جای خالی زنان در هیئترئیسه مجلس
درطول 12دوره مجلس شورای اسلامی تنها دو نماینده زن توانستهاند در جایگاه هیئترئیسه حضور داشته باشند و از ۲۱سالپیش تاکنون هیچ زنِ نمایندهای موفق نشده به هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی راه پیدا کند. بهگزارش سمیه لاری (ایرنا)؛ دوازدهمیندوره مجلس شورای اسلامی دوشنبه ۷ خرداد ۱۴۰۳ در شرایطی آغازبهکار کرد که زنان نماینده از مجموع ۲۹۰ کرسی این مجلس، ۱۴ کرسی را بهخود اختصاص دادند؛ الهام آزاد، سارا فلاحی، فاطمه محمدبیگی، فاطمه مقصودی، زهرا سعیدی، سمیه رفیعی و زهره سادات لاجوردی، زهرا خدادادی، مریم عبداللهی، شهین جهانگیری، عالیه زمانی کیارسی، فاطمه جراره، بهشید برخوردار و زینب قیصری ۱۴ نماینده زنیاند که توانستند با کسب اعتماد رأیدهندگان حوزه انتخابیه خود به مجلس دوازدهم راه پیدا کنند.
نیمی از زنان نماینده دوازدهمیندوره مجلس شورای اسلامی که تا چندروزدیگر نخستین سال فعالیت خود را پشتسر میگذارند، از سابقه نمایندگی برخوردار هستند و برخی نظیر زهرا خدادادی، مریم عبداللهی، شهین جهانگیری، عالیه زمانی کیارسی، فاطمه جراره، بهشید برخوردار و زینب قیصری جزو بانوانی شناخته میشوند که برای نخستینبار سابقه نمایندگی را در کارنامه خود دارند. از نکات قابلتوجه دراینزمینه میتوان بهاینموضوع اشاره کرد که از جمع رأیدهندگان زرتشتی برای اولبار یک نماینده زن اقلیت (بهشید برخوردار) توانست از حوزه اقلیتهای دینی و مذهبی، ردای نمایندگی اینگروه از هموطنان را بر تن کند. در سال اول فعالیت مجلس دوازدهم نیز هیچیکاز بانوان نماینده نتوانستند به هیئترئیسه مجلس راه یابند. همزمان با نزدیکشدن به انتخابات هیئترئیسه مجلس در اجلاسیه دوم که اوایل خردادماه برگزار میشود، گمانهزنیها درباره افرادیکه قصد تصاحب کرسی هیئترئیسه مجلس را دارند، بیشتر شده. دراینمیان نام تعدادی از زنان نماینده برای آزمودن شانس خود برای کسی یکی از ۱۲ کرسی هیئترئیسه که متشکل از یک رئیس، دو نایبرئیس، شش دبیر و سه ناظر است بهچشم میخورد و طبق گفتههای رئیس فراکسیون زنان مجلس تاکنون سه نماینده زن برای حضور در هیئترئیسه مجلس اعلام آمادگی کردهاند. فاطمه محمد بیگی ضمن بیان این مطلب، گفت: زنان نماینده هیچچیزی کمتر از آقایان ندارند و حتی دربرخیمواقع و موضوعات پیشتاز و پرچمدار نیز هستند. حضور زنان در هیئترئیسه میتواند در تنظیم لوایح و طرحها و اولویتبخشی به مسائل حوزه زنان و خانواده و پررنگشدن حکمرانی فرهنگی و اجتماعی این قشر از جامعه مؤثر باشد. وی بااشارهبهاینکه فعلاً دو یا سهنفر از خانمها تمایل خود را برای حضور در انتخابات هیئت ریسه مجلس اعلام کردهاند، گفت: البته دراینزمینه گفتوگوها درحالانجام هست، انشاءالله ببینیم که تا اجلاسیه دوم چندنفر خواهان حضور در هیئترئیسه هستند، برای حضور خانمها مانند آقایان محدودیتی وجود ندارد. رئیس فراکسیون زنان مجلس تصریح کرد: اینکه آقایان بهاینموضوع باور داشته باشند که برای حوزههای مختلف تخصصی بهویژه اجتماعی و فرهنگی، خانمها