معمای پیچیده صادرات زعفران ایران!
زعفران از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است و بههمینسبب ایران را به بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در دنیا تبدیل کرده. بهگزارش هما همتخوا0 (ایرنا)؛ این گیاه علاوهبر ارزش اقتصادی بالا، در تاریخ و فرهنگ ایران جایگاه ویژه دارد. کشت زعفران در مناطق خشک و نیمهخشک ایران رواج دارد و بهدلیل نیاز به دمای خاص و آب کم، در برخی استانها نظیر خراسانجنوبی، فارس و کرمان گسترش یافته. زعفران بهعنوان یکی از محصولات کشاورزی کلیدی، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و معیشتی کشاورزان ایفا میکند.
نایبرئیس شورای ملی زعفران بااشارهبه چالشهای متعدد در مسیر تولید و صادرات اینمحصول از قاچاق ماهانه حدود ۱۰تن زعفران خبر داد و گفت: تنها راه مقابله با قاچاق رفع موانع صادراتی است. غلامرضا میری درباره وضعیت تولید و صادرات زعفران در سالجاری افزود: برداشت محصول زعفران از ۱۰ مهرماه شروع و تا ۲۵ آذرماه ادامه خواهد داشت؛ بنابراین تا زمان پایان برداشت محصول نمیتوان درمورد میزان دقیق تولید و مقایسه آن با سال گذشته اظهارنظر کرد زیرا میتواند به تولیدکنندگان خسارت وارد کند. نایبرئیس شورای ملی زعفران سطح زیرکشت کنونی اینمحصول در کشور را ۱۲۷هزارهکتار عنوان کرد و اظهار داشت: این کشت بهطور عمده در استانهای خراسانرضوی، خراسانجنوبی و خراسانشمالی متمرکز است، اما درمجموع ۲۷ استان به کشت زعفران میپردازند. وی اشتغالزایی در صنعت زعفران را قابلتوجه دانست و تصریح کرد: درحالحاضر ۷۰۰هزارنفر بهطور مستقیم در تولید زعفران و درمجموع حدود سهمیلیوننفر در زنجیره کاشت، داشت، برداشت، فرآوری، توزیع، عرضه و صادرات اینمحصول فعالیت دارند. میری اضافه کرد: طبق آمارهای وزارت جهاد کشاورزی سال گذشته حدود ۴۵۰تن زعفران در کشور تولید شد. نایبرئیس شورای ملی زعفران بابیاناینکه تولید زعفران با چالشهای جدی روبروست گفت: در گذشته کشاورزان بین ۱ تا ۲ هکتار کشت زعفران داشتند اما با افزایش سطح زیرکشت بین ۱۰۰ تا ۲۰۰هکتاری، دیگر امکان مدیریت سنتی برداشت، جداسازی و فرآوری وجود ندارد و کشاورز مجبور است گل زعفران را به فرآوری کنندگان بفروشد. میری زمان نگهداری گل زعفران را تنها ۴۸ساعت دانست و افزود: این فرآوری کنندگان که شمار آنان حدود ۱۰۰۰نفر برآورد میشود، هرساله بهدلیل کمبود نقدینگی مجبورند زعفران فرآوری شده را بلافاصله و گاهی زیر قیمت تمامشده به بازار عرضه کنند که اینامر موجب نوسان شدید قیمت میشود. رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران درباره صادرات زعفران گفت: براساس آمارها در ششماههاول سالجاری ۱۰۰تن زعفران به کشورهای هدف صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۳، ۷۴درصد رشد را نشان میدهد. بهگفته وی؛ میزان صادرات زعفران ایران در سال ۱۴۰۳ به حدود ۵۷تن رسیده بود. وی عرضه زعفران جدید را پوشال و نگین خواند و افزود: قیمت هرکیلوگرم زعفران پوشال ۱۰۰میلیونتومان و نگین بین ۱۱۲ تا ۱۱۵میلیونتومان از کشاورزان خریداری میشود که زعفران نگین درجهیک با نرخ حدود ۱۲۰میلیونتومان در هرکیلوگرم بهدست مصرفکنندگان میرسد. میری بابیاناینکه هرکیلوگرم زعفران ایران در دنیا با نرخی بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰دلار بهفروش میرسد تصریح کرد: هرکیلوگرم زعفران ایران در بازار جهانی با احتساب هزینهها و سود صادرکنندگان با حدود پنجدرصد بالاتر از نرخ داخلی بهفروش میرسد. وی خاطرنشان کرد: قیمت زعفران از اسفندماه ۱۴۰۲ تاکنون افزایشی نداشته و تنها درنوسان بین ۱۰ تا ۳۰میلیونتومانی بوده یعنی گاه نرخش ۹۰میلیونتومان و گاه ۱۲۰میلیونتومان است. رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران یک مانع در صادرات زعفران را بهاندازه ۱۰۰ مانع برشمرد و گفت: وقتی صادرکننده زعفران را میخرد و میلیاردهاتومان سرمایهگذاری در بستهبندی و اشتغالزایی انجام میدهد پس باید صادرات توسط صادرکنندگان این صنعت انجام شود اما بهدلیلاینکه صادرکننده ما امکان گشایش اعتبار اسنادی ندارد و مشتری پول را ۴۵روزبعد از صادرات واریز میکند، صادرکننده ترجیح میدهد صادرات انجام ندهد. وی یادآور شد: همچنین با وجود تحریمها، صادرکنندگان نمیتوانند به همه کشورهای هدف صادرات داشته باشند بنابراین ناچارند زعفران را به تجار کشورهای دیگر بدهند تا زعفران ما در مقصد بهدست مشتری برسد و تجار واسط بنابر کیفیت زعفران روی هرکیلوگرم از اینمحصول ۱۰۰ تا ۱۵۰دلار هم دریافت میکنند. آنچه مهم است اینکه باتوجهبه گذشته زمان صادرکنندگان ما مشتریهای خود را از دست میدهند زیرا مشتری ترجیح میدهد از کسیکه برای ما امانت کاری میکرد زعفران را بخرد تا دیگر ۱۰۰ تا ۱۵۰دلار اضافی پرداخت نکند. وی یکی از عمدهترین چالشهای مطرحشده را مسئله برگشت ارز به کشور عنوان کرد و اظهار داشت: صادرکننده برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات با اختلاف نرخ ۳۰ تا ۳۵درصدی در مرکز مبادله روبرو است که اینامر انگیزه صادرات رسمی را کاهش میدهد. نایبرئیس شورای ملی زعفران تصریح کرد: درواقع با وجود تحریمها و موانع متعدد صادراتی تنها ۳۰درصد از این صادرات با کارت بازرگانی صادرکنندگان زعفران انجام میشود و بقیه توسط تجار دیگر انجام گرفته است. بهگفته وی، این بدانمعناستکه از ۱۰۰میلیونتن زعفران صادراتی تنها ۳۰درصد آن با کارت بازرگانی صادرکنندگان این صنعت انجام شده است. میری صادرات را موتور اقتصادی هر کشور دانست و گفت: این مشکلات به خروج قاچاق زعفران دامن زده است طبق آمارها ماهانه ۱۰تن زعفران بهصورت قاچاق از کشور خارج میشود که بخش عمده این کالاها بیکیفیت است و میتواند علاوهبر زیان اقتصادی، به اعتبار برند زعفران ایران در بازارهای جهانی آسیب وارد کند. وی اضافه کرد: صادرکنندگان ما سالها برای حفظ بازارهای صادراتی اینمحصول تلاش کردهاند اما قاچاق کنندگان زعفران را ۲۵ تا ۳۰درصد زیر قیمت داخلی اینمحصول را در بازارها جهانی میفروشند.