فهرست
کشورهای با بیشترین سهم در تشدید گردوغبار ایران
دبیرخانه ستاد ملی مدیریت گردوغبار اعلام کرد: توفانهای ماسهای آسیب جدی به اکوسیستمها و سلامت مردم وارد کرده و در تشدید تغییرات اقلیمی مؤثر هستند. بهگزارش روابطعمومی سازمان حفاظت محیطزیست؛ طی پیامی، باتأکیدبر فرامرزیبودن پدیده توفانهای ماسهای و گردوغبار آمده: این پدیده ازطریق انتقال ذرات معلق در جو، نهتنها کیفیت هوا را کاهش میدهد بلکه اثرات مخرب گستردهای بر ساختارهای زیستمحیطی، اکوسیستمهای حساس، سلامت جامعه، پوشش گیاهی و منابع خاک بر جای میگذارد و در تشدید تغییرات اقلیمی نیز نقشآفرین است. دبیرخانه بااشارهبه ابعاد مختلف این بحران، مقابله مؤثر با آنرا نیازمند رویکردی بینرشتهای و بهرهگیری از دستاوردهای نوین علمی و فنی دانست. در ادامه پیام آمده است: جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۱ با ارائه پیشنویس قطعنامهای به مجمع عمومی سازمان ملل، پیشنهاد نامگذاری ۱۲ جولای بهعنوان «روز جهانی مقابله با توفانهای ماسهای و گردوغبار» را مطرح کرد که این پیشنهاد با تصویب قطعنامهای مستقل، مورد موافقت اعضای سازمان ملل قرار گرفت. ایناقدام بهعنوان نشانهای از عزم جامعه جهانی برای تقویت هماهنگیهای منطقهای و جهانی جهت مقابله با گردوغبار معرفی شده است؛ اقدامی که بااتکابر تبادل تجربیات، استانداردسازی روشهای پایش، استفاده از فناوریهای نوین مانند سنجشازدور، مدلسازیهای پیشبینیگر و توسعه سامانه هشدار سریع میتواند زمینهساز افزایش اثربخشی اقدامات اجرایی شود. دبیرخانه ستاد ملی گردوغبار همچنین بر اهمیت ایجاد شبکههای اطلاعاتی مشترک، تدوین پروتکلهای منطقهای، ارتقای توان علمی و آموزشی و اجرای برنامههای توانمندسازی نیروی انسانی تأکید کرده و اینموارد را از زیرساختهای کلیدی در مسیر مدیریت پایدار پدیده گردوغبار دانسته است. دراینپیام، ضمن قدردانی از همکاریهای منطقهای پیشین، بر آمادگی کامل این دبیرخانه برای مشارکت در پروژههای مشترک علمی و عملیاتی تأکید شده است. همچنین پیوند میان نهادهای اجرایی، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، بهعنوان رویکردی راهبردی برای کاهش اثرات زیانبار گردوغبار موردتأکید قرار گرفته است. از اقدامات اخیر این دبیرخانه، امضای تفاهمنامه سهجانبهای میان آکادمی علوم چین، سازمان برنامهوبودجه کشور و دانشگاه تهران با هدف همکاری علمی و اجرایی در حوزه بیابانزدایی و مقابله با گردوغبار اعلام شده. اجرای پایلوتهای مشترک در چارچوب این تفاهمنامه، بهویژه درزمینه مدیریت و احیای سرزمینهای آسیبدیده از دیگر محورهای مورداشاره در پیام است. دبیرخانه ستاد ملی گردوغبار، انتخاب و هدایت یکی از این پروژههای آزمونه را برعهده گرفته و آنرا گامی راهبردی جهت انتقال تجربه، ارتقای ظرفیتها و بهرهگیری از فناوریهای نوین در سطح ملی و منطقهای دانسته است. در پایان این پیام نیز با ابراز امیدواری نسبت به تداوم همکاری بینالمللی، بر لزوم بازنگری در سازوکارهای مدیریتی و تقویت تعاملات جهانی برای دستیابی به محیطزیستی سالم، تابآور و پایدار برای نسلهای آینده تأکید شده. در بیانیه سازمان حفاظت محیطزیست جمهوری اسلامی ایران نیز بهمناسبت «سالروز جهانی مقابله با گردوغبار» آمده است: جمهوری اسلامی ایران بهدلیل موقعیت جغرافیایی در اقلیم خشک و نیمهخشک غرب و جنوبغرب آسیا، طی سالهای اخیر بهطور فزایندهای تحتتأثیر پیامدهای تغییر اقلیم قرار گرفته است. افزونبر عوامل اقلیمی؛ برخی مداخلات مانند چرای بیرویه دام، انتقال آب بینحوضهای، مدیریت ناپایدار منابع آب، عدمرعایت اصول کشاورزی حفاظتی و بهرهبرداری ناصحیح از منابع طبیعی، در تشدید این پدیده سهم بسزا داشتهاند. این شرایط البته، علاوهبر آسیب به سلامت شهروندان و تحمیل خسارات اقتصادی گسترده؛ تبعات اجتماعی و معیشتی قابلتوجهی برای جوامع مختلف کشور بههمراه داشته است. طبق بررسیها و مطالعات انجامشده توسط ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار؛ بخشی عمده از منشأ گردوغبارهای مؤثر بر کشور ایران، فرامرزی و ناشی از کانونهای بیابانی در کشورهای عربستان، عراق، سوریه، افغانستان و ترکمنستان است. این واقعیت، ضرورت توسعه همکاریهای منطقهای و بینالمللی را برای مقابله با این بحران زیستمحیطی دوچندان میسازد.