آنها که ستاره‌ بخت‌شان در سال 2020 روشن نیست

مگر می‌شود اهل دنیای مُد باشید و چهره‌ای همچون
کارل لگرفلد را نشناسید؟ البته که برند مخلوق او یعنی «چنل» (بعضاً شنل) نامی شناخته‌شده‌تر از خودِ این آرتیست آلمانی، در جهان بود. او با آن طراحی‌ها و شمایل ویژه مدل‌هایش در «کت‌واک» ابداعی‌اش، سال‌ها جزو غول‌های صنعت طراحی لباس و اکسسواری مربوط به پوشش بود و سرانجام در 19 فوریه و در 85سالگی درگذشت. او با آن موهای دم‌اسبی سفید، لباس‌های شبه‌ورزشی و عینک تیره‌ای که بر چشم داشت؛ شمایلی قابلِ‌تشخیص برای خود ساخته بود و باشوخ‌طبعی خاص خودش می‌گفت: «اساساً خودم، کاریکاتوری از خودم هستم!»
دنیای ادبیات بی‌شک یکی از بزرگان خود را در سال 2019 از دست داد؛ تونی موریسون که با رمان «دلبند» در سال 1987 برنده جایزه معتبر «پولیتزر» شد و اولین نویسنده زن رنگین‌پوستی نام گرفت که حتی به نوبل نیز دست یافت (سال 1993). او در 88سالگی و در تاریخ پنجم آگوست، از دنیا رفت. شیوه منتقدانه و درعینِ‌حال شاعرانه نوشتارش هرگز فراموش نخواهد شد. او روزی در مصاحبه با مجله NEA Arts گفته بود که یک‌سوم «دلبند» را نوشته بود اما نمی‌دانست که شخصیت اصلی آن؛ یعنی زن برده سیاه‌پوستی که فرزندانش را می‌کشد، در‌آن‌شرایط کار صحیحی انجام داده یا نه؟!
از معدود مرگ‌های رخ‌داده برای فهرست آدم‌های معروف که باعث خوشحالی بشریت در جغرافیای بین‌الملل شد، به‌هلاکت‌رسیدن ابوبکر البغدادی بود که با خلیفه‌خواندن خود، «داعش» را به‌عنوانِ پدیده شوم دنیای تروریزم معرفی کرد. او در 26 اکتبر و درحالی‌که هنوز به 50سالگی نرسیده بود؛ درپیِ حملات نظامی نیروهای ویژه ارتش آمریکا در شمال سوریه کشته شد. او و گروهی که سرکردگی‌اش را به‌عهده داشت، مسئولیت اعمال وحشیانه متعددی را در پاریس، نیس، اورلاندو، منچستر، لندن، برلین، ترکیه، عربستان، مصر و حتی ایران را به‌عهده گرفته بودند.   
پیتر فوندا؛ بازیگری که دو نامزدی اسکار نصیب برده بود و با نوشتن، تهیه‌کردن و بازی در «ایزی‌رایدر» (1969) تبدیل به چهره‌ای آیکونیک در هنر هفتم شد؛ 16 آگوست و در 79 سالگی چشم از جهان فروبست. هنوز شمایل او و دنیس هاپر و جک نیکلسون سوار بر موتورسیکلت‌های غول‌آسا در این اثر جاده‌ای که به کالتی در صنعت سینما تبدیل و مبدع حرکتی منجر به «هالیوودی تازه» شد، در خاطره هنردوستان زنده است؛ هالیوودی که دیگر به هپی‌اند وفادار نبود و قهرمان‌هایش در انتها به کام مرگ کشیده می‌شدند. او البته برای نقش‌آفرینی در‌قالبِ یک زنبوردار در «طلای اُولی» (1997) نیز تحسین بسیاری را برانگیخت. این بازیگر عضو یک خانواده هنرمند بود؛ پدرش هنری فوندا، خواهرش جین فوندا و دخترش بریجیت فوندا بودند.
عروسک‌گردان‌ها حق بزرگی به‌گردنِ ما دارند؛ زیرا بخشی از کودکی و حتی بزرگ‌سالی ما با تماشای این مخلوقات فانتزی شکل می‌گیرد که درواقع، یک‌نفر از آن زیر یا از آن پشت، به آنها جان می‌دهد. کارول اسپینی هم یکی از کارکشته‌های این ماجرا بود که 50سال در شویِ تلویزیونی «خیابان سسمی» نسل‌هایی را با جادوی حرکات عروسک‌هایش، شیفته و سرگرم کرد. او هشتم دسامبر و در 85سالگی بدرودِ‌حیات گفت. شخصیت‌هایِ Big Bird و Oscar همیشه در خاطره‌ها می‌مانند.
