این آغازی بر پایان آل سعود است؟ (بخش سوم)

امروزه سیاست خارجی عربستان سعودی در سایه قدرت بن سلمان، بیشتر به تقابل و استفاده از گزینه‌های نظامی در هرجایی که مقدور باشد، متمایل است. بسیاری از تحلیلگران و ناظران تصمیم‌های سرنوشت‌ساز عربستان در موضع‌‌گیری برابر تحولات منطقه را ناشی از رویکرد شخص شاهزاده بن سلمان می‌دانند؛ رویکردی که شاید شاخص‌ترین نمود بیرونی آن، تشکیل ائتلاف نظامی عربی به رهبری عربستان و دخالت نظامی در جنگ داخلی یمن بود. اکنون با ولیعهدی بن سلمان به‌نظر می ‌رسد، رویکردهای اخیر ریاض در مسائل منطقه‌‌ای و بین‌‌المللی به‌قوت خود ادامه پیدا کند و حتی تقویت شود. به‌ نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز شاهزاده بی‌تجربه و تشنه قدرت زمانی به ولیعهدی رسید که عربستان با بهای پایین نفت، رقابت با ایران و درگیری‌ها و تنش‌ها در خاورمیانه دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و تصمیمات پیشین وی در منصب وزارت دفاع پیروزی چشمگیری برای کشورش به‌دنبال نداشته است. بن سلمان نقش اصلی را در حمله به یمن ایفا کرد؛ جنگی که در دو‌سال اخیر پیشرفت کمی داشته و گروه‌های حقوق بشری به‌تبع آن، عربستان را به کشتار شهروندان یمنی متهم کرده‌اند. مواضع افراطی و لحن تند پادشاه آینده عربستان در مورد ایران نیز شهرت دارد. او ایران را متهم به تلاش برای «تسلط بر جهان اسلام» کرد. وی چندهفته‌پیش در مقام وزیر دفاع در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ام‌بی‌سی عربستان با لفاظی علیه ایران و بیان اینکه ریاض قصد دارد نبرد را به داخل مرزهای ایران بکشاند، تلاش کرد تا این پیام را به آمریکایی‌ها مخابره کند که حامی یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های آنها یعنی مقابله با ایران است. بن سلمان در حقیقت به آمریکا این پیام را داد که ایران‌هراسی جزو اولویت‌های اصلی وی در صورت پادشاهی‌ست. سایمن تیسدال در هفته‌نامه انگلیسی آبزرور بلندپروازی‌های بین‌المللی بن سلمان برای جهان را نگران‌کننده دانست و گفت: وی در سطح دیپلماتیک و نظامی بی‌‌پروا عمل می‌کند و انگیزه اصلی وی تحمیل زمام‌داری عربستان بر جهان عرب و مقابله با ایران است. نویسنده آبزرور افزود: دشمنی با ایران همان مبنای مشترک بین ولیعهد سعودی و ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا است؛ وقتی یک کلاهبردار کار کشته و یک جوان بی‌پروا با هم دست‌به‌یکی کنند عواقب آن بسیار نگران‌کننده خواهد بود. تقریبا تمام کارشناسان معتقدند آمریکا در ورای ولیعهدی بن سلمان قرار دارد؛ چرا‌که دونالد ترامپ در سفر اخیر خود به عربستان و انعقاد قرارداد تسلیحاتی 500‌میلیارد دلاری با ریاض به‌نوعی دستخوش پادشاهی بن سلمان را دریافت کرد. رکس تیلرسون؛ وزیر امور خارجه آمریکا، درباره این قرارداد گفت که این قرارداد تسلیحاتی مشخصا در برابر نفوذ ایران و تهدیدهای مرتبط با آن است. شبکه تلویزیونی الجزیره روابط رئیس‌جمهوری آمریکا و ولیعهد جدید عربستان سعودی را صمیمانه توصیف کرد و در مورد موضع ترامپ، درباره ولیعهدی بن سلمان نوشت: او از جمله نخستین سران جهان بود که به شاهزاده بن سلمان تبریک گفت. این دو مقام یکدیگر را به‌خوبی می‌شناسند. به‌خاطر داشته باشید که نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهوری ترامپ به ریاض بود و پس‌ازآنکه ترامپ اوایل امسال به قدرت رسید، بن سلمان از نخستین مقاماتی بود که به واشینگتن آمد. کاخ سفید اعلام کرد که آنها درباره اهداف مشترک با یکدیگر گفت‌وگو کردند. پروفسور جفری لفور؛ استاد علوم سیاسی دانشگاه کنتیکت آمریکا ایجاد تغییرات سیاسی در عربستان را به سفر دونالد ترامپ به این کشور مرتبط دانست و گفت: ترامپ قبل‌ازاین، در ماه مارچ 2017 ارتباط دوستانه و صمیمی با بن سلمان، در کاخ سفید برقرار کرده بود. باید گفت که ملک سلمان بعد از نشست با ترامپ، اعتمادبه‌نفس بیشتری جهت انتصاب پسرش به‌عنوان ولیعهد جدید به‌دست آورد. ولیعهد جدید کسی‌ست که بر ادامه سیاست خارجی تهاجمی و