راهنمای رفع سوءاثر از سوابق چک‌های برگشتی اشخاص
جلوگیری از افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید، متوقف‌کردن گردش مالی و پولی در کلیه‌‌ها و کارت‌‌های بانکی به‌میزان کسری مبلغ چک و ... از جمله محرومیت‌‌هایی‌ست که برای چک برگشتی‌‌ها اعمال می‌‌شود. بر‌اساس قانون صدور چک و قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب سال 1397 و بخشنامه‌های صادره بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تمام امور مربوط به رفع سوءاثر از چک‌های برگشتی اشخاص ازطریق شعب و واحدهای تابعه بانک‌ها و به‌صورت ذیل امکان‌پذیر است:
ـ واریز کسری مبلغ چک به‌حساب جاری نزد بانک عهده و ارائه درخواست مسدودی به‌مدت یک‌سال: در‌صورتی‌که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضایی مسدود نشده باشد، بانک مکلف است ضمن مسدود‌کردن مبلغ مذکور تا زمان مراجعه دارنده چک و حداکثر به‌مدت یک‌سال، ظرف مدت سه‌روز، واریز مبلغ را به شیوه‌ای اطمینان‌بخش و قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند. توضیح: هر صورت ارائه یا احراز هریک‌از سایر شیوه‌های رفع سوءاثر چک (روش‌های ذیل)، بانک موظف به رفع مسدودی از وجوه مسدود شده است.
ـ ارائه لاشه چک برگشتی: مشتری لاشه چک برگشتی را به بانک ارائه و بانک در قبال آن به وی رسید تحویل می‌کند.
ـ ارائه رضایت‌نامه محضری دارنده (ذی‌نفع) چک به بانک: در‌صورت عدم امکان ارائه لاشه چک برگشتی به بانک بنا به‌دلایلی نظیر مفقود‌شدن، به سرقت رفتن و سوختن، ذی‌نفع چک (شخصی که گواهینامه عدم‌پرداخت وجه چک به‌نام او صادر شده است) می‌تواند با حضور در دفترخانه اسناد رسمی، ضمن اذعان به عدم واگذاری چک به ثالث، رضایت خود را نسبت به متشری اعلام کند. دراین‌صورت، بانک با دریافت رضایت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک موردنظر اقدام می‌کند.
تبصره: چنانچه ذی‌نفع چک شخص حقوقی دولتی و یا نهاد عمومی غیردولتی باشد، می‌تواند با ارائه نامه رسمی، رضایت خود را اعلام کرده و بانک با دریافت رضایت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک موردنظر اقدام می‌کند.
ـ ارائه نامه رسمی از مرجع قضائی یا ثبتی ذی‌صالح مبنی‌بر اتمام عملیات اجرایی درخصوص چک. ارائه نامه از مرجع ثبتی ذی‌صالح موضوع ماده 381 «آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی» مبنی‌بر اجرای چک (با ذکر مشخصات اصلی چک) و لزوم رفع سوءاثر از آن.
ـ ارائه حکم قضایی مبنی‌بر برائت ذمه صاحب حساب درخصوص چک.
ـ سپری‌شدن مدت سه‌سال از تاریخ صدور گواهینامه عدم‌پرداخت مشروط به عدم طرح دعوای حقوقی یا کیفری درخصوص چک توسط دارنده.
توضیح 1: بانک موظف است اطلاعات مربوط به گواهینامه عدم‌پرداخت صادره را بلافاصله پس از برگشت چک به سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی ارسال کند.
توضیح 2: بانک مکلف است بنابه‌درخواست مشتری و به‌منظور آگاهی وی از سوابق چک‌های برگشتی خود در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی، اقدام به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چک‌های برگشتی وی با درج تاریخ برگشت چک کند.