ویولن سل؛ روایتگر عاشقانه‌ای سیاسی

ویولن آلتو، ویولن سل، گیتار، فلوت و پیانو ابزار ساخت موسیقی شدند برای حبیب خزایی‌فر تا بستری گوش‌نواز و همگون موسیقایی با فضای داستانی فیلم را خلق کند. خزایی‌فر از همان ابتدای فیلم، پرقدرت قدم گذاشت و موسیقی فیلم را تا انتها تاثیرگذار ساخت؛ دقیقا در‌این‌فیلم، موسیقی مصداق بارز عنصر جدا‌نشدنی فیلم است. بار اصلی موسیقی بر‌پایه پیانوست و در اغلب فضاهای آغشته‌شده به موسیقی، این پیانوست که بستر‌سازی می‌کند تا دیگر‌سازها خودنمایی کنند و قدرت خود را از درک داستانی، بیان کنند و نشان دهند. موسیقی با وجود تکرار یک ملودی؛ اما به‌شدت اثرگذار است. خزایی‌فر، با ساخت موسیقی فیلم پیشین مهدویان (ایستاده در غبار) نشان داد با تکرار یک ملودی هم می‌توان موسیقی در‌خور توجه و اثرگذاری را خلق کرد. در ساخت موسیقی، نوشتن یک پارت پر‌و‌پیمانه، دلیلی بر اثرگذاری و باورپذیری آن نیست؛ مهم باور‌پذیری موسیقی‌ست؛ حال با یک ملودی چند‌خطی یا یک سمفونی چند‌صفحه‌ای! گاهی موسیقی، با تکرار مکرر یک ملودی چند‌خطی ساده می‌تواند به‌اندازه یک سمفونی چند‌صفحه‌ای اثرگذار باشد! آهنگ‌ساز باید بداند در کدام صحنه کدام ساز می‌تواند در تکرار یک ملودی تغییر بیان موسیقایی به‌وجود بیارود. حال‌و‌هوای موسیقی‌های خزایی‌فر دقیقا چنین است؛ یک ملودی کوتاه و تکرار آن، با سازهای مختلف در اوج‌وفرودها. این، هوش و دانش آهنگ‌ساز را نشان می‌دهد که می‌تواند با دوری از یک فضای شلوغ موسیقایی و استفاده از انواع سازها و ملودی‌ها، موسیقی باورپذیری خلق کند. برای مثال، در نمای نشان‌دادن جسد شهید دکتر بهشتی یا شناسایی جسد سوخته‌شده برادر «مسعود» و حتی گشت‌زنی‌ها برای شناسایی خانه‌های سفید سازمان، موسیقی از یک ملودی ساده بهره می‌برد؛ اما می‌شنویم که چه همراه اثرگذار و باورپذیری‌ست؛ در تمام نماهایی که موسیقی حضور دارد، میزان اثرگذاری کاراکترهای فیلم در روند داستان، قابل قیاس با فضاهای آغشته‌به‌سکوت نیست. البته موسیقی کاملا به جا سکوت اختیار می‌کند؛ چرا‌که خوب می‌داند خلق فضای شلوغ موسیقایی، از اثرگذاری آن می‌کاهد و بیشتر مخاطب را آزار می‌دهد تا اینکه بخواهد هدایت در درک محتوای داستان فیلم ایجاد کند. چنین می‌شنویم که گاهی پیانو روست و گاهی زهی‌ها در‌کنار فلوت؛ محتوا یکی‌ست؛ اما بیان، با تنوع صدای سازهای مختلف تغییر می‌کند؛ در نمایی، اندوه را از زبان فلوت می‌شنویم و در نمایی، از زبان زهی‌ها. این تغییر در جنس صدا و لحن موسیقی‌ست که اوج اثرگذاری را نشان می‌دهد. ویولن‌ها در بیان عاشقانه‌ای که قربانی سیاست دروغین می‌شود، به‌شدت اثرگذار است؛ نمای قرارهای «حامد» (با بازی مهرداد صدیقیان) با «فریده» (با بازی محیا دهقانی) و در‌نهایت زخمی‌شدن و تیر‌خوردن «حامد» در اثر شلیک اسلحه «فریده» و کشته‌شدن وی، موسیقی در تمام این صحنه‌ها عاشقانه روایت می‌کند.
نازنین شادپی/ سایت شخصی