از نوع کار حاملان اسکناس‌های بانکی چه می‌دانید؟
استرس‌های یک شغل پولکی!
کار هرروزشان را با فشار و استرس بالا شروع می‌کنند و مجبورند بارهاوبارها جعبه‌های ۱۰کیلویی را در نقطه‌های مختلف شهر حمل کنند. ترس از تأمین امنیتی جانی، هرروزشان را درگیر می‌کند و سرب حاصل از شمارش پول، بلای جانشان شده است. کارشان «حمل پول دستگاه‌های خودپرداز» است! هرروز با بخش زیادی پول مقابل چشمان بسیاری از مردم از بانک‌ها خارج می‌شوند و جعبه‌های پول را تا پایان ساعت کاری با خود حمل می‌کنند. می‌گویند حجم کارشان زیاد است و آسیب‌های بدنی بسیار برای جابه‌جایی جعبه‌های پول متحمل می‌شوند؛ از دردهای عضلانی گرفته تا ضایعات نخاعی، زانو و کمردرد. سخت‌ترین بخش کارشان مربوط به بارگیری و رساندن جعبه‌های پول به محل موردنظر است. بااینکه دو نیروی یگان ویژه همراهی‌شان می‌کنند اما هرروز نگران جانشان هستند. یکی از آنان تجربه ناخوشایندی دارد و یک‌بار با تله در یکی از محله‌های تهران روبه‌رو شده که با پادرمیانی نیروهای انتظامی ختم‌به‌خیر شده. بااین‌حال معتقد است ریسک سرقت در تهران پائین آمده زیرا همه خیابان‌ها به دوربین مداربسته مجهز است و ازاین‌رو، کمترکسی اقدام به حمله یا دزدی از ماشین‌های حمل پول می‌کند. ازطرفی، مبلغ دندان‌گیری نیز نصیب دزدان نمی‌شود زیرا پولی که حمل می‌کنند چندان چشمگیر نیست. کارمند یکی از بانک‌های دولتی‌ست و می‌گوید: «یادم میاد یه‌بار ماشین یکی از تیم‌های حمل پولو دزدیدن. دیگه از مابقی اتفاقاتش خبر ندارم اما کسی صدمه ندید». سراغ یکی از کارمندان بانک خصوصی هم می‌روم. از رقمی که هرروز جابجا می‌کند اطلاعی ندارد چراکه بسته‌های حمل پول طبق برنامه و مسیر نامشخص به آنان واگذار می‌شود. به‌عبارتی جوانب امنیتی در کارشان رعایت می‌شود تا ریسک پیش‌فرض‌ها برای انجام هرنوع کاری پائین بیاید. برخی‌ازآنان در بخش‌های مختلف بانک مشغول بوده‌اند و به‌مرورزمان به بخش‌های دیگر ازجمله حمل پول منتقل شده‌اند. شرط ادامه فعالیتشان، حُسن انجام کار، مسئولیت‌پذیری، امانت و صداقت بوده است چراکه هر کارمند باید مسئولیت کمبود یا کسری وجه نقد را هم به‌عهده بگیرد. بارها پیش‌آمده که کارمندان با کسری پول روبه‌رو و مجبور شده‌اند که این کسری را از جیب خودشان جبران کنند. کسری پول می‌تواند عوامل متفاوتی داشته باشد؛ از خطای سیستمی گرفته تا خطای انسانی. همه‌شان از حجم کاری زیاد و حقوق کم گلایه دارند و معتقدند آسیب‌های کارشان بسیارزیاد است. یکی از آنان به‌دلیل‌آنکه درمعرض سُرب پول بوده دچار غلظت خون و عارضه قلبی شده و یک‌سالی می‌شود تحت مراقبت‌های پزشکی قرار دارد. کارمند دیگری وقتی برای عمل چشم به پزشک مراجعه کرده متوجه