ایران و روسیه در مسیر امنیت پایدار کاسپین

رزمایش مرکب امدادونجات دریایی ۲۰۲۵ (CASAREX2025) از ۳۰ تیر ۱۴۰۴ به‌مدت سه‌روز در آب‌های دریای خزر برگزار شد. این‌رویداد مهم که به‌میزبانی ناوگان شمال و منطقه چهارم دریایی امام‌رضا‌(ع) نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، با مشارکت نیروهای دریایی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی و نیروی دریایی فدراتیو روسیه، نمادی از همکاری و هم‌افزایی منطقه‌ای برای تضمین ایمنی و امنیت دریانوردی دراین‌پهنه استراتژیک است. حضور ناظرانی از کشورهای حاشیه دریای خزر، شامل قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان، بر اهمیت ژئوپلیتیکی این رزمایش افزوده است. به‌گزارش هادی رضایی (مهر)؛ این رزمایش با برگزاری رژه دریایی یگان‌های شرکت‌کننده از مقابل ناو سان گیرنده «سپر» در منطقه دریای خزر پایان یافت. دراین‌رژه که با شعار «با هم برای دریای خزری ایمن و امن» در دریای خزر برگزار شد، یگان‌های شناور و پروازی نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شامل ناوهای موشک‌انداز «سپر»، «پیکان»، «جوشن»، ناو «درفش»، شناور «شهید بصیر» نیروی دریایی سپاه پاسداران، شناور «حیدر» فراجا، شناور «پاک بوم» اداره بندرها، دوفروند یدک‌کش هراز و انزلی، دوفروند بالگرد ۲۱۲ AB و همچنین شناور امدادونجات SB۷۳۸ فدراتیو روسیه حضور داشت. این تمرینات با هدف شبیه‌سازی سناریوهای واقعی بحران‌های دریایی و تقویت توانایی پاسخگویی سریع و مؤثر طراحی شده‌اند. رزمایش CASAREX2025 با حضور ناظرانی از کشورهای حاشیه دریای خزر، شامل قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان برگزار شد. حضور این ناظران نشان‌دهنده اهمیت منطقه‌ای این رزمایش و تمایل کشورهای همسایه به تقویت همکاری‌ دریایی در خزر است. این‌کشورها که به‌همراه ایران و روسیه، پنج کشور ساحلی خزر را تشکیل می‌دهند، از نزدیک شاهد نمایش هماهنگی و اقتدار دریایی ایران و روسیه هستند. رزمایش CASAREX2025 بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی داشته است. در داخل کشورمان، رسانه‌ها این رزمایش را نمادی از اقتدار دریایی ایران و گامی درراستای دیپلماسی دفاعی توصیف کرده‌اند. پست‌های منتشرشده در شبکه اجتماعی X نیز نشان‌دهنده غرور ملی و حمایت عمومی ازاین‌رویداد است. در سطح بین‌المللی، رسانه‌هایی مانند آنادولو آژانس ترکیه این رزمایش را نشانه‌ای از تقویت روابط ایران و روسیه و تلاش برای تأمین امنیت منطقه‌ای دانستند. بااین‌حال، برخی تحلیلگران غربی این رزمایش را در چارچوب رقابت‌های ژئوپلیتیکی و به‌عنوان پیامی به قدرت‌های غربی به‌ویژه ایالات‌متحده، تفسیر کرده‌اند. این دیدگاه به‌ویژه باتوجه‌به رزمایش‌های مشترک قبلی ایران، روسیه و چین تقویت شده است. واکنش‌ها در سطح جهانی ترکیبی از تأیید همکاری‌های منطقه‌ای و نگرانی‌های ژئوپلیتیکی بوده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این رزمایش می‌تواند به کاهش تنش‌های منطقه‌ای و تقویت اعتماد بین کشورهای حاشیه خزر کمک کند، درحالی‌که برخی‌دیگر آن‌را نشانه‌ای از ائتلاف استراتژیک ایران و روسیه در برابر نفوذ غرب در منطقه می‌دانند.