یادداشت
ایران سهمش را میخواهد نه چیزی دیگر را
ایران حاضر است طرح فریز نفتی را بپذیرد اما به آن شرط که تولید و صادرات نفت ایران به پیش از تحریمها برسد. این تنها راهی است که ایران میتواند به دیگر کشورها در این طرح بپیوندد. نیازی نیست زیاد به گذشتهی دور برگردیم، ۳۱ مارس ۲۰۱۲ و پس از آنکه کشورهای عمدهی تولیدکنندهی نفت به درخواست کشورهای غربی تولید خود را در سه ماه نخست سال افزایش دادند و توافقهایی میان ایالات متحده و دیگر کشورهای بزرگ مصرفکننده برای استفاده از ذخایر استراتژیک نفت صورت گرفت، باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا اعلام کرد که نفت به اندازهی کافی در بازار جهانی وجود دارد و میتوان طرح تحریم خرید نفت از ایران را به اجرا گذاشت. در همین زمینه سناتور رابرت مندز یکی از تهیهکنندگان قانون تحریم ایران گفت: «امروز به کشورهایی که از ایران نفت و مشتقات آن را وارد میکنند یادآوری کردیم که سه ماه فرصت دارند یا واردات خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهند یا ریسک تحریم موسسات مالی خود را بپذیرند». میانگین قیمت نفت برنت در آن سال حدود ١١١ دلار و ٦٠ سنت بود و در این سال بیش از یکمیلیون بشکه نفت ایران از بازارهای جهانی حذف شد که به آن معناست ایران نه تنها حدود ٤٠میلیارد دلار از درآمدهای نفتیاش را در این سال از دست داد، بلکه کشورهایی مانند عربستان، عراق و امارات، سهم بازارش را گرفتند و متاسفانه دولت وقت هم تدبیری برای حفظ سهم ایران از خود بروز نداد. میانگین قیمت نفت برنت در بازارهای جهانی در سال ٢٠١٣ نیز حدود ١٠٨ دلار و ٦٠ سنت بوده است و ایران در این سال نیز همانند سال ٢٠١٢ تقریبا همین میزان درآمدهای نفتیاش را از دست داد، سال ٢٠١٤ نیز با رسیدن میانگین قیمت نفت برنت به حدود ٩٩ دلار، درآمدهای نفتی ازدسترفتهی ایران قابل ملاحظه بود. حالا اینکه منتقدان چه میگویند باشد با خودشان که دنیای سیاست از این فراز و فرودها زیاد دارد، اما در تمام این سالها که ایران در بازارهای جهانی نفت حضورش کمرنگ شد، بشکه به بشکه به تولید نفت کشورهای همچنان عربستان، عراق، امارات و حتی کویت افزوده شد و این همان قدرتی است که کسانی که باید آن را ببینند نمیبیند، «قدرت در بشکههای نفت است» عربستان با بشکههای نفت همانند شمشیر داموکلس بالای سر بازار قرار گرفته است، اگرچه حتی این سیاست شکستخورده باشد، یک روز از تحریم نفتکشهای حامل نفت دم میزند و روز دیگر اجرای طرح فریز نفتی را منوط به حضور همسایه میداند که سهمش را خورده و یک لیوان آب هم رویش! چیزی به نشست ١٧ آوریل دوحه نمانده است، قطعا برگزاری این نشست در صورت بینتیجه ماندن منجر به تضعیف بیشتر قیمتها میشود و بازارهای جهانی را بیثباتتر میکند مگر آنکه پیش از برگزاری این نشست توافقی میان کشورهای حاضر در این نشست صورت بگیرد. اگر کشورهای حاضر در این نشست راضی به مستثنا کردن ایران در این طرح نشوند بیشک حضور نمایندگان ایران در این نشست در پایینترین سطح خواهد بود و وزیر نفت ایران در نشستی که سبب ناآرامی بیشتر بازار نفت شود حضور به هم نخواهد رساند، باید دید آیا عربستان که به قیمت زدن چوب حراج به ثروت ملی مردمش، این روزها یکتنه افزون بر شکاف در اوپک سبب بیثباتی در بازار نفت شده است، آیا خواهان بازگشت آرامش به بازار نفت است؟
رویا خالقی/ شانا