کد خبر:
290984
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ شنبه ۲۲ آبان -
05:43
چه کنیم جایگاه زعفران ایران در دنیا مصادره نشود؟
چه کنیم جایگاه زعفران ایران در دنیا مصادره نشود؟
مهدی برزگری؛ از صادرکنندگان زعفران در خراسان شمالی بااشاره‌به‌اینکه کشور ما، یکی از مهم‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیاست، گفت: «برای حفظ جایگاه ایران در دنیا در تولید و فروش این‌محصول باید صادرات موردتوجه دولت قرار گیرد. درواقع، صادرات سبب می‌شود همچنان ایران دراین‌حوزه پیشتازی کند؛ وگرنه جوامع دیگر جای ایران را گرفته و آن‌موقع ایران فقط تولیدکننده خواهد شد که فایده چندانی نخواهد داشت». وی باتأکیدبراینکه دولت باید از صادرکنندگان زعفران حمایت کند، افزود: «برای صادرات این‌محصول باارزش، صادرکنندگان با مشکلاتی مواجه‌اند که باید نسبت به رفع آن‌ها اهتمام جدی وجود داشته باشد». وی یکی از مهم‌ترین مشکلات صادرکنندگان زعفران را «برون‌سپاری ارزی» افزود و توضیح داد: «این‌امر طی یک‌سالِ‌اول شوک زیادی به صادرات این‌محصول وارد کرد؛ اما وضعیت نسبت به آن‌موقع بهتر شده است. زعفران یا طلای سرخ، ارزش‌افزوده بالایی دارد که می‌تواند درآمد زیادی را به‌عنوان کالای غیرنفتی برای کشور ایجاد کند؛ پس اختصاص ارز نیمایی به صادرکنندگان این‌محصول نیز می‌تواند یکی از گزینه‌های حمایتی دولت باشد». وی با‌تصریح‌بر‌اینکه ارگانیک‌بودن این‌محصول نقش مهی در صادرات آن و حفظ جایگاه ایران در دنیا به‌عنوان تولیدکننده و صادرکننده زعفران ایفا می‌کند، افزود: «ارگانیک‌بودن، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای دنیا برای خرید این‌محصول است؛ زیرا بعد از ارسال بار به کشور مقصد، محصول، آزمایش شده و درصورت پاک‌‌نبودن، برگشت می‌خورد. طی سال گذشته مقداری زعفران طی چند محموله به اسپانیا صادر کردیم؛ اما بعد از انجام آزمایش‌های لازم، دو بخش از بار به‌دلیل‌اینکه ارگانیک نبود، برگشت خورد. وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه‌های آموزشی لازم را برای تولید زعفران ارگانیک تدوین کرده و به کشاورزان آموزش دهد. درحال‌حاضر، قیمت اعظم زعفران تولیدی در ایران به‌صورت فله به سایر کشورها صادر می‌شود؛ و تمایل سایر کشورها نیز برای خرید آن به‌صورت فله‌ای‌ست؛ زیرا بعد از واردکردن به داخل کشور خود، آن‌را به بسته‌بندی و برندهای خاص خود به‌فروش می‌رسانند. هرچندکه به‌طورکامل نمی‌توانیم صادرات فله‌ای این‌محصول را حذف کنیم؛ زیرا با انجام این‌کار این کشورها نیاز خود را از سایر کشورها همچون افغانستان فراهم می‌کنند؛ اما می‌توان با کاهش صادرات فله‌ای و پیش‌رفتن صادرکنندگان زعفران به صادرات زعفران بسته‌بندی‌شده با برند ایران، جایگاه کشورمان را در تولید و صادرات این‌محصول بیش‌ازپیش افزایش دهیم».