از هنرپیشه‌هایی که سال 2019 درگذشــتند، باید به
دوریس دی اشاره کرد؛ او که روزی یک ستاره تمام‌عیار گیشه بود، 13 مای و در 97سالگی از بین ما رفت. او طی دهه‌‌های 50 و 60، همبازی چهره‌هایی همچون راک هادسون و کری گرانت بود. درخشش او در «حرف‌های خودمانی» (1959) که برایش نامزدی اسکار را به‌ارمغان آورد، باعث شد تا در یک‌رشته فیلم‌های کمدی‌رمانتیک حضور یابد؛ ازجمله «لمس سمور»، «نورچشمی معلم» و «برایم گلی نفرست». او البته خود را در موزیک نیز آزمود و قطعه Que Sera Sera در «مردی که زیاد می‌دانست» را اجرا کرد که بسیار از آن استقبال شد. او چهاربار ازدواج کرد که سه‌بارش به طلاق انجامید و یکی از همسرانش نیز فوت کرد؛ زندگی خصوصی او آن‌قدرها شیرین و کمدی نبود.
ژاک شیراک؛ سیاستمداری که سعی می‌کرد صدای فرانسه را به‌هرشکل در جهان طنین‌انداز کند، 26 سپتامبر و در 86سالگی از دنیا رفت. او طی سال‌های 1995 تا 2007 رئیس‌جمهوری فرانسه بود و مردم کشورش معتقدند شیوه مواجهه انتقادی او با سیاست‌های واشینگتن طی حمله به عراق، باعث شد تا جایگاهی ویژه در دپیلماسی جهان به‌دست بیاورد و حتی این کشور را در روابط دیپلماتیک جهانی، دوباره به یک مهره اثرگذار تبدیل کند. او در‌این‌راستا با گرهارد شرودر؛ صدراعظم آن‌هنگام آلمان و ولادیمیر پوتین؛ رئیس‌جمهوری روسیه، یک ائتلاف ضدِجنگ تشکیل داد. گفتنی‌ست؛ از تصویر واقعی او در فیلم «تاکسی 2» نیز استفاده شده. او سال‌های آخر عمرش دچار آلزایمر بود.
رئیس‌جمهوری سابق زیمبابوه؛ رابرت موگابه که در کشورش نماد یک قهرمان ملی درجهتِ رهایی آفریقا بوده، هنگامی‌که به‌قدرت رسید، تقریباً زمان حاکمیت سفیدها و سلطه استعمارگری آنها بود. موگابه در ششم سپتامبر در 95سالگی درگذشت؛ آن‌هم درحالی‌که دوسال‌ قبل‌ازآن از فعالیت‌هایش برکنار شده بود. زمانی که موگابه به نزدیکانش و تیمی از مذاکره‌کنندگان در عمارت «کاخ آبی» گفت که استعفاء می‌دهد، سرش را پائین انداخت و گفت مردم دمدمی شده‌اند؛ او گریه می‌کرد و از خیانت ژنرال‌هایش انتقاد کرد.
مرگ جنجالی جفری اپستین در 10 آگوست و در 66سالگی، با شایعات فراوانی همراه بود؛ عده‌ای می‌گفتند که خودکشی او در زندان، عللی ویژه دارد! او به‌اتهامِ دلالی سکس و سوءاستفاده جنسی از دختران نابالغ، دستگیر شده بود و البته از دوستان نزدیک دونالد ترامپ و بیل کلینتون نیز بود که هردوی آنها هم با اتهام‌هایی در زمینه رسوایی اخلاقی روبه‌رو بودند. این سرمایه‌دار بانفوذ آمریکایی، 577میلیون‌دلار اندوخته داشت که از راه نامشروع کسب شده بودند. ازاین‌رو، گفته می‌شد که مرگ وی نه یک خودکشی؛ بلکه قتل بود که البته هنوز اثبات نشده.
