گزارش
هزینههای پنهان هوش مصنوعی؛ از انتشار گاز گلخانهای تا بلعیدن آب جهان!
طبق پژوهشی جدید سامانههای هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ ممکن است بهاندازه کل شهر نیویورک، گازهای گلخانهای منتشر کنند و مصرف آب آنها با کل حجم آب بطریشده در جهان، برابری کند. بهگزارش ثمینه دریایی (ایرنا)؛ وبگاه تِکاِکسپلور در گزارشی آورده است: طبق پژوهش جدیدی که در نشریه پَتِرنز منتشر شده است: هوش مصنوعی امروزه همهجا حضور دارد و با سرعتی سرسامآور و روزافزون درحالگسترش است. هرچه استفاده ما از آن بیشتر میشود، نیاز به مراکز داده بیشتری برای پردازش عملیات پیچیده آن احساس میشود. این مراکز نهتنها مصرفکنندگان عظیم برق هستند، بلکه مقادیر زیادی آب نیز برای خنککردن سِرورها و برای تولید برق در نیروگاهها مصرف میکنند. درحالیکه شرکتهای بزرگ فناوری از شفافسازی دادههای دقیق دراینزمینه خودداری میکنند. میزان دقیق مصرف برق و آب این مراکز تاحدزیادی نامشخص است، زیرا دستیابی به دادههای شفاف و تفکیکشده بسیاردشوار است. شرکتهای فناوری بزرگی مانند گوگل، آمازون و متا آمار انرژی خود را بهصورت کلی و تجمیعشده اعلام میکنند و این امکان را فراهم نمیآورند که هزینه واقعی زیستمحیطی هوش مصنوعی بهطور جداگانه مشخص شود. برخی از این شرکتها حتی از گزارش میزان آبی که نیروگاههای تأمینکننده برق آنها مصرف میکنند، سر باز میزنند و ادعا میکنند که براینموضوع کنترلی ندارند. الکس دی وریسگائو؛ دانشجوی دکتری در مؤسسه مطالعات محیطی دانشگاه آزاد آمستردام، در مقالهای بااستفادهاز گزارشهای عمومی شرکتی و دادههای آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، برای نخستینبار برآوردهای کمی از این هزینه پنهان ارائه داده است. او نخست مصرف سالانه برق سختافزارهای هوش مصنوعی را با ترکیب دادههایی از منابع مختلف، ازجمله گزارشهای فروش و مشخصات فنی تراشههای پرقدرتی مانند محصولات شرکت اِنویدیا (تولیدکننده پیشرو تراشههای هوش مصنوعی)، برآورد کرد. برای مصرف آب نیز، به بازدهی مراکز داده در استفاده از آب برای خنکسازی و میزان آبی که نیروگاهها برای تولید هرکیلوواتساعت برق مصرف میکنند، پرداخت. او با ترکیب این دادهها، توانست خروجی کل کربن و میزان آب مصرفی را پیشبینی کند: ردپای کربنی (مجموع گازهای گلخانهای منتشرشده) سامانههای هوش مصنوعی بهتنهایی، در سال ۲۰۲۵ میلادی میتواند بین ۳۲.۶ تا ۷۹.۷ میلیونتن باشد. درهمانحال، ردپای آبی (کل آب مصرفشده مستقیم و غیرمستقیم) آن میتواند به ۳۱۲.۵ تا ۷۶۴.۶ میلیاردلیتر برسد. دی وریسگائو با انتشار این برآوردها، تلاش کرده است شکاف اطلاعاتی موجود را پر کند. ساخت مراکز داده جدید برای پاسخ به تقاضای فزاینده برای هوش مصنوعی ادامه خواهد داشت، اما بدون تصویر دقیق و شفاف از دادههای مصرف، دولتها و نهادهای ناظر از هزینه واقعی زیستمحیطی آن بیاطلاع باقی خواهند ماند. او هشدار میدهد و تأکید میکند: افشای بیشتر و دقیقتر دادهها توسط شرکتهای صاحب مراکز داده، بهفوریت لازم است. اینکار هم دقت چنین برآوردهایی را بهبود میبخشد و هم مدیریت مسئولانه تأثیرات زیستمحیطی فزاینده سامانههای هوش مصنوعی را ممکن میسازد. این پژوهش پرتو تازهای بر بهای پنهان عصر هوش مصنوعی میافکند و خواستار مسئولیتپذیری بیشتر غولهای فناوری در قبال سیاره زمین است.