حبیب‌الله مظفری؛ مشاور مدیریت صادرات زعفران کشور گفت: «در سطح ملی، زعفران ایران در بحث بسته‌بندی، با مشکل مواجه نیست و مشکل موجود، امر فرآوری این‌محصول است». وی بابیان‌اینکه ۹۵درصدِ زعفران دنیا را ایران تأمین می‌کند، افزود: «حدود ۳۰۰تن زعفران از ایران به بازارهای خارجی ارسال می‌شود که فقط ۳۰۰میلیون‌دلار از گردش مالی آن به ایران بازمی‌گردد و هشت‌میلیارد دیگر به‌خاطر وجود مشکلاتی نظیرِ تحریم، فرآوری و ... به ایران برگشت نمی‌شود. متأسفانه فقط پنج‌درصدِ گردش مالی زعفران در دنیا به ایران بازمی‌گردد و دراین‌میان بزرگ‌ترین منفعت را کشور اسپانیا ازآن‌خود می‌کند». وی با طرح این سؤال که چرا ۹۵درصد از ماده اولیه در ایران تولید می‌شود؛ اما فقط پنج‌درصد از منافع مالی آن به کشور بازمی‌گردد؟ گفت: «عوامل مختلفی تأثیرگذارند که تحریم‌ها، عدم‌مراودات مالی بین‌المللی و عدم‌پیوستن به تجارت جهانی، از عوامل تأثیرگذار براین‌امر بوده است». وی به مرحله کشت، داشت و برداشت بهینه زعفران در داخل کشور اشاره کرد و افزود: «هنوز بسیاری از کشاورزان به‌صورت سنتی در تولید این‌محصول فعالیت می‌کنند؛ هرچندکه نسبت به سال‌های گذشته اوضاع کمی بهتر شده است؛ اما باید درارتباط‌با تجاری‌سازی زعفران، فرهنگ‌سازی و آموزش داده شود تا تاجر مخصوص زعفران وارد عرصه شود و اگر یک‌کیلوگرم زعفران صادر شود، از ده‌هاتن مواد اولیه مانند سنگ‌آهن و سیمان، جذابیت بیشتری خواهد داشت. مشکلی که دراین‌میان وجود دارد آن‌است‌که در ایران به زعفران فقط به‌عنوان ادویه نگاه می‌شود؛ درحالی‌که باید در حوزه‌هایی همچون پزشکی، مصارف دارویی و مکمل‌ها نیز توجه شود. اگر می‌خواهیم در داخل کشور از ارزش‌افزوده زعفران استفاده کنیم، باید به‌سوی فرآوری آن گام برداریم و به‌جای‌اینکه یک کارگر اسپانیایی یا آلمانی از بهره‌وری ماده فراوری‌شده در داخل کشور خود استفاده کند، خودمان در ایران از این بهره‌وری استفاده کنیم». وی به حوزه برند و برندینگ زعفران نیز اشاره و با طرح این سؤال که چرا کشور اسپانیا در دنیا به‌عنوان برند زعفران شناخته شده؟ افزود: «ایران در حوزه برندینگ زعفران ضعیف عمل کرده و موضوع تحریم، نپیوستن به سازمان تجارت جهانی و نداشتن مراودات مالی بین‌المللی و ... موجب شده تا اسپانیا نسبت به برندسازی برای زعفران قوی عمل کند. ازسویی، مقوله عمق یا زمان برند وجود دارد و کشور اسپانیا باسابقه 100ساله که ازآن‌زمان روی برندسازی کارهای زیاد انجام داده را نمی‌توان نادیده گرفت. اکنون، پنج کشور اسپانیا، امارات، افغانستان، چین و هنگ‌کنگ به‌صورت فعال وارد عرصه زعفران شده‌اند؛ که چین و افغانستان در بحث تولید موی دماغ زعفران ایران شده؛ و اسپانیا، امارات و هنگ‌کنگ دررابطه‌با فروش و بازاریابی موی دماغ هستند». به‌گفته وی؛ برندینگ و تحریم‌ها از دیگر مشکلاتی‌ست که زعفران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. وی بااشاره‌به‌اینکه خراسان شمالی طی سال‌های اخیر، کشت زعفران را در اراضی کشاورزی خود ارتقا داده و اکنون سومین استان تولیدکننده زعفران در کشور است، گفت: «مشکل موجود در حوزه زعفران خراسان شمالی، بسته‌بندی و ... نیست؛ نبود انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران است. ایجاد این‌گونه انجمن‌ها باید با تلاش و پیگیری اتاق بازرگانی صورت گیرد و دراین‌حوزه باید اتاق بازرگانی حضور پیدا کند. در خراسان شمالی در حوزه فروش زعفران، بازرگان حرفه‌ای نیز وجود ندارد که آسیب بزرگی برای این‌محصول باارزش است. ازسوی‌دیگر، باید تشکل‌های خصوصی درارتباط‌با این‌محصول در استان شکل بگیرد و برای صادرات زعفران تعاونی تشکیل شود که دراین‌صورت منافع آن به کل بازمی‌گردد».