لی پنگ؛ نخست‌وزیر پیشین چین نیز در سال 2019 درگذشت. او که به‌دلیل سرکوب طرفداران دمُکراسی در روز چهارم ژوئن ۱۹۸۹ در میدان تیان‌آن‌من که به‌اعتراض گرد آمده بودند، به‌عنوان «قصاب پکن» نیز معروف شد را بانی مرگ 300‌نفر ازجمله 23 دانشجو می‌دانند. گزارش کاملی از خشونت‌های متعدد صورت‌گرفته توسط او به‌انتشار نرسیده و شاهدان، این موارد را بالغ‌بر هزاران‌مورد می‌دانند. او که 22 جولای و در 90سالگی فوت کرد، برای دستور ساخت سد سه‌دره یا سد سه‌دهانه که بر روی رود یانگ‌تسه در چین نیز مورد‌انتقاد شدید قرار گرفت. نیروگاه برق‌آبی ساخته‌شده در این سد، بزرگ‌ترین نیروگاه جهان (در بین همه انواع نیروگاه‌ها) است و از‌نظرِ تولید برق، از سد ایتایپو پیشی گرفته اما باعث ازبین‌رفتن اکوسیستم در چین شده. آب‌گیری این سد، برخی از محوطه‌های باستان‌شناسی و فرهنگی منطقه را به زیر آب برده و سبب آواره‌شدن حدود 1.3میلیون‌نفر شده. ضمنِ‌آنکه باعث تغییرات زیست‌محیطی قابلِ‌توجهی؛ از‌جمله افزایش خطر رانش زمین نیز شده. به‌هر‌صورت، این سد، یک موضوع بحث‌برانگیز؛ هم در داخل و هم در خارج‌از‌کشورِ چین بوده ‌است.
یک سیاست‌مدار دیگر که در فهرست درگذشتگان 2019 به‌چشم می‌خورد؛ محمد مرسی؛ پنجمین رئیس‌جمهوری مصر و نخستین رئیس‌جمهوری با شیوه دمُکراتیک انتخاب‌شده این کشور، در ۱۷ ژوئن و در 67سالگی درگذشت. مرسی بعد از حاضر‌شدن در دادگاه، حدود ۲۰‌دقیقه در مقابل قاضی صحبت کرد و گفت که رازهایی می‌داند که اگر آنها را فاش کند، موجب آزادی وی خواهد شد؛ اما به‌جهتِ حفظ مصالح کشور، چنین نخواهد کرد. پس از مطرح‌‌شدن این موضوع، وی در‌حالی‌که در یک محفظه شیشه‌ای قرار داشت، از حال رفت و بعد از انتقال به بیمارستان، جان خود را از دست داد.  
پیتر میهیو آن‌قدر‌که با بازی در نقش «چوباکا» در جنگ‌های ستاره‌ای شناخته شد؛ با چهره خودش معروف نیست. او با آن قد دومتر و 18سانتی‌متری‌اش به‌خوبی توانست نقش هم‌رزم «هان سولو» را در این افسانه فضایی ایفاء کند. در آخر هم به‌خاطرِ مشکلات جسمانی و بیماری، از ادامه همکاری در‌این‌مجموعه کنار کشید. او یکی از بهترین بازیگران متکی به «زبان بدن» بود تا بتواند نقش خود را برای مخاطب، دلپذیر کند.
آلیسیا آلونسو؛ یکی از مطرح‌ترین رقصنده‌های باله اهل کوبا و طراح رقص باله بود. در سال ۱۹۴۸ او کمپانی باله «آلیسیا آلونسو» را در هاوانا؛ پایتخت کوبا تأسیس کرد که در سال ۱۹۵۶ منحل شد اما بعد از انقلاب ۱۹۵۹ کوبا به‌همراهِ فیدل کاسترو، «باله ملی کوبا» را تأسیس کرد. او که 17 اکتبر و در 98سالگی درگذشت، تا سال‌ها با دولت کمونیست درارتباط بود و این مسئله، ویژگی‌های هنری او را گاه تحت‌الشعاع خود قرار می‌داد. او در 19سالگی به بیماری چشم مبتلا و پس‌از‌آن، دچار اختلالات شدید بینایی شد. مشکلات بینایی او به جایی رسید که قادر به دیدن شرکای رقص خود نبود و فقط از روی مکان قرارگیری آنها و نورهای روی صحنه می‌توانست حرکات خود را هماهنگ کند؛ اما زیبایی و دقت حرکات وی به‌گونه‌ای بود که بینندگان نمایش باله، متوجه نابینایی وی نمی‌شدند.
دیوید همیلتون کُوک؛ تاجر، نیکوکار، فعال‌ سیاسی و مهندس شیمی آمریکایی بود. او در سال ۱۹۷۰ به شرکت خانوادگی «صنایع کوک» پیوست. این شرکت خوشه‌ای، به‌عنوانِ دومین شرکت خصوصی بزرگ در ایالات متحده محسوب می‌شود. او در سال ۱۹۷۹ به ریاست شرکت رسید و در سال ۱۹۸۳ به‌همراهِ برادر بزرگ‌ترش؛ چارلز، یکی از دو مالک «صنایع کوک» شد. او تا سال ۲۰۱۸ نایب‌رئیس اجرایی این شرکت بود. دیوید روز 23 اوت در 79سالگی درگذشت.