بهبهانه سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و روز زن؛
الگـویی راستیـن برای جامعـه بشـری
شیخ علی واشقانی فراهانی
یکی از عملکردهای شایسته نظام جمهوری اسلامی ایران در تقویم (روزشمار) سال، تعیین و درج مناسبتهای تاریخی اهل بیت است که بهنوعی حیاتبخشیدن به رسالت آن معززان معرفت دینی بهشمار میرود. ذکر نام و یاد آن مقامات شامخ یعنی ابراز عشق و عرض ادب به محضرشان خواهد بود که این، گام نخست در شناخت ایشان است و اما آنچه که جامعه را از ظلمت بهسویِ نور هدایت میکند، عمل و درک مفاهیم این بزرگان است که درطولِ تاریخ بسی موجب سعادت است. سخن گفتن از مقام جاودانه حضرت فاطمه زهرا(س) که استمرار امامت و ولایت در نتیجه همت و وجود مبارک آن مقام محترم است، بر مبلغین و خطیبان لازم است که از سیر و سلوک فاطمه زهرا(س) برای نسلهای حال و آینده سخن بگویند. زهرای مرضیه، به کمال عقل و زیبایی روح، عزت نفس، کرم و سخاوت، ولایتمداری، وفاداری نسبت به همسر و فهم و درک شایسته مادری، نه در تاریخ خود؛ بلکه فراتر از زمان خود بود و هست و برترین نمونه انسانیت و خویشتنداری و بزرگواری و قداست و مراقبت و توجه به فرامین الهی در اخلاق بهشمار میرود که تفکر و عملگرایی آن حضرت، وی را الگوی جامعه بشریت بهویژه زنان قرار داده است و همین افتخار برای ایشان بس که در مکتب نبوت و رسالت تربیت یافت و به کمال نهایی رسید. فاطمه آنچه را پدر بزرگوارش؛ رسول اکرم(ص) از ناحیه خدای جهانیان دریافت میکرد، از آن حضرت میآموخت. حضرت زهرا(س) براساس ایمان و یقین و وفا و اخلاص و زهد، رشد کرد و درراستای چنین ارج و عظمتی در مهد رسالت و اسلام، بالندگی یافت. هرگاه زهرا(س) خدمت پیامبر اکرم(ص) میرسید، ایشان دست زهرا(س) را گرفته و بر آن بوسه میزد و به او خوشآمد میگفت و او را در جای خود مینشاند و هر زمان رسول خدا(ص) به دیدار فاطمه(س) میرفت، زهرا(س) به استقبال پدر میرفت و به او خوشآمد میگفت و دست مبارک رسول خدا(ص) را گرفته و بوسه میزد. زهرای مرضیه به فراگیری معارف و علومی که خانه وحی برایش فراهم آورده بود و به کسب نور علم و دانشی که توسط خورشیدهای فروزان علم و معارف از هر سو وی را در میان گرفته بود، اکتفا نکرد؛ در دیدارهایش با پدر گرامی خود رسول اکرم(ص) و همسرش علی(ع)؛ دروازه دانش رسول خدا، میکوشید که تا سرحد توان به کسب علم و دانش بپردازد، بههمیندلیل فرزندان دلبندش حسن(ع) و حسین(ع) را همواره به مجلس رسول خدا(ص) میفرستاد و پس از بازگشتشان جهت بازگوکردن سخنان پیامبر(ص) آنها را به سخن گفتن وا میداشت. فاطمه(س) به آموختن علم و دانش به این پایه علاقه نشان میداد و در تربیت فرزندانش نیز در سطحی بسیار بالا بههمیننحو اهتمام میورزید و با وجود کارهای فراوان خانه، علوم و معارفی را که کسب کرده بود به زنان مسلمان میآموخت. فاطمه(س) درکنارِ جمال ظاهر به کمالات معنوی نیز آراسته بود و از نهایت بزرگواری و نرمخویی و وسعت صدر، برخوردار و بانویی شکیبا، باوقار، سنگین، مهربان و نستوه بود و متانت و عفت و خویشتنداری را در خود جمع داشت. بر زبانش جز سخن حق و راستی، جاری نمیشد و هیچکس را به زشتی یاد نمیکرد. دهان به غیبت و سخنچینی آلوده نمیکرد؛ دلش گنجینه اسرار و پایبند وفای به عهد و پیمان بود؛ در مشورت صداقت داشت و از گناه و لغزش بدخواهان میگذشت و عذر آنها را میپذیرفت. بسیار اتفاق میافتاد که از لغزش و رفتار زشتکاران صرفنظر میفرمود و بدیهایشان را با بردباری و گذشت پاسخ میداد. از اعمال ناشایسته، گریزان و به کارهای نیک فوقالعاده رغبت و تمایل داشت، در زندگی