به قدرت رسيدن مجدد مصدق

وقتي كه دكتر مصدق مي‏خواست علاوه‌بر نخست وزيري، وزارت جنگ را نيز برعهده بگيرد، با مخالفت شاه مواجه شد. بنابراين مصدق استعفا داد و شاه هم بلافاصله احمد قوام را مأمور تشكيل كابينه کرد. در اين ميان آيت‏اللَّه كاشاني كه حضور دكتر مصدق را در نخست‌وزيري مفيد مي‏دانست با اتخاذ تصميمي قاطع، بازگشت مصدق به نخست‏وزيري را خواستار شد. آيت‏اللَّه كاشاني تهديد كرد، درصورتي‌كه قوام كنار نرود اعلام جهاد كرده و كفن مي‏پوشد و پيشاپيش مردم حركت خواهد كرد. احمد قوام كه مردي وابسته به استعمار و در خدمت دستگاه استبدادي بود، بلافاصله پس از نخست‏وزيري، نغمه شوم جدايي دين از سياست را سر داد و لبه‌ی تيز حملات خود را متوجه رهبري نهضت يعني آيت‌اللَّه كاشاني و نيروهاي مسلمان كرد. آيت‌اللَّه كاشاني با انتشار اعلاميه‏اي به صدور فرمان نخست‏وزيري قوام‌السلطنه به شدت اعتراض کرد. به اين ترتيب وقايع 30‏تير شكل گرفت و قيام عمومي مردم مسلمان، در شهرهاي مختلف ايران آغاز شد. هرچند اين تظاهرات به وسيله عوامل شاه به خاك و خون كشيده شد، اما در نهايت، شاه، عقب‏نشيني كرد و چون در رضايت و تطميع آيت‏اللَّه كاشاني توفيقي به دست نياورد، مجبور شد، قوام را بركنار كرده و بار ديگر مصدق را به نخست وزيري مأمور سازد و وزارت جنگ را نيز به او بسپارد. مصدق پس از به دست‏گيري مجدد قدرت، سرلشكر وثوق عامل كشتار مردم بي‏گناه در جريان قيام را به معاونت وزارت جنگ منصوب کرد و در نامه‏اي، از آن روحاني مجاهد خواست تا در امور سياسي مداخله نکند.