مقابله‌جویانه عربستان با ایران در منطقه به برکت وجود ترامپ در کاخ سفید تاکید می‌کند. باراک سینر؛ تحلیلگر راهبردی آمریکایی مسائل خاورمیانه به سی‌ان‌ان گفت که تعیین محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد عربستان برای دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا که مواضع خود را به عربستان نزدیک کرده است، یک انتخاب ایده‌آل است، زیرا می‌تواند مواضع آمریکا را در مورد سوریه، عراق، یمن و کشورهای حاشیه خلیج فارس هماهنگ کند. خبرگزاری آسیا،‌ سندی محرمانه را منتشر کرد که در آن بن سلمان پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به اجرای برنامه‌های انتخاباتی ترامپ متعهد شده بود و در مقابل ترامپ به حمایت از بن سلمان به‌عنوان پادشاه آتی و تبدیل قانون جاستا به قانونی علیه قطر تعهد داد. این سند محرمانه فاش می‌کند که بن سلمان، وقتی جانشین ولیعهد عربستان بود، کمی پس از انتخاب ترامپ به ریاست آمریکا طرح کاملی را به وی داده بود که بیشتر بندهایش شامل قراردادها و سرمایه‌گذاری کلان صدها‌میلیارد دلاری تحت عنوان هماهنگی با اهداف برنامه‌های انتخاباتی بودند. براساس یکی از بندهای این سند، آمریکا تعهد داد که از انتقال آرام قدرت در عربستان به محمد بن سلمان از طریق تقویت نقش وی در عربستان، منطقه و حمایت از سیاست‌هایش در یمن و منطقه خلیج فارس حمایت کند. اسرائیلی‌ها هم همانند آمریکایی‌ها با شنیدن خبر کودتای نرم محمد بن سلمان نفس راحتی کشیدند؛ روزنامه صهیونیستی هاآرتس انتخاب بن سلمان را خبر خوبی برای تل‌آویو وواشنگتن دانست و اقرار کرد که مواضع ضدایرانی و ضدمقاومت فلسطینی و لبنانی بن سلمان او را به شریک مهمی برای ما تبدیل می‌کند. در دوسال گذشته بارها خبر ملاقات بن سلمان و سایر مقامات سعودی با مقامات اسرائیلی‌ها منتشر شده است. هاآرتص نوشت: ولیعهدی بن سلمان به‌علت مواضع قاطعش در قبال ایران مژده‌ای خوب برای اسرائیل است، وی یک شریک راهبردی بسیار مهم برای ماست، ضمن اینکه مواضعی ضداخوان‌المسلمین و حزب‌الله لبنان دارد. این روزنامه در ادامه به دیدارهای بین افسران سعودی و اسرائیلی در اردن اشاره و تاکید کرد که چراغ سبز بن سلمان -وزیر دفاع عربستان- شرط اصلی برگزاری این نشست‌هاست و اساسا چنین دیدارهایی مستلزم موافقت وی است. هاآرتص افزود: یکی از این دیدارها در سال 2015 در ایلات (در جنوب فلسطین اشغالی) و دیدار دیگر در حاشیه نشست سران عرب در اردن در ماه مارچ گذشته برگزار شد. این مسئله نشان‌دهنده دیدارهای منظم میان افسران سعودی و اسرائیلی در چارچوب اتاق جنگ مشترک اردن، عربستان و آمریکا با هدف هماهنگ‌کردن فعالیت‌های مشترک است. مجتهد فعال سعودی معروف توئیتر، چند‌روز‌قبل اعلام کرده بود که محمد بن سلمان دستور داده است برای آماده‌شدن افکار عمومی برای شنیدن خبر رابطه علنی عربستان با رژیم صهیونیستی، تبلیغات گسترده رسانه‌ای و مطبوعاتی و در شبکه‌های اجتماعی صورت گیرد و وعده داده هر روزنامه‌نگار و کاربر توئیتری که بتواند در‌این‌زمینه ابتکار به‌خرج دهد پاداش خوبی دریافت خواهد کرد. به نوشته روزنامه رأی الیوم، یسرائیل کاتس؛ وزیراطلاعات رژیم صهیونیستی در اقدامی که انتظارش می‌رفت، بلافاصله پس از ولیعهدی محمد بن سلمان خواستار برقراری رسمی روابط با عربستان شد. وی از پادشاه عربستان و ولیعهد جدید خواست تا به تل‌آویو سفر یا از نخست‌وزیر این رژیم برای سفر به عربستان دعوت کنند. کاتس از کشورهای عربی خواست تا گام بیشتری برای مذاکره با اسرائیل با رهبری عربستان بر‌دارند. وی همچنین گفت که ما نیاز داریم تا همکاری امنیتی برای مهار ایران را به عربستان و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس پیشنهاد دهیم. پایگاه آمریکایی میدل‌ایست‌آی چندروزقبل فاش کرده بود که به‌رسمیت‌شناختن رژیم صهیونیستی شرطی بود که دولت آمریکا برای حمایت از ولیعهدشدن محمد بن سلمان و دست‌کشیدن از محمد بن نایف گذاشت و اعلام کرد که در صورت پذیرفتن این شرط حتی حاضر است تاج پادشاهی بر سر بن سلمان بگذارد.