاری کشور در پایان سال قبل حدود ۱۴.۵میلیارددلار منفی بوده است؛ رقمی که هرچند نشانهای از افزایش واردات دارد اما بهتعبیر کارشناسان میتواند ناشی از رشد تقاضا برای ماشینآلات و کالاهای واسطهای باشد، نه صرفاً کالاهای مصرفی. در میان شرکای تجاری ایران، چین با اختلاف، مهمترین مقصد کالاهای صادراتی و مبدأ واردات بوده است. در سال ۱۴۰۳، ایران بیش از ۱۴.۸میلیارددلار کالا به چین صادر کرده و نزدیک به ۱۹.۵میلیارددلار نیز واردات از اینکشور داشته است. پس از چین، عراق، امارات، ترکیه و پاکستان در فهرست شرکای صادراتی هستند. در بخش واردات نیز امارات با ۲۱میلیارد و ۹۸۱میلیوندلار واردات به ایران، رتبه نخست را دراختیار دارد. کالاهای عمده صادراتی ایران در سال گذشته شامل محصولات پتروشیمی، هیدروکربنهای سبک، فلزات پایه و محصولات کشاورزی مانند هندوانه و خرما بوده. ایندرحالیستکه واردات بیشتر به اقلامی مانند تلفنهمراه، ذرت دامی، روغن خام و قطعات خودرو اختصاص داشته؛ نشانهای از ادامه وابستگی تولید داخل به واردات مواداولیه و کالاهای سرمایهای. تراز تجاری کشور در سال ۱۴۰۳ با رقم منفی ۱۴میلیارد و ۵۳۱میلیوندلار بسته شد. بااینحال، واردات هشتمیلیارد و ۵۱میلیوندلار طلا که عمدتاً جهت رفع تعهدات ارزی وارد کشور شد، در محاسبات تأثیرگذار است.