هجوم ریزگردهای ترکمنستان به قلب هیرکانی
اعظم دستجردی
مدیرکل منابعطبیعی و آبخیزداری گلستان اصلیترین تهدید زیستمحیطی درایناستان را «ریزگردها» عنوان کرد و گفت: این ریزگردها که 80درصد آن از بیابانهای ترکمنستان وارد استان میشود حتی تا جنگلهای جنوبشرق استان پیشروی کردهاند. علیاصغر نیکویی بااشارهبه شرایط اقلیمی متنوع در استان گفت: گلستان، استانی چهارفصل است؛ در غرب استان اراضی ساحلی و اقلیم معتدل و مرطوب، در جنوب استان رشتهکوه البرز ادامه دارد و مناطق کوهپایهای و ییلاقات استان در آن واقع شده، دراینمنطقه جنگلهای چندمیلیونساله هیرکانی نیز وجود دارند و در شرق و شمال، مراتع و بیابانهایی واقع شده که با دو بیابان بزرگ دنیا (قرهقوم و بالکان) همجوارند. وی بااشارهبه وجود 20 پارک جنگلی در استان گفت: ناهارخوران و النگدره گرگان، قُرق، دلند، شیرآباد، تاشته، گلرامیان، کبودوال، لووه، باغو و پارک جنگلی امامرضا(ع) در کردکوی تنها بخشیازآنها هستند؛ نقطهعطف طبیعت استان اما جنگلهای هیرکانی با قدمتی بیش از 40میلیونسال (دوره سوم زمینشناسی) است. بیش از 170هزارهکتار از جنگلهای استان جزو این میراث جهانی یونسکو است. وی با بیان تغییر نگاه در مدیریت عرصههای طبیعی گفت: در گذشته، بهرهبرداری از مرتع محدود به یک فصل چرا بود و از جنگل تنها چوب برداشت میشد؛ اما امروز با مدیریت پایدار نوین، بهدنبال استفاده چندمنظوره هستیم. بهعنوانمثال: در یک عرصه جنگلی نزدیک رودخانه، میتوان همزمان پرورش ماهیان سردآبی مانند قزلآلا را راه انداخت، گیاهان دارویی را توسعه داد و با مشارکت جنگلنشینان، به تولید نهال اقدام کرد. وی بااشارهبه نمونه مشارکت جوامع محلی در حفاظت از منابعطبیعی و توسعه اقتصادی گفت: نمونه عملی آن در منطقه «سیبچال» آزادشهر است؛ جاییکه کشاورزان هفت روستا با تشکیل شرکت تعاونی، کشت محصولات کمبازده قبلی را رها کرده و به کشت زعفران و گل محمدی و تولید گلاب روی آوردهاند؛ حتی خریدارانی از قائنات خراسانجنوبی برای خرید اینمحصولات به اینجا میآیند. وی بااشارهبه ظرفیت مراتع گفت: از وسعت عظیم مراتع استان (860هزارهکتار) میتوان برای طرحهایی مانند پرورش شتر استفاده کرد که اقدامات یا مطالعاتش درحالانجام است. وی به اصلیترین چالش زیستمحیطی استان اشاره کرد و هشدار داد: با یک تهدید بزرگ و جدی بهنام ریزگرد مواجهیم که حدود 80درصد منشأ آن خارجی (بیابانهای ترکمنستان) و 20درصد داخلیست. این ریزگردها حتی تا جنگلهای جنوبشرق استان نیز پیشروی کردهاند. وی گفت: برای مهار این پدیده، پروژه ایجاد «نوار سبز» بهطول 200کیلومتر و عرض یککیلومتر دردستاجراست. هدف، ایجاد پوشش گیاهی مناسب برای تغییر میکروکلیمای خاک و جلوگیری از حرکت ریزگردهاست. این، ضروری برای حفظ سلامت محیطزیست و جوامع انسانی در استان است.