ایجاد جهان «سه‌قطبی»؛ سناریوی جدید اقتصاددانان

اقتصاددانان بانک «ولز فارگو» گفتند: جنگ تعرفه‌ای آمریکا ممکن است سرآغاز ایجاد سه بلوک جهانی باشد زیرا این تعرفه‌ها به جهانی‌زدایی دامن می‌زند؛ در سناریوی ارائه‌شده این بانک، ایران، در بلوک چین قرار داده شده. به‌گزارش راهله بختیاری (ایسنا)؛ دوران موانع تجاری کمتر و وابستگی متقابل اقتصادی بیشتر درحال‌افول است و جنگ تجاری تهاجمی دونالد ترامپ؛ رئیس‌جمهور آمریکا، این‌روند را بیشتر تشدید می‌کند. اقتصاددانان ولز فارگو سناریویی فرضی را ترسیم کرده‌اند که در آن جهان به سه بلوک تجاری به‌رهبری آمریکا، چین و اتحادیه اروپا تقسیم می‌شود. جهانی‌شدن قبل‌ازاینکه ترامپ با جنگ تجاری تهاجمی خود در اوایل امسال جهان را شوکه کند، عقب‌نشینی را آغاز کرده بود، اما تعرفه‌های وی این‌روند را تسریع کرد و متحدان را برآن‌داشت تا نقش آمریکا در جهان را زیرسؤال ببرند، به‌طوری‌که اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، حتی در آوریل اظهار کرد: «غربی که ما می‌شناختیم دیگر وجود ندارد». درحالی‌که ترامپ از بالاترین نرخ‌های تعرفه‌ای خود عقب‌نشینی کرد، اما به‌نظر نمی‌رسد که تعرفه‌ها به‌این‌زودی‌ها از بین بروند، زیرا رئیس‌جمهور آمریکا یک‌جانبه خبری از اعمال تعرفه‌هایی تا ۷۰‌درصد داده است. اقتصاددانان بانک «ولز فارگو» در سناریو فرضی تقسیم جهان به سه بلوک، بلوک‌ها را به‌این‌صورت تعریف کردند: 1. بلوک آمریکا: این بلوک شامل بیشتر کشورهای نیمکره غربی به‌علاوه متحدان سنتی در آسیا و خاورمیانه است / 2. بلوک چین: این بلوک شامل روسیه، بخش عمده‌ای از شرق آسیا و آسیای‌مرکزی، اقتصادهای برتر آفریقا و همچنین چند کشور در آمریکای‌لاتین و خاورمیانه است / 3. بلوک اتحادیه اروپا: این بلوک، کوچک‌ترین گروه است که شامل اتحادیه اروپا، بریتانیا، ایسلند، نروژ، سوئیس، ترکیه و اوکراین می‌شود. «ولز فارگو» گفت: ریشه‌های جهانی‌سازی، در رقابت ژئوپلیتیکی و اقتصادی میان آمریکا و چین ریشه دارد. رویدادهای اخیر احتمال تجزیه بیشتر نظم اقتصادی جهانی را افزایش می‌دهد و به‌طورخاص، این‌احتمال که اتحادیه اروپا در مسیر ژئوپلیتیکی و اقتصادی خود حرکت کند، دیگر غیرقابل‌تصور نخواهد بود. «ولز فارگو» فرض می‌کند که چالش‌های قانونی علیه تعرفه‌های ترامپ درنهایت شکست خواهد خورد و نرخ مؤثر حدود ۱۴‌درصد باقی خواهد ماند. اگرچه این‌نرخ بسیار پایین‌تر از برخی از شدیدترین نرخ‌هایی است که ترامپ در «روز آزادی» اعلام کرد، اما همچنان افزایش شدیدی نسبت به نرخ مؤثر ۲.۳ درصدی در پایان سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد. این بانک برای تجزیه‌وتحلیل خود، ۱۰۰ کشور که ۹۷‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی و ۹۳‌درصد از صادرات جهانی را تشکیل می‌دهند را بررسی کرد و سپس آن‌ها را به سه بلوک تقسیم کرد. بلوک آمریکا در سال ۲۰۲۳ حدود نیمی از تولید ناخالص داخلی جهانی را دراختیار داشت، درحالی‌که بلوک‌های اتحادیه اروپا و چین هرکدام تقریباً یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دادند. طبق گزارش سایت فورچون، «ولز فارگو» بااستفاده‌از مدل اقتصادی جهانی «آکسفورد»، تخمین زد در جهان سه‌قطبی که هر بلوک تعرفه سراسری ۱۵‌درصدی را بر سایر بلوک‌ها اعمال می‌کند، تولید ناخالص داخلی واقعی جهانی بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۹، به‌میزان ۹.۱‌درصد رشد خواهد کرد که درمقایسه‌با نرخ ۱۱‌درصدی تحت سناریوی پایه تجارت آزاد قرار دارد؛ این‌ به‌معنای ازدست‌رفتن حدود ۳.۸‌تریلیون‌دلار تولید ناخالص داخلی در‌این‌مدت یا تقریباً ۱۸۰۰‌دلار برای یک خانوار معمولی چهارنفره است. اقتصاددانان بانک «ولز فارگو» گفتند: تأثیرات کاهش‌دهنده رشد تعرفه در دوسال‌اول پس از اعمال احساس می‌شود اما سطح تولید ناخالص داخلی جهانی هرگز به سطح پایه بازنمی‌گردد؛ حداقل در دوره پیش‌بینی ما چنین نخواهد بود. کشورهای بلوک آمریکا عبارت‌اند از آمریکا، ژاپن، هند، برزیل، کانادا، کره‌جنوبی، مکزیک، استرالیا، عربستان، آرژانتین، بحرین، بنگلادش، شیلی، کلمبیا، کاستاریکا، دومینیکن، اکوادور، مصر، السالوادور، گواتمالا، هندوراس، جامائیکا، اردن، کویت، مراکش، نیوزیلند، پاناما، پاراگوئه، پرو، فیلیپین، قطر، سنگاپور، امارات متحده عربی، اروگوئه و رژیم صهیونیستی. کشورهای بلوک اتحادیه اروپا عبارت‌اند از اتحادیه اروپا، بریتانیا، ایسلند، نروژ، سوئیس، ترکیه و اوکراین. کشورهای بلوک چین نیز عبارت‌اند از چین، روسیه، اندونزی، تایلند، ویتنام، مالزی، افغانستان، الجزایر، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، بولیوی، کامبوج، ایران، قزاقستان، کنیا، قرقیزستان، نیکاراگوئه، نیجریه، عمان، پاکستان، آفریقای‌جنوبی، سریلانکا، سوریه، تاجیکستان، تانزانیا، تونس، ترکمنستان، اوگاندا، ازبکستان، ونزوئلا و زیمبابوه.