هم میتوانند در هیئترئیسه حضور داشته باشند و رأی بدهند بسیارمهم است، بسیاری از خانمهای نماینده توانمندی لازم را دارند ولی متأسفانه دیده نمیشوند. مجلس باید اجازه دهد که توانمندی بانوان در سطوح عالی حکمرانی دیده شود. بهشید برخوردار نماینده زرتشتیان در مجلس و عضو فراکسیون زنان نیز درباره اهمیت حضور زنان در ترکیب هیئترئیسه مجلس میگوید: این حضور میتواند در پیگیری بهتر موضوعات مربوط به حیطه زنان بسیارمؤثر باشد. همچنین قطعاً ترکیبی از خانمها و آقایان در هیئترئیسه مجلس مدیریت بهتری را برای صحن بههمراه خواهد داشت. الهام آزاد نماینده مردم نائین و عضو فراکسیون زنان مجلس هم دراینباره میگوید: زن در آیین ما ریحانه است و از یک قوه استعداد، استدلال و ذهنیت بالایی برخوردار است و معتقدیم در جامعه اسلامی زنان پا بهپای مردان و دو بازوی تکامل جامعه اسلامی هستند و باید ازاینظرفیتها استفاده شود. وی یادآور شد: انقلاب اسلامی ظرفیتهای لازم را برای بروز و ظهور استعداد و توانمندیهای زنان در مجامع بینالمللی و کشوری ایجاد کرده تاجاییکه هر جا زنان ما حضور داشتهاند موفق بوده و اعتماد دیگران را نیز بهخود جلب کردهاند. عضو فراکسیون زنان مجلس تأکید کرد: هریکازما زنان در جایگاهی که قرار داریم بایستی به موفقیت بانوان دیگر کمک کنیم تا بتوانیم اتفاقات خوبی را برای میهن اسلامی خود رقم بزنیم. بررسی تاریخچه ادوار مجلس نشان میدهد که تاکنون و طی ۱۲دوره مجلس، ۱۲۵ زن بهعنوان منتخب مردم به مجلس راه یافتهاند؛ در دوره اول تا سوم مجلس چهارنفر، در دوره چهارم نهنفر، در دوره پنجم ۱۴نفر، در دوره ششم ۱۳نفر، در دوره هفتم ۱۳نفر، در دوره هشتم هشتنفر، در دوره نهم نهنفر، دوره دهم ۱۷نفر و در دوره یازدهم ۱۶ زن بهعنوان نمایندگان مردم در مجلس حضور داشتهاند و در دوره دوازدهم ۱۴نفر از زنان در هرم سبز بهارستان به ایفای نقش نمایندگی مردم مشغول هستند. نیز در بررسی اعضای هیئترئیسههای مجالس پیشین نام دو نماینده ادوار یعنی سهیلا جلودارزاده و شهربانو امانی بهچشم میخورد؛ جلودارزاده که سابقه نمایندگی مجلس در ادوار پنجم، ششم، هفتم و دهم را در کارنامه سوابق خود دارد، در دوره ششم برای چهارسال بهعنوان عضو هیئترئیسه (منشی) فعالیت کرد. شهربانو امانی نیز که سابقه نمایندگی مجلس در ادوار پنجم و ششم را داشت، دومین زنی بود که در کنار سهیلا جلودارزاده در مجلس ششم موفق به حضور در جایگاه هیئترئیسه شده و به سِمت منشی هیئترئیسه مجلس ششم انتخاب شد. جلودارزاده اصلاحطلب که در حزب کار نیز عضویت دارد بهتازگی در گفتوگویی روایتی از نحوه حضورش در هیئترئیسه مجلس ششم را بیان کرد و گفت: «برای اولینبار بود که یک خانم به هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی راه پیدا میکرد. با حمایت جمعی اصلاحطلبان وارد هیئترئیسه شدم و تعدادی از آقایان و خانمهای اصولگرا به من رأی دادند. سال دوم معمولاً سال سختتری است و تغییرات انجام میشود با رأی بیشتر از دور اول تثبیت شدم. بههمیندلیل چهارسال در هیئترئیسه