حسین زینلی؛ مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفت: «اینک در سطح ۱۲۱هزارهکتار در کشور زعفران کشت می‌شود که دیگر برنامه‌ریزی‌های دولت برای افزایش سطح مزارع زعفران نیست. هم‌اکنون دولت به‌دنبال آن‌است‌که بهره‌وری را در واحد سطح افزایش دهد و با ارائه یارانه به کشاورز، تولید را به‌سوی ارگانیک‌تر‌شدن پیش ببرد. برای تولید محصول ارگانیک، نیاز به سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد است که انجام آن از توان بسیاری کشاورزان خارج است؛ درنتیجه، باید دولت حمایت‌های لازم را داشته باشد تا کشاورز بعدازاینکه محصول ارگانیک به‌بار نشست و آن‌را با قیمت بالاتر فروخت، خود به‌سوی تولید محصول ارگانیک پیش رود؛ اما اگر در گام نخست، حمایت‌های لازم از آن‌ها صورت نگیرد، تمایل چندانی برای انجام این‌کار نخواهد داشت». وی درپاسخ‌به‌اینکه آیا ارگانیک‌نبودن زعفران، یکی از علل برگشت‌خوردن این‌محصول است؟ توضیح داد: «تعدادی از افراد که در منزل گل‌های زعفران را پاک می‌کردند، اقدام به استفاده از حشره‌کش برای ازبین‌بردن حشره‌ها می‌کردند که استفاده از آن برای زعفران، در تعدادی از کشورها ممنوع بوده و علت برگشت‌خوردن محصول بوده. زعفران ایران، محصولی پاک و سالم است. به افرادی‌که وظیفه پاک‌کردن گل‌های زعفران را برعهده دارند، اعلام‌شده از حشره‌کش‌ها استفاده نکنند؛ و ازسوی‌دیگر، این گل‌ها را در محلی تمیز پاک کنند». وی بابیان‌اینکه ایران اولین صادرکننده زعفران در دنیاست و هنوز جایگاه خود را درارتباط‌با این‌محصول حفظ کرده، از افزایش صادرات زعفران به چین خبر داد و گفت: «طی یکی،دوماه‌گذشته ۱۰تن زعفران به این کشور صادر شده؛ که این نشان می‌دهد ایران همچنان جایگاه خود را برای محصول زعفران در دنیا حفظ کرده است». وی بااشاره‌به‌اینکه بیشتر زعفران ایران به‌صورت فله صادر می‌شود، تأکید کرد: «بسیاری از کشورها تمایل دارند زعفران ایران را به‌صورت فله بخرند تا بعد آن‌را بسته‌بندی کرده و با برند خود به‌فروش برسانند. درحقیقت، سال‌های سال این کشورها بر روی برندسازی کار کرده‌اند و ما از این‌امر غافل بوده‌ایم. دو راه پیش‌روی ماست: یکی‌اینکه باید در سند توسعه بازار زعفران بر روی برندسازی و بسته‌بندی کار کنیم که البته به‌علت مشکلاتی مانند تحریم‌ها و ... این‌کار با کندی پیش خواهد رفت. سپس، بر روی صنایع تبدیلی این‌محصول کار شود. برای صنایع تبدیلی این‌محصول ورود پیدا کرده‌ایم و طی یکی،دوسال‌آینده چند دارو نیز از این گیاه دارویی باارزش در داخل تولید خواهد شد. اکنون زعفران ایران با قیمت واقعی خود به‌فروش نمی‌رسد و باید تلاش شود فروش آن به قیمت واقعی برسد». وی از تشکیل صندوق ملی زعفران خبر داد و افزود: «این صندوق، امسال ایجاد می‌شود و تمام تشکیلات زنجیره زعفران، به آن واگذار می‌شود تا با مشارکت سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان، بهره بیشتری از این‌محصول ببریم». وی بااشاره‌به‌اینکه در سال‌های گذشته به این‌محصول زیاد اهمیت داده نمی‌شد، افزود: «اما اکنون بسترسازی درزمینه بسته‌بندی ایجاد شده و نیاز است دولت نیز حمایت‌های لازم را دراین‌زمینه انجام دهد و ازسویی، شرکت‌های دانش‌بنیان نیز پای کار بیایند. حمایت‌های دولت درزمینه صنایع تبدیلی این‌محصول ضعیف بوده؛ درحالی‌که این صنعت نیازمند سرمایه‌گذاری‌ست و دولت هم باید حمایت‌های لازم را انجام دهد و مدیریت داشته باشد». وی درارتباط‌با میزان تولید زعفران در سال جاری، افزود: «به‌علت بروز برخی از مشکلات در سال‌های گذشته و ناامیدی تعدادی از زعفران کاران و خشک‌سالی، پیش‌بینی می‌شود میزان تولید زعفران، امسال ۱۰ تا ۱۵درصد کاهش یابد. پیش‌بینی می‌شد میزان تولید زعفران طی امسال به ۵۰۰تن برسد؛ اما گویا حدود ۴۰۰تن باشد».
محمدجواد تشکری؛ معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز گفت: «میزان تولید زعفران در کشور حدود ۴۰۰تن است و ازآنجایی‌که این‌محصول بیشتر جنبه گیاهی دارد، در داخل کشور مصرف زیادی نداشته و قسمت اعظم آن صادر می‌شود. نکته‌ای که در صادرات زعفران خیلی‌مهم است، کیفیت آن است؛ باید کیفیت آن‌را حفظ کرد و افزایش داد و ازسوی‌دیگر باید به‌سوی اخذ گواهی‌نامه‌های ارگانیک پیش برویم. برای ادامه صادرات این‌محصول در سایر جوامع باید متناسب با استانداردهای کشورهای هدف پیش برویم. اتحادیه اروپا برای زعفران استانداردهایی سخت‌گیرانه گذاشته که بخشی‌ازآن، اهداف سیاسی دارد و بخشی نیز به‌دلیل خواص دارویی این‌محصول است. ازآنجا‌‌که قراربراین‌است‌که زعفران صادر شود، باید طبق سلیقه و ذائقه آن‌ها پیش برویم. از زمانی‌که زعفران برداشت می‌شود تازمانی‌که پاک، خشک و بسته‌بندی می‌شود، باید طبق استانداردها پیش رفت تا کیفیت حفظ شود».
اعظم قهرمانی/ ایسنا