فوقالعاده اهل قناعت و براینباور بود که حرص و طمع دلها را جدا و کارها را نابسامان میسازد. او سخن پدر ارجمندش؛ رسول خدا (ص) را همواره به خاطر داشت که فرمود: «فاطمه جان! در مشکلات دنیا شکیبایی کن تا به نعمتهای جاودان الهی دستیابی». او به زندگی ساده راضی بود و در برابر سختیهای زندگی پایداری میکرد و به روزیِ اندک اما حلال، قناعت میورزید و راضی بهنظر میرسید. هرگز آزمندِ مال دیگران نبود و چشمی بر آنها نداشت و به آنچه که حق نبود، نظر نمیانداخت. هیچگاه با خواهش از دیگران، خویش را کوچک و خوار نمیساخت. این بانوی بزرگ، نهتنها الگوی جامعه بشریت؛ بلکه فراتر از دین اسلام و الگوی بیبدیل و بیهمتا در جامعه زنان بوده و همچنان در این سیر و سلوک جاودانه است. در بردباری و صبر بر گرفتاری و شکر و سپاس خدا زبانزد و آن حضرت در رفاه و آسایش و راضیبودن به مقدرات الهی، شهره بود؛ زیرا از پدر بزرگوارش روایت کرده بود که: «خداوند، هر بندهای را که دوست بدارد به بلا مبتلایش میسازد، اگر شکیبایی کند، او را از دیگران متمایز و اگر به رضای حق راضی و خشنود باشد، او را بنده برگزیده خویش قرار میدهد»؛ ارزش و اعتبار هر انسان کاملی به ایمان وی نسبت به خدا بستگی دارد و پرستش الهی، نردبام رسیدن به اوج و بلندای کمال انسانی بهشمار میآید و رسول اکرم(ص) نیز گواه دیگری بر ایمان بانوی دو جهان است که فرمود؛ خداوند دل و جوارح بدن دخترم را عمیقا سرشار از ایمان ساخته است و بدینسان او همواره در اطاعت و فرمانبرداری خدا بهسر میبرد. زهرای اطهر(س) توانسته بود خلاء عاطفی رسول اکرم(ص) را که درپی ازدستدادن پدر و مادرش در زندگی و همسر باوفایش، خدیجه کبری در دشوارترین شرایط دوران رسالت الهی و جهاد و مبارزه در راه خدا برای ایشان بهوجود آمد، جبران کند. رفتار مادرانهای که از فاطمه زهرا(س) درمورد پدر بزرگوارش سر میزد و تاریخ به نقل فرازی از آن پرداخته تأکید دارد که فاطمه(س) توانست دراینراستا به موفقیت بزرگی دست یابد و منبع عاطفی رسول اکرم(ص) را که بیتردید درجهت تحمل دشواریهای رسالت بزرگش مددکار آن حضرت بود، یکبار دیگر به او بازگرداند. از همین رهگذر به راز تکرار این جمله بر زبان مبارک رسول خدا (ص) پی میبریم که فرمود: «فاطمه (س)، مادرِ پدر خویش است». فاطمه زهرا (س) در خانه بزرگترین شخصیت اسلامی که بیتردید جایگاهی والا پس از پیامبر خدا(ص) داشت، زندگی کرد. مردی که تمام توجهش پرچمداری اسلام و دفاع از این آئین مقدس بود. آن روز که سپاهیان اسلام همواره در آمادهباش کامل قرار داشتند اوضاع و شرایط سیاسی، فوقالعاده حساس و مهم بود؛ زیرا هرسال جنگهای خانمانبراندازی با دشمنان به وقوع میپیوست و امام علی(ع) در بیشتر آن نبردها شرکت داشت. زهرای اطهر(س) نیز با فراهمآوردن فضای لازم و گرم و مهر و محبت مطلوب در خانواده مشترک خویش، در پاداش جهاد و مبارزه علی(ع) نیز تشریک مساعی داشت؛ زیرا آنگونه که در روایت آمده؛ جهاد زن در خوب شوهرداری کردن است. یادآور میشود که از بنیادیترین شاخصه اخلاق دینی هر فرزند ایناستکه هرروز را روز مادر بداند که بعد از نگاه خدا و اهل بیت(ع) بینظیرترین نگاه، نگاه مادر است. مادر؛ مبنای زندگیست که به الفبای زندگی معنا میدهد و روز مادر؛ روز تجلیل و تکریم از مادران مجاهد و نستوهیست که در غیاب همسر، اموال خانواده و تربیت فرزندان را حفظ و حراست میکند و به تعبیر امام رضا(ع) کسی که از والدین تقدیر و تشکر نکند، از خدا تقدیر و تشکر نکرده است. باشد که همیشه قدردان والدین؛ بهویژه مادر باشیم.
آب دریا را اگر نتوان چشید هم به قدر تشنگی باید چشید