شد داخل چشم‌هایش پر از مواد شیمیایی خطرناک است و دلیل آن‌را کار در فضای آلوده و قرارداشتن درمعرض آلودگی‌های محیطی شمارش پول عنوان کرده‌اند. به‌همین‌دلیل یکی از بزرگ‌ترین معضلات کاری‌شان را آلودگی محیط کاری می‌دانند. جدا از آلودگی‌های سُرب پول، مجبورند هرروز درمعرض آلودگی هوا هم باشند که این‌موضوع سلامتی‌شان را بیشتر تهدید می‌کند. «بعد از ۱۳سال سابقه کار، ماهی هشت‌تومن می‌گیرم. همین حقوق هم هرماه تغییر می‌کنه. مثلاً ماه قبل 3.5میلیون گرفتم که همکارام مسخره‌م می‌کردن و می‌گفتن حقوق کارگر بیشتر از توئه. خب قسط وام هم دارم و هرماه چهارمیلیون‌تومنی از حقوقم کم میشه»؛ این‌ها صحبت‌های یکی از مأموران حمل پول است که برای یکی از بانک‌های خصوصی کار می‌کند. معمولاً هربار که یک‌دستگاه را شارژ می‌کنند تا سه‌روز پول دارد اما آنان مجبورند قبل از پایان سه‌روز برای سرکشی به دستگاه‌ها مراجعه کنند. هر تیم دونفره در هشت‌ساعت کاری معمولاً بین ۱۰ تا ۱۲ دستگاه را بررسی می‌کنند. دو نیروی یگان ویژه با اسلحه جنگی و شهری هم آنان را ساپورت می‌کنند. بسیاری از آنان به‌دلیل نیاز مالی، این‌کار را انتخاب کرده‌اند و ترجیح می‌دادند به‌جای‌آنکه برای کسی کار کنند، شغل خودشان را می‌داشتند چراکه حمل پول کار لِول‌بالایی نیست اما درعین‌حال محترم است: «همه پول دوست دارن اما ما از دیدن پول حالمون به‌هم میخوره. نه‌اینکه وضعمون خوب باشه؛ ولی پول واسه ماها یعنی بار سنگین، استرس، کمردرد، دست‌درد، گردن‌درد و حتی احتمال کشته‌شدن. درآمدمون کمه و از پول، از اسکناس، از این کاغذه متنفریم». برخی‌ازآنان کارشان را به‌صورت تجربی شروع کرده‌اند و بانک‌هایی که درآن‌کار می‌کنند برای‌آنکه سطح خطا در کار را پائین بیاورند، دوره‌های تخصصی کار با خودپرداز را برایشان برگزار کرده‌اند. تحریم‌ها حتی کار آنان را هم تحت‌تأثیر خود قرار داده زیرا تأمین قطعات تعمیری دستگاه‌های خودپرداز با مشکلاتی روبه‌رو شده و به سیستم خدمات‌دهی بانک‌ها آسیب وارد کرده است. اکنون هم از قطعات خریداری‌شده دوره‌های قبل در انبارها استفاده می‌شود. به‌گفته یکی از مأموران، بسیاری از دستگاه‌های خودپرداز قبلاً متعلق به کشور آلمان بودند اما حالا عموماً چینی‌اند. کارِ حمل پول بانک‌ها توسط چند تیم مختلف انجام می‌شود که هرکدام مسئولیت یک کار را به‌عهده دارند. یک تیم پول‌ها را شمارش می‌کند، تیم دیگر بحث عملیات پول‌گذاری را انجام می‌دهد و گروهی پول‌رسان هستند که معمولاً پول‌های پلمب‌شده را تحویل می‌گیرند و روی دستگاه‌های خودپرداز نصب می‌کنند و درنهایت پول باقی‌مانده در دستگاه‌ها را به محل کارشان برمی‌گردانند، می‌شمارند و بعد از ثبت در سند تحویل می‌دهند.