گزارش
روایت «آنکتاد» از تجارت جهانی پلاستیک
نتایج گزارش آنکتاد (UNCTAD) نشان داد: تجارت جهانی پلاستیک در سال ۲۰۲۳، از ۱.۱تریلیوندلار فراتر رفت که پنجدرصد تجارت جهانی کالاها را تشکیل میدهد اما ۷۵درصد از این پلاستیکها به زباله تبدیل میشوند و بخش عمدهای از آن به اقیانوسها و اکوسیستمها نشت میکند. بهگزارش راهله بختیاری (ایسنا)؛ این مجموعه تحقیقاتی در بیانیهای اعلام کرد که این عدمتعادل روبهرشد، سلامت عمومی، سیستمهای غذایی، اکوسیستمها و توسعه بلندمدت را بهویژه در جوامع جزیرهای کوچک و ساحلی تهدید میکند. تولید جهانی پلاستیک در سال ۲۰۲۳، به ۴۳۶میلیونتن رسید. دراینبیانیه اشاره شد که میانگین تعرفههای کشورهای دوستدار محیطزیست (MFN) بر محصولات پلاستیکی و لاستیکی در سهدههگذشته، از ۳۴درصد، به ۷.۲درصد کاهش یافته است و پلاستیکهای مبتنیبر سوختهای فسیلی بهطور مصنوعی ارزان شده و برعکس، جایگزینهای طبیعی مانند کاغذ، بامبو، الیاف طبیعی و جلبک دریایی با میانگین تعرفههای معادل ۱۴.۴درصد مواجه هستند. این تفاوتها در نحوه برخورد با مواد، سرمایهگذاران را برای سرمایهگذاری در محصولات جایگزین دلسرد میکند و مانع نوآوری در کشورهای درحالتوسعه میشود که هدفشان صادرات جایگزینهای ایمنتر و پایدارتر برای پلاستیکهای مبتنیبر سوخت فسیلی است. اگرچه پلاستیکها بهطور مستقیم با بحران سهگانه سیارهای، شامل آلودگی، ازبینرفتن تنوعزیستی و تغییرات اقلیمی، مرتبط هستند، اما طبق گفته این آژانس سازمان ملل، هیچ معاهده بینالمللی جامعی بر ترکیب، طراحی، تولید، تجارت و دفع آنها نظارت نمیکند. ازآنجاکه ۹۸درصد پلاستیکها از سوختهای فسیلی مشتق میشوند، پیشبینی میشود اکه نتشار گازهای گلخانهای و آسیبهای زیستمحیطی بدون اقدام چندجانبه هماهنگ، افزایش یابد. تلاشها برای رسیدگی به اینمسائل از اواخر دهه ۱۹۸۰ پراکنده و تدریجی بوده است. بسیاری از کشورهای جهان جریان پلاستیکهای خطرناک را ازطریق اقدامات غیرتعرفهای (NTM) مانند استانداردهای محصول، مقررات برچسبگذاری و ممنوعیتها، محدود میکنند. بااینوجود، آنکتاد گفته که ناهماهنگی بین استانداردها، تجارت محصولات ایمنتر و پایدارتر را بهتأخیر میاندازد و هزینههای انطباق را افزایش میدهد. شرکتهای کوچک و صادرکنندگان کمدرآمد نیز اغلب در رعایت مقررات متناقض یا همپوشانی که ظرفیت آنها را برای انجام تجارت پایدار محدود میکند، با مشکل مواجه میشوند. در سال ۲۰۲۳، ارزش تجارت جهانی جایگزینهای طبیعی غیرپلاستیکی به ۴۸۵میلیارددلار رسید و کشورهای درحالتوسعه رشد سالانه ۵.۶درصدی را تجربه کردند.