حفاظت از داده‌ها؛ رویکردی تشریفاتی یا ضرورتی جدی؟!

درحالی‌که واقعه «رسوایی کمبریج آنالیتیکا» (جمع‌‌آوری اطلاعات شخصی میلیون‌ها کاربر فیس‌بوک بی‌رضایت آن‌ها توسط این شرکت مشاوره بریتانیایی ‌جهت استفاده در کمپین‌های تبلیغات سیاسی؛ که در سال‌ 2018 افشا شد) بحث توجه به «نحوه محافظت از داده‌های کاربران» را برای چندمین‌بار مطرح کرد، این‌ اتفاق، فقط نوک کوه یخِ یک فاجعه فراگیر جهانی بود و همچنان نیز هست. هر ثبت‌نام در خدمات آنلاین ادعاییِ رایگان، بی‌هزینه نیست و اتفاقاً قیمتی دارد! بهایِ آن عمدتاً، ارائه داده‌های شخصی‌ست که اغلب توسط کارگزارانِ داده به‌دست می‌آید و گاه «فروخته» می‌شود و می‌تواند برای ایجاد نمایه‌های مصرف و استفاده در سراسر اینترنت استفاده شود. این‌امر علاوه‌بر اطلاعاتی‌ست که ازطریق «نقض داده‌ها» به بیرون درز می‌کند و اغلب به «فروش اطلاعات محرمانه» توسط شرکت‌ها ختم می‌شود. برخی از سرویس‌ها قول می‌دهند این پایگاه‌های داده بزرگ را بررسی و درخواست‌های حذف را ازطرف کاربرانش صادر کنند؛ مثلاً «موزیلا» که احتمالاً بیشتر به‌خاطر مرورگر وب «فایرفاکس» شناخته می‌شود، سرویس اشتراکی را به ساکنان «ایالات‌متحده» ارائه می‌دهد که دقیقاً همان کاری را انجام می‌دهد که Mozilla Monitor Plus (افزونه‌ای برای ارائه مانیتورینگ). برچسب قیمت برای حفظ حریم خصوصی بهبودیافته ازسوی این سرویسِ خدماتی، 14‌دلار در ماه است. شاید بپرسید پرداخت چنین هزینه‌ای برای محافظت از داده‌های شخصی، به‌صرفه است؟ پاسخ «مثبت» است؛ اما آن‌‌طورکه این داده‌نما براساس داده‌های Statista Consumer Insights نشان می‌دهد: تنها یک کشور در بین 21 کشور موردبررسی وجود دارد که اکثر پاسخ‌دهندگانش نگران سوءاستفاده از داده‌های خود هستند! و آن، «اسپانیا» است. 57‌درصدِ شرکت‌کنندگان از این‌کشور در‌این‌نظرسنجی، چنین نگرانی‌هایی دارند و 44‌درصدشان نیز اقدامات فعالی را برای محافظت از داده‌های خود انجام می‌دهند. شرکت‌کنندگان در نظرسنجی در برخی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان به‌‌شکلی عجیب «کمتر نگران» بوده و تنها «آلمان» و «چین» به‌سختی آستانه یک‌سوم را دراین‌زمینه پشت‌سر می‌گذارند.

مصطفی رفعت