حضور داشتم». یکیدیگر از نکات حائزاهمیت ایناستکه زنان نماینده مجلس هیچوقت درطول 12 دوره مجلس شورای اسلامی نتوانستهاند ریاست کمیسیونهای تخصصی را عهدهدار شوند اما در دورههای مختلف فقط توانستهاند ریاست فراکسیونهای تخصصی، نواب رئیسی یا جایگاههای مختلف هیئترئیسه کمیسیونهای تخصصی مجلس را بهدست آورند. دراینراستا میتوان از «سمیه رفیعی» نماینده مردم تهران در مجلس دوازدهم نام برد. او اکنون رئیس فراکسیون محیطزیست مجلس است. بههرحال باید نظارهگر بود و دید نمایندگان مجلس شورای اسلامی اینبار و در دومینسال فعالیت مجلس دوازدهم، از ۱۲ کرسی هیئترئیسه مجلس چهمیزان را به بانوان اختصاص میدهند. آیا آنها میتوانند بعد از ۲۱سال دوباره به هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی راه یابند یا بازهم از پایین جایگاه هیئترئیسه به ایفای وظیفه نمایندگی خود خواهند پرداخت؟ بهگزارش حمت طهمورثی (ایرنا)؛ چندروزی تا برگزاری انتخابات هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی باقی مانده، فضای سیاسی مجلس نشان میدهد که تعدادی از نمایندگان درحالرایزنی برای حضور در ترکیب هیئترئیسه هستند. در حوزه ریاست قالیباف گزینه مطرح است وی تاکنون پنجسال کرسی ریاست مجلس را دراختیار داشته است و احتمال میرود در سال دوم، مجلس دوازدهم هم رقیب جدی نداشته باشد. براساس شنیدهها برای دومینسال فعالیت مجلس دوازدهم آقایان ذوالنور، حاجی بابایی، نیکزاد، منادی، مصری و حاجی دلیگان قصد نامزدی برای نواب رئیس را دارند و تعداد زیادی از نمایندگان هم نامزد دبیری و ناظر هیئترئیسه هستند. طبق ماده ۲۳ وظایف و اختیارات هیئترئیسه عبارتاستاز نظارت بر کلیه امور اداری، مالی، استخدامی و سازمانی مجلس، انتظام و حفظ انضباط جلسات مجلس، اعلام مراتب رد اعتبارنامه یا استعفای نمایندگان به وزارت کشور و ... بررسی اجمالی این وظایف نشان میدهد که ترکیب هیئترئیسه مجلس میتواند نقش مهمی در تصویب لوایح و طرحها داشته باشد و بیشک هیئترئیسه توانمند و باتجربه، مجلس را قوی میکند و اگر بهصورت مطلوب عمل کند طرحها و لوایح غیرضروری وارد دستور نمیشود و این، نقش اساسی در پیشبرد کیفی امور مجلس دارد. جعفر قادری؛ نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درمورد اهمیت ترکیب هیئترئیسه مجلس گفت: نقش هیئترئیسه محوری و کلیدی است. اگر هیئترئیسه توانمند باشد و بتواند از ظرفیتهای مجلس استفاده کند کارایی، عملکرد و بهرهوری مجلس هم افزایش پیدا میکند. نماینده مردم شیراز بیان داشت: در ترکیب هیئترئیسه مجلس باید افرادی حضور یابند که دغدغه مسائل کلی و کلان کشور را داشته باشند و افرادیکه درگیر مسائل ریز و جزئی حوزه انتخابیه هستند نمیتوانند در جایگاه هیئترئیسه تأثیرگذار باشند. وی تصریح کرد: هیئترئیسه باید با وسعتنظر مسائل مجلس را مدیریت کند؛ چون وقت مجلس خیلی مهم است و اگر بتواند از وقت خود در تصویب لوایح و طرحها بهخوبی استفاده کند طبیعی است که تصویب قوانین باکیفیت و کاربردی راندمان دولت را هم بالا میبرد.